Szykuje się reforma systemów zarządzania transportem

© Blue Planet Studio

Jednym z elementów Zielonego Ładu w obszarze transportu jest aktualizacja przepisów dotyczących Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS). Mowa o projekcie dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 2010/40/UE w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transport.

W ocenie skutków tej regulacji wskazano, ze wdrażanie ITS-ów jest powolne i fragmentaryczne, choć stanowi jedno z „kluczowych działań w ramach strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności oraz budowy Europy na miarę ery cyfrowej”. W praktyce, poprawa ma być widoczna w zakresie całej sieci transportowej i jej przystępności, a także w kwestii dostępności danych o infrastrukturze, ruchu oraz podróży. Projekt przewiduje trzy scenariusze, z których najambitniejszy obejmuje m.in. „dążenie do nakazania świadczenia podstawowych usług ITS” (spodziewane efekty społeczne, ekonomiczne i środowiskowe w ramce).

Nagrywać można, wykorzystać dane – już nie

O zdanie w kwestii rozwoju ITS w polskich miastach zapytaliśmy samorządowca. - Sądzę, że to mały krok w dobrym kierunku, który bezwzględnie musi być jeszcze poddany transformacji. W chwili obecnej na obszarze całego kraju, należałoby jednocześnie zintensyfikować prace legislacyjno-organizacyjne w celu uzyskania możliwości swobodnego rozwoju rozwiązań typu ITS w Polsce – komentuje Artur Szymczyk, zastępca Prezydenta Miasta Lublin ds. inwestycji i rozwoju. W jego opinii od sektora publicznego należy oczekiwać, w szczególności na szczeblu rządowym, działań na rzecz rozwoju i upowszechniania ITS w Polsce. Prace powinny objąć standaryzację rozwiązań ITS w sposób zapewniający kompatybilność techniczną poszczególnych podsystemów ITS oraz otwartość tych podsystemów.

Kolejną kwestią jest usuwanie barier, niejednokrotnie przepisy nie są adekwatne do wyzwań, przed którymi stoją samorządowcy. - Przykładem może być podsystem wykrywania tablic rejestracyjnych (ANPR). O ile posiadanie i wykorzystywanie kamer jest dozwolone, to samo gromadzenie danych np. nr tablicy rejestracyjnej, wizerunku kierowcy jest niedoprecyzowane przepisami i czasami negowane i podważane – wskazał. - Z posiadanej  technologii i infrastruktury miejskiej korzystają służby i organy państwowe, a zgromadzone dane niejednokrotnie są podstawowym i bezwzględnym materiałem w sprawie – dodał. Zmiany prawne powinny, jego zdaniem, umożliwić szersze wykorzystanie podsystemów ITS w egzekwowaniu przestrzegania przepisów ruchu drogowego.

Czy nowe regulacje przysłużą się samorządom? - Jestem w pełni przekonany, iż nowe ustawy w zakresie Inteligentnych Systemów Transportowych mogą przyczynić się do optymalizacji zarówno transportowej mobilności społeczeństwa, jak i jakości usług transportowych, co przekłada się m.in. na pozytywne skutki gospodarcze, zmniejszenie presji na środowisko oraz poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego – stwierdza Szymczyk i przybliża efekty działania ITS w Lublinie.

Jak ITS wygląda z perspektywy samorządowca?

- Lublin jako stolica województwa, za główny cel przyjął skuteczne, bezpieczne i kompleksowe zarządzanie transportem drogowym oraz sprawną obsługę podróżnych – wskazuje. - Pomimo posiadanej już nowoczesnej i zaawansowanej technologii połączonej w sieć wielokrotnie podrzędnie złożoną, miasto stale stawia na rozwój technologii (telekomunikacyjnych, informatycznych, automatycznych i pomiarowych) oraz technik zarządzania stosowanych w transporcie w celu ochrony życia uczestników ruchu, zwiększenia efektywności systemu transportowego oraz ochrony zasobów środowiska naturalnego i tym samym zmniejszenia emisji CO₂ – podkreśla.

Lubliński ITS powstał w 2015 r. i początkowo obejmował ok. 28 km światłowodów i 67 skrzyżowań z sygnalizacją świetlną. Dziś to już 100 km światłowodów i 115 sygnalizacji. A to nie koniec. Miasto planuje docelowo włączyć lub przebudować kolejnych 50 sygnalizacji świetlnych. Jak wskazuje Artur Szymczyk, nastąpi także modernizacja stosowanych systemów  ITS tj.

• zarządzanie ruchem drogowym,
• zarządzanie transportem publicznym,
• zarządzanie transportem ładunków,
• zarządzanie zdarzeniami drogowymi i służbami ratowniczymi,
• zarządzanie bezpieczeństwem ruchu i monitoring naruszania przepisów,
• usługi informacyjne dla podróżnych,
• technologie w pojazdach komunikacji zbiorowej,
• rozbudowany model ruchu, oprogramowanie sterujące ruchem, kamery bezpieczeństwa, dynamiczne systemy nawigacji itd., wspomagające pracę systemów transportowych sterujących infrastrukturami transportowymi, zwiększając bezpieczeństwo w ruchu drogowym.

Takie wieloaspektowe działania procentują na różnych polach. - Z perspektywy lat, głównymi korzyściami wdrożonego systemu ITS połączone z działaniami własnymi Gminy Lublin w kooperacji z podległymi jednostkami oraz służbami odpowiedzialnymi za bezpieczeństwo są przede wszystkim: zwiększenie przepustowości sieci ulic o średnio 24,5 proc., poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego (zmniejszenie liczby wypadków o średnio 65 proc.) i zwiększenie wykrywalności wykroczeń i przestępstw. Widzimy też skrócenie czasów podróży i zmniejszenie zużycia energii (o blisko 50 proc.), poprawę jakości powietrza (redukcja emisji spalin o średnio 40 proc.), poprawę komfortu podróżowania i warunków ruchu kierowców, podróżujących transportem zbiorowym oraz pieszych. Osiągnęliśmy też redukcję kosztów zarządzania taborem drogowym oraz tych związanych z utrzymaniem i renowacją nawierzchni. ITS pozwolił też na rozwój szybkich tras komunikacji zbiorowej – wylicza Artur Szymczyk.

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.