Kto w Polsce sięga po wiatr na Bałtyku?

© Copyright

Pierwsze farmy wiatrowe, zgodnie z planami rządu, zostaną przyłączone do systemu elektroenergetycznego pod koniec 2025 r., realizację kolejnych zaplanowano na lata 2027-2028. Na jakim etapie rozwoju jesteśmy obecnie?

- Polski offshore wind przeszedł długą i trudną drogę od 2012 r., kiedy zostały przyznane pierwsze pozwolenia lokalizacyjne. Zmierzyliśmy się z brakiem dostosowanego do tego typu inwestycji otoczenia legislacyjnego, budujemy niezbędne kompetencje ludzkie i polski łańcuch dostaw – mówi Oliwia Mróz-Malik, menedżer ds. morskiej energetyki wiatrowej, inwestycji i rozwoju w Polskim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej (PSEW).

Kto sięga po wiatr na Bałtyku?

W budowę polskich MEW zaangażowane są zarówno podmioty prywatne, jak i spółki Skarbu Państwa.  Obecnie rozwijane są projekty o łącznej mocy ok. 8,4 GW, z czego projekty o mocy 5,9 GW realizowane są w tzw. I fazie, czyli przyznano im już wsparcie w postaci decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. Pozostałe 2,5 GW mocy to projekty z tzw. II fazy, które będą ubiegały się o przyznanie wsparcia na podobnych zasadach do funkcjonujących już aukcji OZE.

Wsparcie w ramach I fazy otrzymały Grupa PGE wraz z Ørsted (projekty Baltica 2 i Baltica 3), Orlen w partnerstwie z Northland Power (Baltic Power), Polenergia wraz z Equinor (MFW Bałtyk II i MFW Bałtyk III), RWE (FEW Baltic II) oraz EDPR i ENGIE (BC-Wind).

- Proces przygotowania morskich farm wiatrowych z I fazy jest dość zaawansowany. Właściwie dla wszystkich projektów inwestorzy prowadzą prace niezbędne do pozyskania pozwolenia na budowę (dla jednego z projektów zakończono już badania geologiczne dna) i podpisują kontrakty na dostawę kluczowych komponentów i usług, niezbędnych do realizacji inwestycji. Zgodnie z informacjami inwestorów, projekty te mają być oddawane do użytku w latach 2025-2027. Równolegle trwają intensywne prace nad pierwszym polskim terminalem instalacyjnym w Świnoujściu, realizowanym przez Orlen, oraz przygotowania do budowy portów serwisowych w Łebie, Ustce i Władysławowie – wskazuje Oliwia Mróz-Malik.

Czytaj też: Wiatr będzie ważnym elementem polskiego miksu energetycznego

Oba etapy MFW Baltica posiadają decyzje lokalizacyjne, środowiskowe, umowy na przyłączenie do sieci, pozwolenia na ułożenie i utrzymanie kabli, prawo do kontraktu różnicowego i decyzje o indywidualnym poziomie wsparcia wydane przez Komisję Europejską i Prezesa URE. Inwestorzy podpisali także umowę na dostawę turbin wiatrowych dla projektu Baltica 2 o łącznej mocy ok. 1,5 GW. Dostawcą będzie Siemens Gamesa Renewable Energy. Spółki podpisały także umowę z konsorcjum firm Biuro Studiów, Projektów i Realizacji „Energoprojekt‐Katowice” SA oraz „Energopomiar” Sp. z o.o. na pełnienie funkcji Inżyniera Kontraktu przy budowie części lądowej projektu.

Projekt Baltic Power zakładający budowę 76 turbin o jednostkowej mocy 15 MW
na obszarze ok. 130 km², zostanie zlokalizowany ok. 23 km od brzegu. Jest to obecnie najbardziej zaawansowany projekt budowy MFW w Polsce. Jak informuje PKN Orlen, „2022 r. zakończono pełnym zabezpieczeniem umów na wszystkie kluczowe komponenty niezbędne do powstania farmy wiatrowej w ramach zaplanowanego łańcucha dostaw. W 2023 r., wraz z zabezpieczaniem wszystkich decyzji środowiskowych oraz pozwoleń na budowę, Baltic Power rozpocznie pierwsze prace budowlane na lądzie – tj. budowę lądowej stacji elektroenergetycznej”.

MFW Bałtyk II oraz MFW Bałtyk III, które łącznie osiągną moc 1,14 GW, pierwsze decyzje otrzymały już w 2012 i 2013 r. (decyzje o pozwoleniu na wznoszenie lub wykorzystywanie sztucznych wysp konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich). Inwestorzy uzyskali też decyzje o środowiskowych uwarunkowaniach. MFW Bałtyk II posiada ponadto warunki przyłączenia od operatora systemów przesyłowych, a MFW Bałtyk III decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach dla morskiej infrastruktury przyłączeniowej energii elektrycznej. W maju br. natomiast inwestorzy rozpoczęli wybór dostawców materiałów i usług wykorzystywanych w toku budowy. Jak informują, ostateczne decyzje inwestycyjne dla tych projektów planowane są na 2024 r.

© PSEW

F.E.W. Baltic II zostanie zlokalizowana w odległości ok. 50 km od brzegu na wysokości Ustki. Łączna moc farmy wyniesie 350 MW. W grudniu 2020 r. inwestorzy podpisali umowę o przyłączeniu MEW do sieci przesyłowej, a w 2021 r. spółka otrzymała prawo do kontraktu różnicowego i decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach.

BC-Wind zakłada natomiast budowę 31 turbin o mocy jednostkowej 13 MW na obszarze ok. 90 km². Prócz warunków przyłączenia do sieci i prawa do kontraktu różnicowego, inwestorzy dysponują także pozwoleniem na układanie i utrzymanie kabli podmorskich dla infrastruktury przyłączeniowej oraz decyzją środowiskową dla części morskiej. W planach na 2023 r. jest decyzja środowiskowa dla części lądowej.

Koncesje w ramach II fazy

Projekty już realizowane w ramach tzw. II fazy rozwoju to Baltica 1 oraz Bałtyk I. Baltica 1, prócz pozwolenia lokalizacyjnego, otrzymała techniczne warunki przyłączenia do sieci przesyłowej.. Są to projekty zlokalizowane ok. 80 km od linii brzegowej. Baltica 1 to farma o mocy 900 MW realizowana przez PGE, natomiast Bałtyk I o łącznej mocy ok. 1,5 GW realizowana jest wspólnie przez Polenergię i Equinor.

- Przewidywany termin oddania do użytku tych dwóch pierwszych projektów, realizowanych w II fazie, to lata 2030- 2031 – wyjaśnia ekspertka PSEW.

To jednak nie wszystkie projekty II fazy rozwoju MEW w Polsce. W 2023 r. Ministerstwo Infrastruktury rozstrzygnęło 11 postepowań lokalizacyjnych dla kolejnych obszarów morskich. Zgodnie z wynikami postępowań kolejne MFW na Bałtyku wybuduje Grupa PGE oraz PKN Orlen. Rozstrzygnięcia nie gwarantują inwestorom, że MFW zostaną zrealizowane. Jak jednak wskazuje Grupa PGE, „po ostatecznym przyznaniu decyzji lokalizacyjnych, PGE będzie mogła zbudować w kolejnych dekadach na wszystkich nowo pozyskanych obszarach dodatkowo ok. 3,7 GW, osiągając łącznie ponad 7,1 GW mocy” w MEW. PKN Orlen poinformował, że „wraz z ogłoszonymi przez Ministerstwo Infrastruktury wynikami potencjał wytwórczy posiadanych przez Grupę ORLEN koncesji wzrośnie o ok. 5,2 GW”.

III faza offshore

Potencjał MFW jest jednak znacznie większy. Zgodnie z najnowszą analizą PSEW⁽¹⁾, potencjał do wykorzystania pod rozwój MFW to łącznie 33 GW. Eksperci zidentyfikowali 20 nowych obszarów, o łącznej powierzchni 2171,5 km², w tym 18 w wyłącznej strefie ekonomicznej i 2 na morzu terytorialnym. Potencjał tych obszarów wynosi 17,7 GW, przy zakładanej produkcji energii na poziomie 70,7 TWh rocznie.

- Jeśli całkowity potencjał Bałtyku zostanie wykorzystany, morska energetyka wiatrowa mogłaby zaspokajać nawet 57% całkowitego zapotrzebowania na energię elektryczną w Polsce, a local content mógłby osiągnąć 65% – wskazuje PSEW.

Co jest potrzebne, by w pełni wykorzystać potencjał MEW? Zdaniem autorów analizy, przede wszystkim aktualizacja krajowych strategii energetycznych, zwłaszcza PEP2040 w zakresie wzrostu ambicji i prognozowanego potencjału, a także aktualizacja planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich.

Czego jeszcze potrzeba?

Jak wyjaśnia Oliwia Mróz-Malik, niezbędne są trzy elementy: strategia, która da jasny sygnał rozwojowy inwestorom i polskim przedsiębiorstwom; procedury administracyjne, które należy usprawnić, aby skrócić proces inwestycyjny w Polsce oraz infrastruktura, która zapewni możliwości przyłączenia (sieci elektroenergetyczne) oraz budowy i eksploatacji projektów (kolejny port instalacyjny i porty serwisowe). - Należy również zwrócić uwagę na konieczność wsparcia rozwoju polskiego łańcucha dostaw, którego potencjał jest ogromny. Wykorzystanie lokalnego potencjału pozwoliłoby także na obniżenie kosztów realizacji projektów – dodaje.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Artykuł został opublikowany w publikacji "Energetyka wiatrowa w Polsce 2023. Szanse i ryzyka w dobie kryzysu", pod patronatem merytorycznym PSEW. Zachęcamy do lektury on-line!