© UM Kraków
Kraków przystąpił do projektu po kilku latach susz, powodzi, podtopień i fal upałów, po to, by zwiększyć swoją odporność na zmiany klimatu. Podobne motywacje kierowały pozostałymi dwoma europejskimi miastami uczestniczącymi w projekcie: Leuven i Madryt.
W stolicy Małopolski powstaną dwa ogrody deszczowe. Zielenią zagospodarowane zostaną także trzy wybrane przestrzenie publiczne, na których dotkliwie odczuwalny przez mieszkańców jest efekt tzw. miejskiej wyspy ciepła. Koordynatorem projektu jest krakowska jednostka miejska Klimat-Energia-Gospodarka Wodna.
Czym jest ogród deszczowy?
Ogród deszczowy to budowla hydrotechniczna, która powstaje w wyniku odpowiednich nasadzeń roślin, ułożonych na specjalnych warstwach filtracyjnych o zróżnicowanej przepuszczalności i chłonności wilgoci. Ogród deszczowy zasilany jest wodą opadową zbieraną np. z dróg lub dachów.
Ogrody deszczowe przyczyniają się do ograniczenia spływu wody opadowej do kanalizacji i dają możliwość jej gromadzenia i filtrowania, co sprawia, że podczas upałów i suszy, zgromadzona woda może zostać wykorzystana do podlewania zieleni, zapobiegając przesuszaniu i obumieraniu roślin. W trakcie obfitych ulew jej nadmiar jest natomiast gromadzony, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko podtopień oraz gnicia roślin. Ogród deszczowy oczyszcza wodę i glebę, wytwarza tlen, a także obniża temperaturę powietrza i zapewnia źródło wody dla owadów, ptaków i małych ssaków.
Projekt Life Pact jest w wymiarze społecznym nowatorski, bo zakłada zaangażowanie mieszkańców w sam proces rewitalizacji terenów zielonych i tworzenia ogrodów deszczowych, co gwarantuje dopasowanie ich ostatecznego kształtu do oczekiwań i potrzeb lokalnych społeczności. W czasie trwania projektu zbudowana zostanie baza wiedzy, dotycząca rozwiązań opartych na naturze, która będzie nieodpłatnie udostępniona mieszkańcom zainteresowanym podobnymi przedsięwzięciami w innych lokalizacjach.
Metoda wprowadzenia w aglomeracjach miejskich większej ilości zieleni została wcześniej sprawdzona w belgijskim Leuven oraz w stolicy Hiszpanii - Madrycie. To wraz z tymi miastami Kraków aplikował o przyznanie unijnych środków na powiększenie terenów zielonych. Na realizację tych założeń otrzymał 400 tysięcy euro z programu LIFE PACT. Wkład krajowy został sfinansowany z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W stolicy Małopolski projekt rozpoczął się od wytypowania przez radnych poszczególnych dzielnic konkretnych lokalizacji. Z nich, na podstawie analiz i wizji lokalnych, zostały wybrane te najbardziej nadające się do rewitalizacji. Po konsultacjach z mieszkańcami wybranych zostało pięć działek położonych blisko osiedli mieszkaniowych przy ulicach: Ehrenberga, Monte Cassino, Witosa, Strzelców i Banacha. Realizacja pierwszych trzech inwestycji (na ulicach Ehrenberga, Monte Cassino i Witosa) rozpocznie się w drugim kwartale 2024 roku.
Spośród wybranych lokalizacji na szczególną uwagę zasługuje skwer przy ul. Ehrenberga, na którym istniejąca obecnie nawierzchnia betonowa zostanie zastąpiona przyjaznym dla ludzi i środowiska naturalnego terenem zielonym.
Rewitalizacja skweru przy ul. Ehrenberga
Podczas spotkania konsultacyjnego uczestniczący w nim mieszkańcy zdecydowali, że ze skweru powinna zniknąć dzika infrastruktura samochodowa, a beton i kostkę należy zastąpić kwiatami, krzewami i drzewami. Na spotkaniu ustalono także, że skwer potrzebuje ławek, przede wszystkim dla wygody seniorów i młodzieży, która w przerwach między lekcjami będzie mogła z nich skorzystać. Mieszkańcy zaproponowali również umieszczenie w tym miejscu instalacji fotowoltaicznej, mającej zasilać oświetlenie oraz monitoring, który korzystnie wpłynie na poziom ich bezpieczeństwa.
Projektowanie skweru Ehrenberga i pozostałych terenów odbywa się podczas specjalnych warsztatów, w trakcie których powstaje makieta ze wstępną koncepcją jego zagospodarowania. Uczestnicy mają do dyspozycji katalog drzew, roślin czy ławek, z którego mogą wybierać konkretne gatunki roślin i elementy małej infrastruktury. Dzięki takiej otwartej i praktycznej formule w trakcie spotkań mieszkańcy wspólnie z miejskimi urzędnikami i specjalistami z różnych dziedzin powiązanych z projektowaniem terenów zielonych (projektanci krajobrazu, melioranci, architekci, urbaniści, konserwator, konstruktor, geolog, ekspert rynku nieruchomości i zagadnień komunikacyjnych) wypracowują spójną koncepcję zagospodarowania terenu, która uwzględnia jego możliwości, ale również ograniczenia. Same warsztaty poprzedzone są przygotowaniami, które polegają na rozpoznaniu terenu, jego specyficznych uwarunkowań i wizji lokalnej.
LIFE Pact to inicjatywa, która ma na celu opracowanie i przetestowanie zintegrowanego podejścia do adaptacji do zmian klimatu w miastach, poprzez wdrażanie rozwiązań opartych na naturze. Projekt jest realizowany przez partnerów z Belgii, Hiszpanii i Polski, a głównym miastem pilotażowym i zarazem podmiotem koordynującym jest Leuven w Belgii. Projekt jest finansowany z Programu LIFE i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz w 15% z budżetu Miasta Krakowa(1).
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta KrakowaPrzypisy
1/ Materiały źródłowe:https://kegw.krakow.pl/
