Emisje z transportu nie przestają rosnąć

Nowy raport Europejskiej Agencji Środowiska "TERM 2015: Ocena 15 lat integracji transportu i polityki ochrony środowiska" analizuje ewolucję sektora transportu (towarowego i pasażerskiego) i jego wpływu na środowisko od 2000 r.

Sektor transportu wpływa na środowisko na różne sposoby. Powoduje nie tylko emisje gazów cieplarnianych i zanieczyszczenia powietrza, ale także jest głównym źródłem hałasu w środowisku; prowadzi też do fragmentacji siedlisk.

Unia Europejska poprzez swoją politykę doprowadziła do znaczących ulepszeń w kwestii oddziaływania transportu na środowisko - na przykład samochody osobowe i dostawcze sprzedawane w Europie zużywają coraz mniej paliwa na kilometr, emitując przy tym mniej dwutlenku węgla i zanieczyszczeń powietrza. Z drugiej jednak strony coraz większa liczba Europejczyków kupuje samochody, przemierza nimi większe niż kiedyś dystanse, a także kupuje towary importowane z różnych zakątków świata.

Niechlubny sektor gospodarki

Z danych zawartych w raporcie wynika, że emisje gazów cieplarnianych związane z transportem wzrosły o 19,4 proc. od roku 1990. Jest to jedyny spośród liczących się Europie sektorów gospodarczych, z którego emisje GHG wzrosływ tym okresie.

W 2013 r. emisje z transportu były równe prawie jednej czwartej całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE (jednej piątej z wyłączeniem lotnictwa międzynarodowego i transportu morskiego). Transport lotniczy jest najszybciej rozwijającym się rodzajem transportu pasażerskiego.

Pomimo polityki unijnej mającej na celu zachęcanie do korzystania z przyjaznych środowisku środków transportu, dominującym sposobem przemieszczania się pozostaje transport samochodowy. Emisje z samochodów osobowych stanowiły 45 proc. emisji z sektora transportowego, a z ciężarowych – kolejne 20 proc.

Zachęty finansowe wpłynęły na popularność diesli

W wyniku wprowadzenia przez Unię uregulowań prawnych, związane z transportem emisje trzech najważniejszych zanieczyszczeń powietrza: SOx, NOx i pyłów zmniejszyły się w okresie od 2000 do 2013 roku. Niemniej w raporcie wspomniano, że zwłaszcza poziomy emisji NOx z samochodów osobowych typu diesel, a także emisji CO₂ różnią się, jeśli chodzi o wyniki „oficjalne” i te rejestrowane podczas normalnej eksploatacji pojazdów.

W okresie od 2000 do 2013 r. udział oleju napędowego w energii zużywanej przez transport drogowy znacząco wzrósł. Powodem były zachęty finansowe ze strony wielu rządów europejskich do korzystania z napędu Diesla. Liczba pojazdów elektrycznych wzrosła, ale dalej stanowi minimalny odsetek (0,07 proc.) całkowitej floty samochodów osobowych.

Hałas drogowy, tak w miastach, jak i poza nimi, jest nadal najważniejszym źródłem hałasu w środowisku na terenie Unii Europejskiej. Na hałas przekraczający 55 dB Lden⁽¹⁾ było potencjalnie narażonych w 2012 r. około 125 milionów osób.

Jak stwierdzono w raporcie, ​gruntowna dekarbonizacja sektora transportu wymaga nie tylko rozwiązań technologicznych (np. zwiększanie efektywności energetycznej, inteligentne systemy transportowe), ale także polityk (w tym cenowych) stymulujących zmiany postaw (m.in. w kierunku wybierania zrównoważonych środków transportu). Konieczne będą także inwestycje infrastrukturalne - tu Unię Europejską czekają wyzwania dotyczące choćby rozwoju transportu kolejowego.