Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
19.03.2024 19 marca 2024

Ekologiczne porządki nie tylko od święta

Ostatnie dni przed świętami spędzamy często na generalnym sprzątaniu i porządkowaniu domów przed przyjściem gości. Wybierając środki czystości, warto spojrzeć nie tylko na szybki efekt, ale również na aspekt środowiskowy ich stosowania.

   Powrót       23 grudnia 2015       Zrównoważony rozwój   

Najważniejsze jest dokładne czytanie etykiet. W zasadzie nawet rzut okiem wystarcza, by ocenić toksyczność kupowanego środka. Od czerwca tego roku producentów obowiązują nowe symbole, które w obrazowy sposób ukazują potencjalnezagrożenie stwarzane przez produkt. Dzięki rozporządzeniu CLP (ang. classification, labelling and packaging) są one zgodne z Globalnie Zharmonizowanym Systemem Klasyfikacji i Oznakowania Chemikaliów ONZ (GHS) wdrożonym w ponad 60 krajach. Normy w zakresie chemikaliów wyznacza rozporządzenie REACH, nad którego realizacją czuwa ECHA (ang. European Chemicals Agency).

Praktyczna wiedza...

Każdy środek czyszczący posiada kartę charakterystyki, która przedstawiajego skład chemiczny. Poza zagrożeniami, można tu także znaleźć instrukcje, co zrobić w razie zatrucia. Karty te są dostępne m.in. w internecie. Karty charakterystyki zazwyczaj zawierają też informację o tzw. LD50 (ang. lethal dose), czyli dawce, która powoduje śmierć 50 proc. badanej populacji. Badania przeprowadzane są najczęściej na szczurach lub królikach. Takie dawki (lub stężenia, tzw. LC50 – lethal concentration) są wyznaczane również dla organizmów wodnych – ryb, glonów czy bezkręgowców.

Niejednokrotnie już kilka miligramów substancji wykazuje działanie letalne (śmiertelne), dlatego należy zapobiegać przenikaniu skoncentrowanych produktów do wód powierzchniowych i gruntowych. Wpływ na zwierzęta czy rośliny uwidacznia, że ostre środki czyszczące są groźne także dla zdrowia człowieka.

… a może tradycja zamiast sklepowej chemii?

Istnieją proste sposoby na ograniczenie ryzyka skażenia środowiska – jednym z nich jest stosowanie mieszanin czyszczących sporządzonych tradycyjnymi, domowymi metodami. Poniżej kilka przykładów.

Mycie okien. Płyny do mycia okien zawierają najczęściej izopropanol, który działa drażniąco na oczy, może powodować zawroty głowy i mdłości oraz jest łatwopalny. Zamiast tych płynów, do mycia okien wystarczy gorąca woda i dobra ścierka lub pielucha tetrowa. Aby na szybach nie pozostawały zacieki, najlepiej wytrzeć szyby do sucha ręcznikiem kuchennym czy papierem toaletowym. Do usunięcia wyjątkowo złośliwych, tłustych zabrudzeń można użyć ściereczki nasączonej odrobiną octu. Jako substytut płynu do okien stosowana jest również mieszanina wody, octu i soku z cytryny, np. w proporcji 20:2:1.

Usuwanie kamienia. Środki używane w tym celu często zawierają kwas sulfamidowy, który ma działanie drażniące i szkodliwie oddziałuje na organizmy wodne, powodując długotrwałe skutki. Drugim popularnym składnikiem jest kwas fosforowy, który pozwala usuwać rdzę i kamień. Jego szkodliwość i silne działanie antykorozyjne są powszechnie znane, wg GHS może powodować poparzenia i uszkodzenia oczu. W bezpiecznych (choć wcale nie niskich) stężeniach kwas fosforowy jest obecny w coca-coli, którą można wykorzystać do świątecznych porządków. W usunięciu kamienia pomoże też przekrojona na pół cytryna lub gąbka nasączona octem.

Odtykanie rur. Najpowszechniej używany płyn do udrażniania zawiera m.in. podchloryn i wodorotlenek sodu. Podchloryn sodu działa bardzo toksycznie na organizmy wodne, powoduje oparzenia, a w kontakcie z kwasami uwalnia toksyczne gazy (chlor). Na etykiecie zamieszczony jest symbol R50 – produkt niebezpieczny dla środowiska. Wodorotlenek sodu również powoduje poważne oparzenia. Zamiast używać tego szkodliwego środka, można zastosować prostą domową mieszaninę czyszczącą. W słoiku należy zmieszać 100 g sody oczyszczonej i 100 g soli (w przypadku posiadania przydomowej oczyszczalni ścieków – zaleca się użycie samej sody), po czym wsypać do rury, która wymaga udrożnienia i zalać połową szklanki octu spirytusowego. Po dwóch godzinach należy spłukać mieszaninę 2 litrami gorącej wody.

Istnieje wiele sposobów na domowe porządki i przepisów na bezpieczne środki czyszczące, większość z nich wykorzystuje ocet, sodę oczyszczoną, boraks (uwodniony boran sodu), szare mydło, proszek do pieczenia, cytrynę oraz naturalne olejki eteryczne.

Groźne surfaktanty

Ze względu na powszechną obecność środków powierzchniowo czynnych (surfaktantów) w produktach czyszczących, podczas sprzątania zawsze powinno się używać rękawic ochronnych. Surfaktanty niszczą warstwę ochronną naskórka, powodując wysuszenie, podrażnienie, reakcje alergiczne, a nawet poparzenia skóry. Uwolnione do środowiska mogą zaburzać naturalne procesy w ekosystemach wodnych. Surfaktanty utrudniają przenikanie tlenu do głębszych warstw zbiorników wodnych oraz mogą adsorbować się (osadzać) na skrzelach zakłócając procesy oddechowe ryb. Wzmagają przedostawanie się toksyn (np. pestycydów) do środowiska przenosząc je na dalsze odległości w postaci emulsji.(1)

Jeśli już posiadamy produkt należący do chemii gospodarczej, należy używać go w niewielkich, zalecanych przez producenta ilościach i odpowiednio zagospodarować pozostałe odpady. Wspomniane karty charakterystyki zawierają informację o tym, jak utylizować zarówno pozostałości substancji, jak i opakowań. O alternatywnych środkach czystości warto pamiętać nie tylko od święta - mając na uwadze środowisko naturalne oraz zdrowie, którego tak często sobie życzymy.

Informacje o toksyczności chemikaliów zaczerpnięto z bazy firmy Sigma Aldrich.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog

Przypisy

1/ http://www.pg.gda.pl/~wasia/CHS/MBAS.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Nowy system monitorowania składu opadów. GIOŚ (06 marca 2024)Rozporządzenie PPWR wynegocjowane, ale czy wejdzie w życie? UE kontra odpady opakowaniowe (06 marca 2024)Kilkadziesiąt milionów euro na czyste innowacje. KE ogłasza wsparcie inwestycyjne dla 17 projektów (20 grudnia 2023)Kielce/Prawomocny wyrok za podpalenie składowiska odpadów w Nowinach (06 grudnia 2023)41% nadmiarowych zgonów mniej w 2021 r., ale to wciąż za dużo. EEA o jakości powietrza (04 grudnia 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony