Ujednolicono Prawo wodne, ale nie na długo

© constantgardener

Warto przy tej okazji przypomnieć główne kwestie, jakie reguluje ta kluczowa dla polskich wód ustawa (Dz.U. 2015 nr 0 poz. 469), nie zapominając, że znajduje się ona w ciągłej ewolucji. Ministerstwo Środowiska zapowiada, że rząd zakończy prace nad jej nowym brzmieniem do końca kwietnia.

Prawny kręgosłup dla polskich wód

Ustawa reguluje szeroko pojęte gospodarowanie wodami i z tego powodu nazywana jest często „kręgosłupem” gospodarki wodnej kraju. Statuując zasady zrównoważonego rozwoju oraz racjonalnego i całościowego traktowania zasobów, nakazuje realizację wspólnych interesów poprzez współpracę administracji publicznej, użytkowników wód oraz przedstawicieli lokalnych społeczności.

Z prawnego punktu widzenia, woda nie jest rzeczą, w związku z czym regulacje dotyczące jej własności nie mogą być wyprowadzane z Kodeksu Cywilnego i także zawarte są w Prawie wodnym. Na specyficzną konstrukcję prawną własności wód wskazuje art. 38 ustawy, który stwierdza, że (…) wody, jako integralna część środowiska oraz siedliska dla zwierząt i roślin, podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność. W zależności od klasyfikacji, wody mogą stanowić bowiem własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo osób fizycznych (art. 10).

Z uwagi na szeroki katalog możliwych zastosowań wód, muszą one podlegać starannie opracowanej i długofalowej polityce ochronnej. Służą temu akty strategiczne, pośród których warto wskazać te kluczowe, tj. krajowy program oczyszczania ścieków komunalnych (art. 43) oraz krajowy program ochrony wód morskich (art. 61). W celu lepszej ochrony najcenniejszych wód, ustawa przewiduje tworzenie stref oraz obszarów ochronnych. Ich funkcjonowanie wiąże się z licznymi ograniczeniami, które w praktyce dotyczą głównie rolników, regulując m.in. rolnicze wykorzystanie osadów ściekowych, a także stosowanie nawozów oraz środków ochrony roślin i lokalizowanie ferm chowu lub hodowli zwierząt.

Tuż przed przepisami przejściowymi i końcowymi, w dziale IX, znajdziemy przepisy karne przewidujące sankcje za uniemożliwianie, utrudnianie lub niewłaściwe korzystanie z zasobów wodnych.

Prawo musi iść z nurtem czasu

Dramatyczne w skutkach katastrofy naturalne ostatnich lat sprawiły, że szczególnie istotne są dziś przepisy działu VA oraz VB ustawy, które nakładają na organy administracji rządowej i samorządowej obowiązek ochrony przed powodzią oraz suszą.

Publikacja jednolitego tekstu ustawy nie oznacza, że w najbliższym czasie ustawodawca nie dokona w niej kolejnych zmian. Wręcz przeciwnie. Resort środowiska zapowiada, że do końca kwietnia na forum rządu zakończą się prace nad nową treścią ustawy. Nowy projekt Prawa wodnego (numer w wykazie: UD194) ⁽¹⁾ przewiduje reorganizację struktury podmiotów zarządzających polskimi wodami i nowy system ich finansowania, dostosowany w znacznej mierze do prawa unijnego. Rekomendacje w tej sferze wynikają głównie z dyrektyw: ramowej dyrektywy wodnej, dyrektywy azotanowej, wodno-ściekowej i powodziowej.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik