Coraz więcej gmin chce wdrażać PGN

© kav777

Jak dotąd złożono ponad 75 deklaracji przystąpienia do Koalicji, ale jej formowanie wciąż trwa. - Koalicja jest otwarta dla wszystkich, którzy chcą się podzielić realizacją planów gospodarki niskoemisyjnej czy wizją utworzenia krajowego systemu w tym zakresie – powiedziała Karolina Loth-Babut z Krajowej Agencji Poszanowania Energii. Ukoronowaniem działań Koalicji miałoby być bowiem utworzenie Krajowego systemu zrównoważonego gospodarowania energią obejmującego zarówno samorządy, jak i instytucje państwowe na różnych szczeblach administracji.

System planowania energetycznego nie działa

Podczas spotkania Koalicji podkreślano, że dotychczasowy system planowania energetycznego nie działa – nie zapewnia bezpieczeństwa energetycznego, rozwoju gospodarczego i społecznego, nie przyczynia się też do poprawy klimatu. Potrzebne są zatem zmiany w prawie i tę potrzebę dyskutowano na licznych spotkaniach z przedstawicielami rządu i NFOŚiGW. Jak zauważyła Bożena Herbuś, lider koalicji, naczelnik Wydziału Komunalnego z Częstochowy, zapisy prawne zobowiązują gminy do planowania energetycznego, ale choć istnieją odpowiednie dokumenty dotyczące takiego planowania na poziomie krajowym, to gminy, regiony czy województwa nie mają określonych uprawnień ani obowiązków dotyczących kształtowania regionalnej polityki energetycznej.

Większe szanse na dofinansowanie wielu przedsięwzięć

W kontekście planowania energetycznego w gminach rośnie waga strategicznego dokumentu, jakim jest plan gospodarki niskoemisyjnej, w skrócie PGN. Szymon Liszka z Fundacji na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii (FEWE) zauważył, że zapotrzebowanie na plany gospodarki niskoemisyjnej rośnie. PGN wyznacza kierunki dla gmin w zakresie działań zarówno inwestycyjnych, jak i miękkich, dotyczących m.in. transportu, oświetlenia ulicznego, budownictwa publicznego, gospodarki przestrzennej czy produkcji energii. Zdaniem Szymona Liszki wszystko wskazuje na to, że PGN stanie się ostatecznie obowiązkowym dokumentem, a dofinansowanie otrzymywać będą tylko dobrze opisane i umotywowane w dokumencie przedsięwzięcia. Najważniejsze jednak jest to, by cele strategiczne gminy były spójne z jej gospodarką niskoemisyjną, a – jak wskazuje doświadczenie FEWE przy realizacji PGN w 18 miastach i gminach - najczęściej nie są.

Spójność z wojewódzką polityką dot. jakości powietrza

Jakkolwiek PGN ma być ściśle związany z Programem ochrony powietrza dla gminy, to jednak nie można go mylić z gminną polityką efektywności energetycznej (SEAP) ani z gminną polityką klimatyczną (LAKS). Wojciech Rogala z firmy Atmoterm, która przygotowuje plany gospodarki niskoemisyjnej na zlecenie gmin, zdefiniował PGN jako zintegrowany plan realizacji obowiązków gminy w zakresie zapewnienia standardów jakości powietrza oraz celów własnych w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych i efektywności energetycznej. Jak ocenić, czy przygotowany przez gminę plan jest dobry? PGN będzie dobry wtedy, gdy będzie spójny z wojewódzką polityką zapewnienia standardów jakości powietrza, bo gros środków finansowych, które gmina otrzyma w ramach nowej perspektywy, będzie pochodziło z Regionalnych Programów Operacyjnych. Jednostką dysponującą jest tu marszałek województwa, więc zapewnienie spójności z polityką dysponenta tych środków wydaje się być w interesie gminy – wyjaśnił W. Rogala. Oprócz korzyści w skali makro docelowo PGN ma więc służyć wszystkim mieszkańcom gminy poprzez poprawę jakości powietrza oraz zmniejszenie kosztów energii.

Około 1000 gmin chce wdrażać PGN

Zainteresowanie planami gospodarki niskoemisyjnej jest niebagatelne - w I konkursie o dofinansowanie przygotowania PGN starało się około 1000 gmin, a ponad 680 wniosków zostało pozytywnie rozpatrzonych przez NFOŚiGW. W tej sytuacji koniecznością wydaje się wypracowanie i wypromowanie jednolitych standardów procedury planistycznej. Miałyby one jeszcze większy sens, gdyby były wspierane oprogramowaniem agregującym na poziomie ogólnopolskim nie tylko zdobyte przez innych doświadczenia, ale także wszystkie dane z gmin.

Czwarte już w tym roku spotkanie Koalicji zostało zorganizowane wspólnie przez Instytut Ekonomii Środowiska, Fundację Efektywnego Wykorzystania Energii, Polską Grupę Agencji Energetycznych, Stowarzyszenie SAPE-Polska i Krajową Agencję Poszanowania Energii. Więcej informacji na temat działań Koalicji, w tym prezentacje wygłoszone podczas 4. spotkania, można znaleźć na stronie Gospodarkaemisyjna.pl⁽¹⁾. Członkowie Koalicji zachęcają również do wymiany doświadczeń na forum.

Ewa Szekalska
Dziennikarz