Konsultacje projektu planu strategicznego dla rolnictwa zakończone

© Koolicja Żywa Ziemia

Po tym jak pierwszy projekt Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej (PS WPR) na lata 2023-2027 spotkał się z szeregiem uwag, rozpoczęły się konsultacje społeczne drugiej jego wersji, które trwały od 30 lipca do 15 września 2021 r.

Czytaj też: Plan strategiczny dla rolnictwa. Trwają konsultacje

Na podstawie Planu będą rozdzielane unijne środki na rozwój rolnictwa i obszarów wiejskich. Zdaniem strony społecznej „powinny być one wydawane zgodnie z celami Europejskiego Zielonego Ładu, zwłaszcza Strategii „Od pola do stołu” oraz Strategii na rzecz różnorodności biologicznej”. - Obecna reforma jest inna od poprzednich – większa decyzyjność została przeniesiona na szczebel krajowy. Komisja Europejska ustaliła cele i wskaźniki dla ich realizacji, natomiast państwa członkowskie mają zaprojektować działania prowadzące do ich osiągnięcia – wyjaśnia w komunikacie prasowym Koalicja Żywa Ziemia (KŻZ).

Konsultacje zakończone. Jakie zgłoszono uwagi?

Jak podaje Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w trakcie konsultacji najczęściej zgłaszane uwagi dotyczyły:

• ekoschematów – 14 proc.,
• interwencji w formie płatności bezpośrednich - wsparcie dochodów związanych z wielkością produkcji – 4,5 proc.,
• interwencji w sektorze pszczelarskim – 3,2 proc.,
• interwencji na rzecz ochrony cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000 – proc.,
• interwencji na rzecz scaleń gruntów wraz z zagospodarowaniem poscaleniowym – 5,6 proc.,
• konieczności zapewnienia wsparcia infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich - 3 proc.,
• interwencji LEADER - 2,9 proc.,
• interwencji na rzecz systemów jakości 2,8 proc. oraz wsparcia ich uczestników 2,5 proc.

5,7 proc. zgłoszonych uwag odnosiło się natomiast do informacji zawartych w części diagnostycznej Planu.

Wśród podmiotów, które najaktywniej brały udział w konsultacjach, znalazły się: organizacje pozarządowe – 29 proc. (dodatkowo organizacje ekologiczne - 3,3 proc.) i osoby fizyczne - 20 proc., doradztwo rolnicze – 9,5, jednostki samorządu terytorialnego – 8,2 proc., proc., związki branżowe – 7 proc. i izby rolnicze – 5,2 proc. Najwięcej uwag napłynęło za pomocą internetowego formularza, część zainteresowanych podmiotów zgłaszała je także podczas specjalnych spotkań.

- Model Wspólnej Polityki Rolnej musi się zmienić, jednak cele środowiskowe i klimatyczne UE są blokowane przez agroprzemysł, według którego Europejski Zielony Ład i Strategia „Od pola do stołu” są największym zagrożeniem dla rolnictwa. Natomiast zdaniem strony społecznej, to właśnie wdrożenie w rolnictwie zielonych reform jest konieczne dla zachowania dobrego stanu gleby, wody i różnorodności biologicznej, bez których produkcja rolna po prostu nie istnieje. Dbałość o te zasoby jest gwarancją zachowania dobrej jakości produkcji rolnej i dostarczenia konsumentom żywności wysokiej jakości. Rolnictwo przemysłowe niszczy zasoby naturalne i oddala nas od celu neutralności klimatycznej. Ekologia powinna stać się nową ekonomią - komentuje Justyna Zwolińska, koordynatorka ds. rzecznictwa Koalicji Żywa Ziemia.

Czytaj też: Jeśli nie powstrzymamy zmian klimatu, wszyscy będziemy musieli przejść na przymusową dietę

Koalicja złożyła kilkaset uwag do projektu, głównie dotyczących ochrony środowiska i klimatu, gospodarowania wodą, rolnictwa ekologicznego i dobrostanu zwierząt gospodarskich. Organizacja wymienia m.in. następujące zastrzeżenia:

• W zakresie ekologii i ochrony klimatu działania przewidziane w Planie są niewystarczające, aby zrealizować cele Europejskiego Zielonego Ładu. Niestety, zakładany przez PS WPR rozwój rolnictwa ekologicznego, powiększając jego powierzchnię produkcyjną do 3,52 proc. (z 3,4 proc.) jest mniej niż minimalny.
• W kwestiach społecznych Plan posługuje się antagonizującą miasto i wieś retoryką. Zdaniem ekspertów KŻZ w dobie rosnącej polaryzacji, a także oporu społecznego wobec przemysłowych ferm i chlewni, jest to niedopuszczalne.
• Ekonomiczne założenia Planu – niewystarczające środki przeznaczone na działania związane np. z ochroną zasobów wodnych czy różnorodności biologicznej – nie pozwolą na osiągnięcie unijnych celów w tym zakresie i będą zniechęcać rolników do podejmowania zobowiązań.
• Plan zawiera wizję dynamicznego rozwoju sektora produkcji zwierzęcej, mimo że stoi to w sprzeczności ze społecznymi i ekologicznymi celami WPR. Niemal pominięte zostały kwestie związane z dobrostanem zwierząt. W Polsce wciąż skala zużycia antybiotyków w produkcji zwierzęcej – ściśle powiązane z chowem przemysłowym – jest jedną z najwyższych w Europie.

Termin przekazania planu do KE upływa 1 stycznia 2022 r.

Ministerstwo zapewnia, że „wszystkie uwagi i komentarze zgłoszone w procesie konsultacji projektu stanowią bardzo istotny przedmiot analiz pod kątem możliwości uwzględnienia ich w ostateczniej wersji Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027”. Obecnie procedowane projekty przepisów unijnych obligują państwa członkowskie do przekazania krajowych planów strategicznych do Komisji Europejskiej najpóźniej 1 stycznia 2022 roku.

Eksperci Koalicji Żywa Ziemia wyrażają obawy, że „dokument w takim kształcie nie pozwoli zrealizować unijnych celów”, a także może uzyskać pozytywnej oceny KE.

Artykuł powstał na podstawie komunikatów MRiRW oraz Koalicji Żywa Ziemia.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf