Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
19.03.2024 19 marca 2024

Unijne wsparcie napędza rozwój samorządów. O jakich kwotach mowa?

W latach 2004-2020 samorządy zainwestowały 612 mld złotych. Z tego aż 37 proc., czyli ponad 226 mld zł, stanowiły dotacje unijne. W największym stopniu z funduszy korzystają samorządy województw oraz miasta na prawach powiatu.

   Powrót       06 maja 2021       Zrównoważony rozwój   

Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej do 2020 r., łączna wysokość wsparcia finansowego z UE, jaką otrzymały Jednostki Samorządu Terytorialnego (JST), wyniosła 226,3 mld zł. W okresie tym łączne wydatki majątkowe samorządów osiągnęły wartość 611,6 mld zł, oznacza to, że 37 proc. poniesionych wydatków pokryto środkami finansowymi pochodzącymi z unijnych instrumentów wsparcia. - W tym samym czasie dotacje inwestycyjne ze źródeł krajowych wyniosły tylko ok. 57 mld zł – podaje Związek Miast Polskich (ZMP) w opracowaniu pt. Wpływ środków UE na inwestycje lokalne i regionalne w Polsce(1).

Z unijnych funduszy w największym stopniu korzystały samorządy województw, dla których unijne wsparcie stanowiło aż 62,1 proc. wydatków inwestycyjnych. W dalszej kolejności wymienia się miasta na prawach powiatu (43,9 proc.), gminy wiejskie (40,7 proc.), gminy miejsko-wiejskie (36,0 proc.), gminy miejskie (32,2 proc.) oraz powiaty (19,0 proc.). - Polskie samorządy realizują aktywną politykę rozwoju, z wykorzystaniem środków własnych z nadwyżki operacyjnej, dotacji z funduszy UE, dotacji krajowych oraz środków zwrotnych. Wykazują przy tym sprawne i odpowiedzialne zarządzanie długiem, spłacając regularnie swoje zobowiązania – dodaje ZMP. Zadłużenie JST na koniec 2020 r. osiągnęło blisko 90 mld zł, przy czym w 2004 r. oscylowało ono wokół 19 mld zł. Samorządy zaciągnęły zobowiązania (tj. kredyty, pożyczki, obligacje) w łącznej wysokości 206,8 mld zł, spłaciły natomiast kredyty i pożyczki w łącznej kwocie 134,1 mld zł. Koszty obsługi długu wyniosły w tym okresie 31 mld zł.

Wpływ środków UE na inwestycje lokalne i regionalne w Polsce

- Trzeba podkreślić, że wsparcie z funduszy europejskich, generujące prawie dwukrotnie większe wydatki inwestycyjne (wkład własny, koszty niekwalifikowane), ma niebagatelne znaczenie jakościowe. Wynika ono ze stawianych przez Unię Europejską wymagań, wynikających z przyjętych przez społeczność europejską priorytetów, dotyczących ochrony środowiska i klimatu, rozwoju sieci transportowych, dostępności mieszkańców do wysokiej jakości usług publicznych itp. Sprzyja to szybszemu nadrabianiu zapóźnień cywilizacyjnych okresu PRL-u, ułatwiając polskim regionom spełnienie kryteriów konwergencji(2). Obecnie już trzy polskie województwa przeszły z grupy regionów słabo rozwiniętych do kategorii regionów przejściowych – czytamy w opracowaniu ZMP.

Czyta też: Mamy to: Budżet UE na lata 2021-2027 ostatecznie przyjęty

Jakie działania samorządów wspierane są unijnymi finansami? Przeważającą większość stanowią inwestycje związane z infrastrukturą transportową – to przede wszystkim budowa nowych i modernizacja istniejących węzłów komunikacyjnych, poprawa jakości transportu w mieście, w tym np. budowa II linii warszawskiego metra, kupno niskoemisyjnych autobusów czy wdrażanie Inteligentnych Systemów Transportowych. Nie bez znaczenia są także inwestycje w gospodarką komunalną – głównie realizacja projektów w sektorze gospodarki wodno-ściekowej oraz gospodarki odpadami.

Potrzeby inwestycyjne samorządów

Tymczasem jak wynika z raportu(3) z 2019 r., łączne potrzeby inwestycyjne JST w zakresie samej tylko gospodarki wodno-ściekowej wynoszą ponad 93 mld zł. Z kwoty tej na budowę nowych sieci wodociągowych przypada prawie 16 mld zł (17,04 proc. całości potrzeb), na budowę nowych sieci kanalizacyjnych – blisko 64 mld zł (68,46 proc. całości potrzeb), na modernizację i odtworzenie sieci wodociągowej – ponad 7 mld zł (7,72 proc. całości potrzeb), na modernizację i odtworzenie sieci kanalizacyjnej – przeszło 6 mld zł (6,78 proc. całości potrzeb). Więcej na ten temat w artykule.

Fundusz Odbudowy

Jak podkreślają samorządowcy, dotychczasowe wsparcie inwestycji z europejskich funduszy przyniosło wiele rozwiązań korzystnych dla samorządowych wspólnot mieszkańców.

Rolę tę podkreślano zwłaszcza podczas prac nad projektem Krajowego Planu Odbudowy (KPO), który jest podstawą do skorzystania z Funduszu Odbudowy, w którym przewidziano łącznie 750 mld euro. Z puli tej Polska będzie miała do dyspozycji około 58 mld euro - to blisko 250 mld zł do wykorzystania w przeciągu kilku najbliższych lat (zaplanowane inwestycje powinny być bowiem zrealizowane do 2026 r.). Projekty realizowane w ramach KPO mają przede wszystkim być zgodne z unijnym celem redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55 proc. do 2030 r. oraz przyczyniać się do osiągnięcia przez UE neutralności klimatycznej przed połową wieku.

W ostatnich dniach Sejm przegłosował ustawę ratyfikującą zwiększenie zasobów własnych Unii Europejskiej, będącą warunkiem koniecznym do utworzenia Europejskiego Funduszu Odbudowy. Więcej na ten temat tu.

Joanna Spiller: Dziennikarz, inżynier środowiska Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Opracowanie dostępne tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/10276-Wplyw-srodkow-UE-na-inwestycje-lokalne-i-regionalne-w-Polsce.pdf
2/ Kryteria wynikające z Traktatu o Unii Europejskiej, stanowiące swojego rodzaju wskaźniki ekonomiczne i zasady pozwalające ocenić, czy dane państwo członkowskie UE gotowe jest do pełnego uczestnictwa w Unii Gospodarczej i Walutowej (tj. przyjęcia euro nie narażając się tym samym na kryzys gospodarczy).3/ Pełna treść raportu dostępna tutaj:
https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/media/70869/potrzeby.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Jak nie zmarnować 135 mld euro. FPP postuluje powołanie Pełnomocnika ds. Transformacji Energetycznej (24 stycznia 2024)Czy COP28 spełnił pokładane w nim nadzieje? UNFCCC podsumowuje ustalenia (18 stycznia 2024)Ile z 682 mld zł na ochronę środowiska? Kilka liczb z projektu ustawy budżetowej na 2024 r. (28 grudnia 2023)Uwolnić potencjał GOZ (20 listopada 2023)Od mokradeł po wodociągi. Rekomendacje dla unijnego Niebieskiego Ładu (27 października 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony