Komisja Europejska przyjęła w środę plan działania UE na rzecz eliminacji zanieczyszczeń wody, powietrza i gleby. Jest on istotnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu i głównym tematem tegorocznego Zielonego Tygodnia(1). Przedstawiono w nim całościową wizję, zgodnie z którą do 2050 r. zanieczyszczenia na świecie zostaną ograniczone do poziomów, które nie będą już szkodliwe dla zdrowia ludzi i naturalnych ekosystemów. Opisano w nim także kroki, jakie należy podjąć, aby ten cel osiągnąć. W planie tym połączono wszystkie strategie polityczne UE, które są istotne w kontekście zwalczania zanieczyszczeń i zapobiegania im, ze szczególnym naciskiem na wykorzystanie do tego celu rozwiązań cyfrowych. Plan przewiduje przegląd odpowiednich przepisów UE w celu zidentyfikowania ewentualnych luk w unijnym prawodawstwie oraz dziedzin, w których spełnienie obowiązków prawnych wymaga poprawy wdrażania przepisów.
Zanieczyszczenie środowiska ma szczególnie negatywny wpływ na grupy wrażliwe
- Zanieczyszczenie środowiska jest szkodliwe dla zdrowia i ma szczególnie negatywny wpływ na grupy wrażliwe i znajdujące się w trudnej sytuacji społecznej. Jest także jedną z głównych przyczyn utraty różnorodności biologicznej. Argumenty przemawiające za tym, że UE powinna odgrywać wiodącą rolę w globalnej walce z zanieczyszczeniami, są bardzo mocne. Dzięki planowi działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń stworzymy zdrowe środowisko życia dla mieszkańców Europy, przyczynimy się do trwałej odnowy gospodarczej i pobudzimy przejście na czystą, neutralną dla klimatu gospodarkę o obiegu zamkniętym – stwierdził komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius.
W lutym UNEP opublikował przełomowy raport będący syntezą badań naukowych dotyczących kryzysów: klimatycznego, bioróżnorodności i zanieczyszczenia środowiska, czytaj więcej w artykule.
Najważniejsze cele w zakresie ograniczenia zanieczyszczeń u źródła
Aby umożliwić UE osiągnięcie do 2050 r. celu, jakim jest zdrowa planeta dla zdrowych ludzi, w planie działania określono najważniejsze cele w zakresie ograniczenia – do 2030 r. – zanieczyszczeń u źródła (w porównaniu ze stanem obecnym). Celem jest:
- poprawienie jakości powietrza, aby zredukować liczbę przedwczesnych zgonów spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza o 55 proc.,
- poprawienie jakości wody poprzez ograniczenie ilości zanieczyszczeń, odpadów z tworzyw sztucznych w morzu (o 50 proc.) i uwalnianych do środowiska mikrodrobin plastiku (o 30 proc.),
- poprawienie jakości gleby poprzez ograniczenie utraty składników pokarmowych i stosowania pestycydów chemicznych o 50 proc.,
- ograniczenie o 25 proc. powierzchni ekosystemów UE, w których zanieczyszczenie powietrza zagraża różnorodności biologicznej,
- zmniejszenie o 30 proc. odsetka osób stale narażonych na hałas komunikacyjny oraz
- znaczne ograniczenie wytwarzania odpadów ogółem i zredukowanie o 50 proc. resztkowych odpadów komunalnych.
Ponadto w planie przedstawiono szereg inicjatyw przewodnich, np.:
- lepsze dostosowanie norm jakości powietrza do najnowszych zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia,
- przegląd norm jakości wody, m. in. w rzekach i morzach UE,
- ograniczenie zanieczyszczenia gleby i usprawnienie rekultywacji gleby,
- przegląd większości unijnych przepisów dotyczących odpadów w celu dostosowania ich do zasad czystej gospodarki o obiegu zamkniętym,
- dążenie do wdrożenia zasady zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń z produkcji i konsumpcji,
- przedstawienie tablicy wyników regionów UE w zakresie wydajności ekologicznej w celu promowania zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń we wszystkich regionach,
- ograniczenie nierówności w zakresie zdrowia spowodowanych faktem, że szkodliwe skutki dla zdrowia w nieproporcjonalnie dużym stopniu dotyczą osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji,
- zmniejszenie śladu zanieczyszczeniowego, jaki pozostawia UE poza swoimi granicami, poprzez ograniczenie wywozu szkodliwych i toksycznych produktów i odpadów do państw trzecich,
- uruchomienie żywych laboratoriów rozwijających ekologiczne rozwiązania cyfrowe i inteligentne rozwiązania na rzecz zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń,
- skonsolidowanie unijnych ośrodków wiedzy na temat zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń oraz zgromadzenie zainteresowanych stron w ramach platformy zainteresowanych stron w dziedzinie zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń,
- skuteczniejsze egzekwowanie zasady zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń wraz z organami ds. ochrony środowiska i innymi władzami.
W przyjętej w zeszłym roku strategii UE w zakresie chemikaliów na rzecz zrównoważoności i w planie działania zaproponowano konkretne kroki służące realizacji strategii UE „zero zanieczyszczeń” na rzecz nietoksycznego środowiska. Podejście to jest zgodne z celami UE w zakresie neutralności klimatycznej, zdrowia, różnorodności biologicznej i efektywnego gospodarowania zasobami oraz opiera się na inicjatywach w dziedzinie energii, przemysłu, mobilności, żywności, gospodarki o obiegu zamkniętymi i rolnictwa.
Źródło: KE
