© majeczka
W wyroku z dnia 2 lipca 2020 r. (sygn. K 4/19) Trybunał Konstytucyjny (TK) orzekł niekonstytucyjność art. 17 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2018 r. o zmianie ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz niektórych innych ustaw w zakresie, w jakim przepis ten narusza zasadę nieretroakcji i wprowadza z mocą wsteczną art. 2 pkt 1 i 6 oraz art. 3 pkt 1 tej ustawy. TK orzekł również, że wspomniany przepis w tym zakresie traci moc po upływie 18 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej. Przedmiotowy wyrok został ogłoszony 4 sierpnia 2020 r.
Dodatkowo TK zobowiązał ustawodawcę do podjęcia w tym czasie prac legislacyjnych mających na celu opracowanie regulacji rekompensującej gminom straty poniesione w następstwie wprowadzenia z mocą wsteczną regulacji wpływającej na obniżenie ich dochodów z podatku od elektrowni wiatrowych. Dodał ponadto, że po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego na podjęcie przez ustawodawcę działań, spełniona zostanie przesłanka, o której mowa w art. 190 ust. 4 Konstytucji, skutkująca odpowiedzialnością odszkodowawczą Skarbu Państwa.
Przypomnienie okoliczności uchwalenia przepisów wpływających na wymiar podatku od nieruchomości, które weszły w życie z mocą wsteczną na początku 2018 r. w artykule pt. Podatek od wiatraków: za wcześnie na hurraoptymizm.
Zalecenia TK - trudny orzech do zgryzienia
Jak czytamy w wykazie prac legislacyjnych „w wyniku analizy ww. wyroku, w tym roboczych rozmów na poziomie międzyresortowym, podjęto decyzję o przygotowaniu dedykowanego jego realizacji projektu ustawy. Wynika to przede wszystkim z faktu, że wypłata rekompensat dla gmin wymagać będzie uruchomienia środków budżetowych, do czego potrzebna jest podstawa prawna określona w ustawie”. Ponadto, konieczne jest określenie trybu wypłaty rekompensat, który będzie wiązać się za równo z nałożeniem określonych obowiązków na wybrane organy administracji publicznej realizujące to zadanie, jak i na przyszłych beneficjentów (złożenie wniosków), co również wymaga regulacji na poziomie ustawowym.
Nie będzie to jednak wcale takie proste, bo w obowiązującym systemie prawa nie ma przepisów, na podstawie których byłaby możliwa realizacja celu w postaci wypłaty gminom rekompensat wskazanych przez TK.
Sposób i tryb wypłaty rekompensat
Projekt ustawy regulującej sposób i tryb wypłaty gminom rekompensat za utracone dochody musi dać odpowiedź na szereg pytań. Po pierwsze: dla kogo rekompensaty? Otóż zgodnie z wyrokiem TK, podmiotami uprawnionymi do uzyskania rekompensat będą gminy, które wskutek zmiany przepisów z mocą wsteczną utraciły dochody w postaci podatku od nieruchomości płaconego od elektrowni wiatrowych, który został ustalony i pobrany w wymiarze zgodnym z przepisami obowiązującymi w dniu 1 stycznia 2018 r. (czyli na podstawie przepisów sprzed wejścia w życie ustawy).
Jak obliczyć wartość rekompensaty? Zgodnie z założeniami do projektu, maksymalna wysokość rekompensaty dla danej gminy będzie stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r. rozumianą jako różnica pomiędzy kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w okresie od 1 stycznia 2018 r. do 13 lipca 2018 roku na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie ustawy a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą.
Jak będą wypłacane? Przewiduje się, że rekompensaty będą wypłacane w trybie wnioskowym. Procedura ma wyglądać w ten sposób, że uprawniony podmiot będzie obowiązany złożyć wniosek w terminie określonym w ustawie, a wzór wniosku będzie stanowić załącznik do ustawy.
Organem właściwym do rozpatrzenia wniosku będzie wojewoda właściwy miejscowo dla danej gminy, organem odwoławczym minister właściwy ds. finansów publicznych. Zastosowanie będą miały przepisy kodeksu postępowania administracyjnego. W ustawie zostanie zawarty zamknięty katalog przesłanek wydania decyzji o odmowie wypłaty rekompensaty.
Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to III kwartał 2021 r.
Katarzyna ZamorowskaDyrektor ds. komunikacji
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
