Ustawa o rynku mocy dostosowywana do prawa europejskiego – projekt w Sejmie

© kosssmosss

Rządowego projekt ustawy o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw⁽¹⁾ został skierowany do I czytania w komisjach sejmowych. Obecnie toczą się prace w Komisji do Spraw Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych, która ma czas do 6 lipca na przedstawienie sprawozdania.

Motywacją do wprowadzenia w Polsce rynku mocy był brak efektu zachęty do budowy nowych mocy o sterowalnej produkcji energii elektrycznej oraz zapowiedź wycofania znacznych ilości mocy z eksploatacji w wyniku braku opłacalności dostosowania ich do konkluzji BAT. Poskutkowało to decyzją o przejściu z rynku jednotowarowego (tylko energii) na rynek dwutowarowy (energii i mocy), czego efektem było przyjęcie przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 8 grudnia 2017 r. ustawy o rynku mocy.

Czytaj: Rynek mocy dużo droższy niż szacowano, wizji przyszłości brak

Skutki wprowadzenia rynku mocy zostaną przedstawione w specjalnej analizie, która ma zostać sporządzona w terminie do 2024 r. (co jest wymogiem ustawowym). Projektodawca podkreśla jednak, że w roku 2016 i 2017, czyli w okresie gdy rynek mocy był konstruowany i procedowany w Komisji Europejskiej, ówczesne analizy wystarczalności mocy wskazywały, że od 2021 r. mogą w Polsce występować cyklicznie problemy z wystarczalnością generacji, podobne do tych z sierpnia 2015 r. Obecnie, po wprowadzeniu rynku mocy, w horyzoncie lat 2021–2025 nie identyfikuje się istotnego zagrożenia dla możliwości zapewnienia zbilansowania systemu elektroenergetycznego.

Po co więc zmiany?

Kontynuacja rynku mocy w wypracowanej formule nie jest możliwa z powodu wymogu dostosowania przepisów krajowych do przepisów rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wewnętrznego rynku energii elektrycznej. Ww. rozporządzenie wprowadza m.in. istotne zmiany z zakresu stosowania mechanizmów mocowych w krajach członkowskich UE. Przepisy wymagają zmian w szczególności w zakresie ograniczenia udziału w mechanizmach mocowych jednostek emitujących powyżej 550 g CO₂ pochodzącego z paliw kopalnych na kWh wytworzonej energii elektrycznej oraz średniorocznie powyżej 350 kg CO₂ pochodzącego z paliw kopalnych na 1 kW mocy elektrycznej zainstalowanej. Przepisy rozporządzenia rynkowego od dnia 4 lipca 2019 r. wykluczają z uczestnictwa w rynku mocy nowe jednostki wytwórcze (nieprowadzące produkcji komercyjnej przed tą datą) emitujące więcej niż 550 g CO₂/kWh, a od dnia 1 lipca 2025 r. także jednostki istniejące (prowadzące produkcję komercyjną przed 4 lipca 2019 r.) emitujące więcej niż 550 g CO₂/kWh oraz ponad 350 kg CO₂/kW (średnio w skali roku). Niemniej jednak zgodnie z przepisami przedmiotowego rozporządzenia, zachowują w mocy umowy mocowe zawarte przed 31 grudnia 2019 r., co przekłada się na konieczność wprowadzenia stosownych przepisów przejściowych.

Obecnie jednostki wytwórcze emitujące powyżej 550 g CO₂/kWh stanowią większość pośród wszystkich jednostek wytwórczych w krajowym systemie elektroenergetycznym i jednocześnie stanowią większość pośród wszystkich jednostek uczestniczących dotychczas w rynku mocy. W związku z tym do czasu transformacji sektora elektroenergetycznego są one istotne dla zachowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej. Stąd też ustawodawca przyjął, że przedłożony projekt ustawy będzie obejmował zmiany niezbędne dla wdrożenia przepisów rozporządzenia rynkowego, a przyszłe funkcjonowanie jednostek emitujących powyżej 550g CO₂/kWh będzie przedmiotem odrębnych prac analitycznych i legislacyjnych.

Wsparcie nowych źródeł wytwórczych

W celu wsparcia realizacji nowych niskoemisyjnych źródeł niskoemisyjnych oraz zwiększenia zachęt do redukcji zapotrzebowania w okresie szczytowego zapotrzebowania w projekcie ustawy ujęto:

• możliwość konwersji jednostki posiadającej zawartą umowę mocową i niespełniającej limitu emisji 550g CO₂/kWh na jednostkę spełniającą ten limit poprzez zmianę technologii wytwarzania energii elektrycznej, realizowaną w ramach istniejącej umowy lub w ramach zastąpienia istniejącej umowy nowymi umowami mocowymi;
• możliwość zmiany mocy osiągalnej nowej jednostki rynku mocy wytwórczej, jeżeli moc takiej jednostki po jej realizacji nieznacznie odbiegać będzie od mocy, która była zakładana na etapie planowania, co pozwoli na uniknięcie wzrostu jednostkowej emisji, wywołanego koniecznością wprowadzenia mniej sprawnych instalacji zapewniających brakującą moc.

Płaski profilu zużycia energii opłaca się

W projekcie określono system pozwalający na ograniczenie kosztów opłaty mocowej przez odbiorców najmniej wpływających na wzrost zapotrzebowania szczytowego. - Zapotrzebowanie na moc wyznaczane na potrzeby aukcji mocy zależy od zapewnienia odpowiedniego standardu bezpieczeństwa dostaw energii, a ten jest pochodną szczytowego zapotrzebowania na moc w systemie i dostępności zasobów wytwórczych. W związku z powyższym odbiorcy o płaskim profilu zużycia mają mniejszy wpływ na wzrost kosztu rynku mocy – czytamy w uzasadnieniu. Stąd w celu obniżenia całkowitego kosztu rynku mocy zmniejszono opłaty ponoszone przez trzy grupy odbiorców, których zużycie dobowe waha się o nie więcej niż 5 proc., nie więcej niż 10 proc. i nie więcej niż 15 proc. względem zapotrzebowania w godzinach pozaszczytowych. Ponadto dla odbiorców energii, wykonujących działalność gospodarczą w zakresie przesyłania, dystrybucji lub wytwarzania energii elektrycznej wprowadzono możliwość połączenia punktów pomiarowych w ramach jednego przedsiębiorstwa wykonującego działalność gospodarczą w zakresie przesyłania, dystrybucji lub wytwarzania energii elektrycznej.

Projekt nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji