© brizmaker
Realizacja założeń wynikających z polityk klimatycznych Unii Europejskiej swoim zasięgiem obejmie wiele branż. Eksperci obecni podczas 25. edycji Międzynarodowego Kongresu Ochrony Środowiska ENVICON przekonywali, że w perspektywie długoterminowej korzyści wynikające z uczynienia z Europy pierwszego kontynentu neutralnego pod względem klimatu przewyższą koszty transformacji. Jak jednak dodawali, w najbliższym czasie działania te będą miały negatywny wpływ na wiele branż, w tym m.in. na gospodarkę komunalną. – Łatwo mówić o ogólnym celu, należy pamiętać natomiast o tym, by dostosować do niego konkretne rozwiązania – wskazywał poseł do Parlamentu Europejskiego Adam Jarubas.
Jakie propozycje zmian legislacyjnych zawarto w pakiecie Fit For 55? Zapraszamy do lektury naszego dossier
Jak gospodarka komunalna, to i odpady
Obecny podczas wydarzenia wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba, wskazywał, że istotne jest, by unijna dyskusja na temat gospodarki odpadami „odbywała się na równych zasadach dla wszystkich”. – Musimy zrobić wszystko, aby propozycje miały jak najmniejszy wpływ na odbiorcę końcowego - a więc mieszkańców. Dlatego chcemy w debacie na ten temat podnosić różne argumenty. Dziś walczymy o to, aby proces legislacyjny nie tylko dawał możliwości spełnienia określonych norm środowiskowych, ale także by uzupełnić lukę inwestycyjną w sektorze gospodarki odpadami czy powstrzymać dynamikę wzrostu cen – mówił. Jak wyjaśniał, uzupełnienie luki inwestycyjnej powinno odbywać się na wielu płaszczyznach, a w swojej wypowiedzi zwrócił także uwagę na kwestię termicznego przetwarzania odpadów oraz ciepło odpadowe. - Mamy kilka instalacji, których poziom wykorzystania osiąga około 30 proc., przy odejściu od węgla czy uzupełnianiu luk inwestycyjnych możemy pójść tą drogą – przekonywał wiceminister. Jak przypominał, obecnie w Europie funkcjonuje ponad 500 instalacji termicznego przekształcania odpadów. Ile jest ich natomiast w naszym kraju? Stan na dziś to 9 funkcjonujących zakładów, przy czym w budowie jest kilka kolejnych.
Jacek Szymczak z Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie wskazywał natomiast, że w zakresie wykorzystania odpadów w ciepłownictwie systemowym „mamy duży potencjał”. - Trzeba jednak spełnić kilka warunków, tak by unijna taksonomia uznała tego typu instalacje za zgodne ze zrównoważonym rozwojem – mówił.
Unia spalaniu odpadów powiedziała już swoje „nie”
W dyskusji tej pamiętać należy jednak, że wprowadzona na mocy przepisów Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów, hierarchia postępowania z odpadami w pierwszej kolejności obejmuje działania związane z zapobieganiem powstawania odpadów, dalej przygotowanie do ponownego użycia oraz recykling. Jako ostatnie z preferowanych działań wymienia się inne metody odzysku, w tym właśnie odzysk energii oraz unieszkodliwianie odpadów poprzez składowanie. W związku z tym poszczególne organy UE postulują o zaprzestanie inwestowania w spalanie odpadów…
Jak mówił Tomasz Uciński z Krajowej Izby Gospodarki Odpadami, „obecnie Polska jest niedoinwestowana”. - Unia narzuciła nam szalone tempo, ale nie jesteśmy w stanie sprostać postawionym wymaganiom - nie tylko Polska, ale także inne państwa członkowskie (…). Przy okazji taksonomii zrozumieliśmy, że nie zabrania nam się spalania odpadów. Wymaga to przede wszystkim cierpliwości i znajomości prawa – dodawał.
Selektywna zbiórka i recykling
Podczas debaty inaugurującej Kongres, której głównym wątkiem były wyzwania związane z realizacją polityk europejskich, wskazywano także, że istotną kwestią w gospodarce odpadami jest spełnienie coraz to wyższych celów dotyczących recyklingu. Wiceminister Ozdoba wskazywał, że „choć mamy w tym kontekście swoje problemy, to nie zajmujemy w Unii Europejskiej najgorszej pozycji”. - Poziom recyklingu nie jest rewelacyjny, ale pamiętajmy o tym, że masa wytwarzanych odpadów komunalnych na jednego mieszkańca kraju daje nam statystykę, która pokazuje, że Polska jest w lepszej pozycji niż niektóre bardziej rozwinięte państwa członkowskie Unii – mówił.
Na jakiej pozycji w gospodarce obiegowej plasuje się recykling? Wysokiej. Nie można jednak zapomnieć, że w hierarchii postępowania z odpadami prym wiedzie zapobieganie ich powstawaniu. Więcej na ten temat w artykule pt. Recykling: na „GOZowym” podium – z trzecią lokatą.
Maxime Pernal z Confederation of European Waste-to-Energy Plants wskazywał, że w osiągnięciu wyznaczonych celów kluczową rolę pełni selektywna zbiórka odpadów. – Jeśli system zbiórki będzie dobrze skonstruowany i wytłumaczony konsumentom, to cele unijne są do osiągnięcia – powiedział.
Tymczasem odpady komunalne zebrane w sposób selektywny ciągle stanowią mniejszość. Spośród 13,1 mln ton zebranych w 2020 r. odpadów komunalnych, odebranych lub zebranych w sposób selektywny zostało 4,9 mln ton odpadów (37,4 proc). Jak podaje GUS, oznacza to „wzrost ilości odpadów komunalnych zebranych selektywnie w porównaniu do roku poprzedniego o 25,1 proc.” (w 2019 r. w sposób selektywny zebrano 3,9 mln ton odpadów komunalnych).
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
