Europejska Agencja Środowiska (ang. European Environment Agency, EEA) opublikowała(1) w ostatnim czasie najnowszą ocenę zrównoważonego rozwoju miast pt. „Urban sustainability in Europe. Avenues for change”. Wskazano, że chociaż europejskie miasta są pod wieloma aspektami zróżnicowane, to łączą je podobne wyzwania środowiskowe oraz kluczowe działania, których realizacja może wpłynąć na poprawę ich zrównoważonego rozwoju.
Wyzwania środowiskowe miast Europejskie metropolie
Obecnie około 75 proc. ludności Europy mieszka na obszarach miejskich. Szacunki wskazują, że do końca połowy wieku odsetek ten wzrośnie do 80 proc. Krajobraz europejskich miast charakteryzuje się dużą różnorodnością - dominują głównie małe i średniej wielkości ośrodki miejskie. Jak wskazuje EEA, na terenie UE jest 26 miast o liczbie mieszkańców powyżej 1 miliona, spośród których jedynie Paryż i Londyn uznawane są za tzw. megamiasta (czyli metropolie o dużej gęstości zaludnienia, liczące ponad 10 mln mieszkańców). Miast liczących 50 tys. i więcej mieszkańców jest natomiast ponad 800.
W opracowaniu wskazuje się szereg potencjalnych wyzwań stojących przed miastami. Wśród tych ściśle związanych ze środowiskiem naturalnym wymienia się m.in. fale upałów, podnoszenie się poziomu morza, silne burze i powodzie, niedobory wody i susze, pożary lasów, zanieczyszczenie powietrza, wód i gruntów oraz zanieczyszczenie hałasem i światłem. Problemem są także niedobory energii i żywności, a także gospodarka odpadami. Inne wyzwania mające wpływ na środowisko (lub mogące zwiększyć podatność na wyzwania środowiskowe) to m.in. rozrastanie się miast, przeludnienie, niewystarczająca infrastruktura (lub jej brak), wykluczenie społeczne, nierówność i pandemie.
Czytaj też: Miasta płoną, miasta toną. Konsekwencje zmiany klimatu odczuwamy już dziś
Według autorów raportu EEA miasta będą odgrywać kluczową rolę w realizacji agendy miejskiej UE w kwestii radzenia sobie z ww. problemami. - Podejmowanie wyzwań związanych ze zrównoważonym rozwojem miast może również odgrywać kluczową rolę w osiąganiu szeregu celów polityki UE. Minimalizacja wytwarzania odpadów może pomóc w realizacji celów planu działania UE na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym, a przejście na zdecentralizowaną produkcję czystej energii w miastach pomoże w realizacji celów unijnych ram klimatyczno-energetycznych do roku 2030 – czytamy.
Ramy koncepcyjne dla zrównoważonego rozwoju środowiska miejskiego
Raport EEA określa kilka kluczowych elementów służących poprawie zrównoważonego rozwoju miast (szczegóły na grafice obok). Jako główne priorytety określono tworzenie tzw. miasta odpornego, miasta niskoemisyjnego, miasta zdrowego, miasta integracyjnego oraz miasta cyrkularnego. - Zidentyfikowano także sześć czynników sprzyjających — kultura, wiedza, dane i informacje, technologia, zarządzanie i finanse — które pomagają określić ramy przejścia w kierunku osiągnięcia zrównoważenia środowiskowego miast – czytamy w raporcie.
Wskazano ponadto 19 elementów składowych wpływających na zrównoważony rozwój miast. Wśród wskazanych przez EEA elementów wymieniono m.in. jakość środowiska, dostęp do błękitno-zielonej infrastruktury, bioróżnorodność, systemy żywnościowe, efektywność energetyczną, wykorzystanie energetyki odnawialnej i zmniejszenie zużycia energii, efektywne gospodarowanie zasobami czy mobilność zrównoważoną.
Przedstawiona koncepcja zrównoważonych miast – jak wskazuje EEA – obejmuje kluczowe elementy odpowiednich polityk i ram UE w zakresie środowiska i klimatu. - Perspektywy te nie są wzajemnie sprzeczne i mogą się nakładać, a razem wzmacniają przejście w kierunku zrównoważonego rozwoju środowiska miejskiego – podaje EEA. Jak dodano, koncepcja ta ma na celu „zapewnienie bardziej zdezagregowanego zestawu perspektyw, aby pomóc w analizie, a nie holistycznej formacji miast przyszłości”.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
Przypisy
1/ Pełna treść dostępna tutaj:https://www.eea.europa.eu/publications/urban-sustainability-in-europe-avenues