Już nie tylko destrukt asfaltowy. Nowelizacja ustawy o odpadach daje zielone światło rozwojowi GOZ w Polsce

© nmann77

W drugiej połowie ubiegłego roku podpisano rozporządzenie⁽¹⁾, które umożliwia ponowne wykorzystywanie destruktu asfaltowego w Polsce, co - zdaniem Ministerstwa Klimatu i Środowiska - może przyczynić się do ponownego wykorzystania ok. 36 tys. ton materiału w skali roku i oszczędności rzędu 400 mln zł.

Sposób zarządzania odpadami ulega stopniowym zmianom, czego przykładem jest obowiązująca od początku br. Ustawa o zmianie ustawy o odpadach i niektórych innych ustaw.

- Celem nowelizacji była transpozycja przepisów dyrektyw unijnego pakietu odpadowego, a więc wykonanie dużego kroku w kierunku gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ) - wyjaśnia w rozmowie z Teraz Środowisko adwokatka Katarzyna Wolny-Tomczyk z Kancelarii Adwokatów i Radców Prawnych Eco Legal. - Wprowadzone zmiany mają duży wpływ na branżę odpadową, ponieważ dotyczą odpadów opakowaniowych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych, odpadów komunalnych, bioodpadów. Są to zmiany potrzebne i korzystne, gdyż kilka aspektów stosowania przepisów ustawy o odpadach i innych ustaw dotyczących tematyki odpadów zostało doprecyzowanych i usystematyzowanych - ocenia.

Szczegóły zmian

Szczególne znaczenie ma w opisywanym kontekście rozbudowanie art. 14 ustawy o odpadach z 2012 r. określającego wymagania, na podstawie których pewne rodzaje odpadów tracą status odpadów. Zgodnie z pierwotnym brzmieniem art. 14 ust. 1 ustawy dzieje się to wtedy, gdy odpady wskutek poddania odzyskowi (w tym recyklingowi) spełniają następujące warunki:

a. przedmiot lub substancja są powszechnie stosowane do konkretnych celów,
b. istnieje rynek takich przedmiotów lub substancji lub popyt na nie,
c. dany przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne dla zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach i w normach mających zastosowanie do produktu,
d. zastosowanie przedmiotu lub substancji nie prowadzi do negatywnych skutków dla życia, zdrowia ludzi lub środowiska.

Opisywana nowelizacja zmieniła treść pierwszego wymienionego podpunktu art. 14 usuwając wymóg, by przedmiot lub substancja miały powszechne zastosowanie. Trzeci podpunkt w odświeżonej wersji brzmi natomiast: “przedmiot lub substancja spełniają wymagania techniczne dla zastosowania do konkretnych celów oraz wymagania określone w przepisach, w szczególności dotyczących chemikaliów i produktów mających zastosowanie do danego przedmiotu lub danej substancji, i w normach mających zastosowanie do danego produktu”.

Czytaj: Jakie zmiany prawne w gospodarce odpadami przyniesie rok 2022?

W rozmowie z Teraz Środowisko radczyni prawna Dominika Nosal twierdzi, że najważniejsza zmiana w zakresie utraty statusu odpadów dotyczy art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy o odpadach.

- Otrzymał on nowe brzmienie, wskazujące na to, że postępowanie w celu utraty statusu odpadów może odbywać się na trzy sposoby: zgodnie z przepisami UE, zgodnie z przepisami wykonawczymi wydanymi na podstawie ustawy o odpadach albo zgodnie z decyzją na przetwarzanie odpadów - wylicza Dominika Nosal. - Zmiana ma na celu uporządkowanie przepisów dotyczących instytucji utraty statusu odpadu - z tego powodu należy ją ocenić pozytywnie - dodaje.

Dodatkowo w art. 14 pojawił się kolejny ustęp, którego treść wskazuje, że “przedmiot lub substancja, które utraciły status odpadów, do czasu gdy są po raz pierwszy używane - w przypadku gdy nie zostały wprowadzone od obrotu lub wprowadzone do obrotu - powinny spełniać warunki utraty statusu odpadów, o których mowa w ust. 1”.

Utrata statusu odpadów a zezwolenia na przetwarzanie odpadów

Nowelizacja oznacza pewne nowości dla przedsiębiorców. Jak zaznacza Dominika Nosal, w zezwoleniu na przetwarzanie odpadów powinno być wskazane, że po przeprowadzeniu recyklingu odpadów (lub innego odzysku) powstały produkt o danych parametrach nie jest już odpadem, ponieważ spełnia wymogi zawarte w art. 14.

- Do tej pory zdarzało się, że przedsiębiorca powoływał się na fakt utraty statusu odpadów nie mając takiej kwestii uregulowanej w zezwoleniu. W efekcie często miały miejsce spory (szczególnie na linii przedsiębiorca – organy kontroli WIOŚ) czy to, co powstało po przetwarzaniu, jest jeszcze odpadem, czy taki status utraciło. Spory te czasem kończyły się wymierzeniem administracyjnej kary pieniężnej - dodaje ekspertka.

Dominika Nosal dodaje, że ustalenie, czy w wyniku przetwarzania powstają odpady, czy produkty uboczne, ma istotne znaczenie w kwestii dalszego zarządzania nimi - z tego względu informacje m.in. o warunkach odzysku i cechach produktu muszą być zawarte w nowych zezwoleniach i zmienione w dotychczasowych.

- Zezwolenie powinno wprost wskazywać, że materiał po przetworzeniu stanowi lub nie stanowi już odpadów. Brak takiego zapisu spowoduje, że nie będzie można sprzedawać produktów powstałych po recyklingu z pominięciem zasad gospodarowania odpadami (sprzedawane będą odpady, a nie produkty, co powoduje, że należy stosować wszystkie zasady dotyczące konkretnego kodu odpadu, w szczególności przekazać je podmiotowi posiadającemu zezwolenie na zabieranie/przetwarzanie odpadów) - podkreśla radczyni prawna.

Ekspertka zaznacza, że w przyszłości powinny pojawić się dodatkowe rozporządzenia dla poszczególnych frakcji odpadów, na wzór zarządzania destruktem asfaltowym.

- Ustawowe przesłanki utraty statusu odpadów są sformułowane dość ogólnie i dają spore pole do interpretacji. Rozporządzenie pozwala je doprecyzować, ujednolicić praktykę - twierdzi Dominika Nosal. - Jeżeli ani przepisy unijne, ani rozporządzenie nie dookreślają przesłanek utraty statusu danej frakcji odpadów, to powinno się to uczynić w zezwoleniu (w przeciwnym razie nie można powoływać się na utratę statusu odpadów). Jeśli natomiast w stosunku do danej frakcji będziemy mieć rozporządzenie (jak w przypadku destruktu), sytuacja będzie jasna i każdego przedsiębiorcę w Polsce będą obowiązywać te same zasady - precyzuje radczyni prawna.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz