Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Niedobór wody i kornik drukarz. Puszcza Białowieska wymaga precyzyjnego planowania i działań transgranicznych

W Puszczy Białowieskiej wody podziemne co roku obniżają się o 3 cm, zwiększając ryzyko dotkliwej suszy. Las pustoszy też kornik drukarz, którego gradacja doprowadziła już do zamarcia 11 208 m sześc. drzewostanów.

   Powrót       01 lutego 2022       Zrównoważony rozwój   
Żubry

Wpisana na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO Puszcza Białowieska zajmuje 3086 km kw. powierzchni i zamieszkuje ją największa żyjąca na wolności populacja żubra. Puszczę Białowieską wyróżnia bioróżnorodność - w jej obrębie potwierdzono obecność 59 gatunków ssaków, 250 gatunków płazów, 13 gatunków płazów, 7 gatunków gadów i ponad 12 000 gatunków bezkręgowców.

W ostatnim czasie zakończyły się inwentaryzacje zasobów przyrodniczych Puszczy Białowieskiej(1). Aktualne informacje dotyczące lokalnych ekosystemów przedstawiono 28 stycznia br. podczas konferencji “Stan ekosystemów w Puszczy Białowieskiej”.

W trakcie spotkania głos zabrał wiceminister klimatu i środowiska Edward Siarka:

- Teraz głównym naszym celem jest przygotowanie zintegrowanego planu zarządzania dla Obiektu Światowego Dziedzictwa Puszcza Białowieska, który będzie gotowy do końca roku - powiedział.

Raport o stanie lasów na terenie Puszczy Białowieskiej

Na podstawie danych zaprezentowanych przez białostocki oddział Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej wiadomo, że w Puszczy Białowieskiej dominują drzewa w wieku 91-100 lat (porastają powierzchnię ponad 8 tys. ha i stanowią ok. 2,6 proc. wszystkich drzew) i drzewa, których wiek szacuje się na 141 i więcej lat (6 tys. ha, co równa się blisko 2 proc. wszystkich drzew). W kwestii gatunkowej zauważalna jest natomiast dominacja drzewostanów sosnowych, które występują na 33,9 proc. wszystkich terenów zalesionych w Puszczy Białowieskiej.

Negatywny wpływ na zadrzewienia w Parku Narodowym ma trwająca od 2012 r. gradacja kornika drukarza. W latach 2012-2019 miąższość zasiedlonych przez kornika świerków oszacowano na 1 884 060 m sześc., a miąższość usuniętych świerków na 288 419 m sześc. Ilość zamarłych drzewostanów wyniosła z kolei 11 208 m sześc.

Jak oceniła Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Białymstoku w raporcie o stanie lasów w Puszczy Białowieskiej, prowadzona gospodarka leśna nie spowodowała znaczącego przekształcenia struktury jej drzewostanów. Podkreślono, że w Puszczy zauważalne jest spore zróżnicowanie gatunkowe drzew, które jednak nadal odbiega od pożądanego modelu wyznaczanego metodami demograficznymi. Wskazano, że przyszłe działania na rzecz Puszczy powinny obejmować usunięcie nadmiaru drzew określonych gatunków i w tych zakresach grubości, których aktualne zagęszczenie przekracza wartości modelowe. Konieczne ma być również wyrównanie niedoboru drzew wielu gatunków w najcieńszych stopniach grubości. Dodano, że monokultury świerkowe lub sosnowe w lasach gospodarczych (w wieku poniżej stu lat) powinny ulegać przebudowie w kierunku drzewostanów kilkugeneracyjnych z udziałem gatunków głównych i domieszkowych typowych dla tego obszaru.

Jako zadanie priorytetowe związane z zadrzewieniami i utrzymaniem walorów przyrodniczych Parku Narodowego wskazano także zachowanie gatunków ptaków takich jak dzięcioł białogrzbiety i trójpalczasty, a także sóweczka i jarząbek. Zgodnie z danymi przedstawionymi podczas konferencji, Puszcza Białowieska została również określona jako jeden z najcenniejszych obszarów pod względem mykobioty(2) w Polsce.

Zasoby wodne Puszczy Białowieskiej

W trakcie konferencji wielokrotnie podkreślano, że leśne zasoby wodne mają znaczenie m.in. dla minimalizowania zagrożenia pożarowego oraz zachowania maksymalnie dużej liczby siedlisk. Jak poinformował prof. dr hab. Mateusz Grygoruk z Katedry Hydrologii, Meteorologii i Gospodarki Wodnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie i członek Rady Naukowej Białowieskiego Parku Narodowego, Puszcza Białowieska nie jest obszarem wolnym od problemów związanych ze stabilnością wody. Sytuacji nie ratuje również fakt, że na terenie Puszczy jest ok. 2600 ha torfowisk.

Na podstawie wyników badań ze studni badawczej Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego w Białowieży zauważono, że co roku wody podziemne obniżają się średnio o 3 cm. Do słabnącej stabilności i odnawialności zasobów wodnych w Puszczy przyczyniają się m.in. destrukcyjne działania człowieka i postępujące zmiany klimatu. Prof. Grygoruk zauważył, że w przypadku braku wody w opisywanym regionie, pierwsze symptomy problemu pojawią się na wododziale Narwi i Bugu, czyli w południowej części Puszczy Białowieskiej.

- Jest to miejsce, które rozdziela dwa duże systemy wodne, jest to miejsce akumulacji wody dla całego ekosystemu. Tutaj Puszcza Białowieska zasługuje na szczególną uwagę, bo jej ekosystemy będą narażone na zmiany w pierwszym rzędzie - wyjaśnił prof. Grygoruk.

Wyzwania i zagrożenia

Jednym z najważniejszych postulatów na rzecz Puszczy Białowieskiej jest zwiększenie retencji wody w lesie, zachowanie maksymalnie dużej liczby siedlisk wilgotnych oraz małych zbiorników wodnych i rozlewisk w dolinach rzek. Podczas konferencji wskazano, że działania na rzecz ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej wymagają precyzyjnego planowania, a w tym działań transgranicznych. Jako trudności w realizacji inicjatyw na rzecz Białowieży wskazano m.in. budowę muru i konflikt na granicy polsko-białoruskiej, a także pandemię COVID-19.

Przeciwko budowie stalowego muru na 186 km granicy protestuje środowisko związane z Greenpeace. W tym celu utworzono specjalną petycję do Komisji Europejskiej. Aktywiści wskazują, że ogrodzenie podzieli Puszczę na pół i doprowadzi do katastrofy przyrodniczej:

- Sześciometrowy stalowy mur, zwieńczony drutem kolczastym będzie barierą nie do przejścia dla wielu gatunków zwierząt, zwłaszcza dużych ssaków, takich jak rysie, wilki czy jelenie. Rozdzielone zostaną ich populacje i uniemożliwiony przepływ genów, a takie zwierzęta jak ryś mogą całkiem zniknąć z Puszczy Białowieskiej. (...) Fragmentacja siedlisk to jedna z głównych przyczyn kryzysu różnorodności biologicznej - informują aktywiści.

Magdalena Więckowska: Dziennikarz

Przypisy

1/ 31 stycznia 2022 roku uruchomiona została strona projektu Białowieża Forest, mającego na celu opracowanie zintegrowanego planu zarządzania polską częścią transgranicznego obiektu światowego dziedzictwa UNESCO Białowieża Forest. Wszelkie informacje dotyczące projektu, kalendarium wydarzeń, skład Komitetu Sterującego jak również pliki dotyczące przedsięwzięcia można znaleźć na:
https://ios.edu.pl/projekt/bialowieza-forest/
2/ Mykobiota – populacja grzybów na danym obszarze.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Pogodzić ochronę przyrody z turystyką. O wizji dla Puszczy Białowieskiej (26 marca 2024)Robocza wersja zintegrowanego planu zarządzania Puszczą Białowieską przekazana do UNESCO (25 marca 2024)Apel o prace nad ustawą o Puszczy Białowieskiej. NGOs: 89% Polek i Polaków za większą ochroną (08 marca 2024)Rośnie populacja żubrów w Puszczy Białowieskiej. Dane BPN (20 lutego 2024)NIK: potrzebny jest jeden spójny dokument dotyczący zarządzania Puszczą Białowieską (08 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony