Projekt ustawy o parkach narodowych przekazany do konsultacji

© andrzej_67

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt⁽¹⁾ ustawy o parkach narodowych (numer w wykazie: UD214). Ustawa ta miałaby w sposób kompleksowy usystematyzować działalność parków narodowych w Polsce - do tej pory bowiem kwestie te regulowane były głównie na mocy ustawy o ochronie przyrody, ale też w kilkudziesięciu innych aktach prawnych.

Zamiast 23 parków narodowych ma powstać nowa jednostka prawna – Polskie Parki Narodowe. Będą zmiany w funkcjonowaniu funduszu leśnego, ma poprawić się sytuacja finansowa. O tych i innych założeniach projektu ustawy rozmawiamy z Małgorzatą Golińską, wiceminister klimatu i środowiska.

Polskie Parki Narodowe oraz Dyrekcja Polskich Parków Narodowych

Przepisy zakładają utworzenie nowego podmiotu – Polskie Parki Narodowe (PPN), który będzie obejmował Dyrekcję Polskich Parków Narodowych (DPPN) oraz parki narodowe. - Polskie Parki Narodowe będą państwową osobą prawną. Dojdzie, wobec tego do skupienia w strukturze funkcjonowania parków narodowych jako obecnych państwowych osób prawnych – z dwudziestu trzech odrębnych podmiotów powstaje jeden, z ośrodkiem centralnym – czytamy w Ocenie Skutków Regulacji (OSR). W projekcie wskazano szczegółowe zadania nowopowstałych organów.

Planuje się, że do zadań Polskich Parków Narodowych będzie należało w szczególności zapewnienie ochrony przyrody na obszarze parków narodowych, gospodarowanie nieruchomościami Skarbu Państwa oddanymi w użytkowanie wieczyste Polskich Parków Narodowych lub będącymi ich własnością czy edukacja w zakresie ochrony środowiska i prowadzenie monitoringu przyrodniczego na obszarze parków narodowych. Natomiast do zadań Dyrekcji Polskich Parków Narodowych należeć będzie m.in. sporządzanie rocznego planu działania Polskich Parków Narodowych, koordynowanie monitoringu oraz działalności naukowej i edukacyjnej parków narodowych czy koordynowanie współpracy międzynarodowej parków narodowych i zapewnienie transferu wiedzy pomiędzy parkami narodowymi.

Czytaj też: Parki narodowe w Polsce – z zewnątrz idylla, w środku kipi od sprzecznych interesów

W projekcie określono ponadto wymagania, które będą musieli spełnić kandydaci na stanowisko dyrektora PPN oraz dyrektora parku narodowego. Co ciekawe, przepisy zakładają rezygnację z przeprowadzania naborów na stanowisko dyrektora parku narodowego. Jak czytamy w projekcie ustawy, dyrektora parku narodowego powoływać będzie – po pozytywnym zaopiniowaniu kandydatury przez dyrektora PPN – minister właściwy ds. środowiska. Decyzję tę argumentuje się czasochłonną procedurą naborów, „co powodowało niejednokrotnie wielomiesięczną niemożność obsadzenia stanowiska dyrektora parku narodowego i trudności w kierowaniu parkami narodowymi”.

Wyzwania stojące przed parkami narodowymi

Jak wskazuje projektodawca, punktem wyjścia do napisania niniejszej ustawy było sformułowanie wyzwań??? stojących przed polskimi parkami narodowymi, tak w kontekście ochrony przyrody, jak i w kontekście organizacyjno-prawnym. Zidentyfikowano sześć kluczowych wyzwań, wśród nich wymieniono m.in. niestabilność finansową czy brak koordynacji działań. - W ramach jednej osoby prawnej możliwe będą przesunięcia środków finansowych między parkami narodowymi. Planowane jest także utworzenie funduszu rezerwowego, który będzie przeznaczany mi.in. na wspomaganie finansowe poszczególnych parków narodowych w sytuacjach kryzysowych (np. obniżone przychody spowodowane sytuacjami losowymi), jak również wspólne przedsięwzięcia Polskich Parków Narodowych – wskazano w OSR. Jak dodano, w obecnie funkcjonującym systemie prawnym takie rozwiązanie nie byłoby możliwe.

Większa rola samorządów w procesie ustalania granic parków narodowych

Projekt przewiduje ponadto wzrost roli jednostek samorządu terytorialnego w procesie ustalanie granic parków. Projektodawca proponuje, by w procesie określenia lub zmiany granic parku konieczne było - tak jak dotychczas - uzyskanie uzgodnienia organów uchwałodawczych jednostek samorządu terytorialnego, których działanie to dotyczy. Zaproponowano ponadto, by określanie granic odbywało się przy czynnym udziale zainteresowanych stron - w tym przedstawicieli samorządów - w procedurze konsultacji społecznych. - Organ opracowujący projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie parku narodowego, w przypadku jego tworzenia, będzie zobowiązany do opracowania programu rozwoju regionu, ze wskazaniem źródeł finansowania określonych działań zawartych w programie. Program będzie opracowywany także w procedurze konsultacji społecznych, a ponadto będzie podlegał opiniowaniu przez jednostki samorządu terytorialnego – wskazano w uzasadnieniu. Zaproponowane przepisy uwzględniają ponadto wypracowane dotychczas środki współpracy z jednostkami samorządu terytorialnego. Zwłaszcza w zakresie zachowania zgodności między dokumentami opracowywanymi dla parków narodowych oraz dokumentami planistycznymi samorządu terytorialnego. - Chodzi tu w szczególności o zachowanie procedury uzgodnień studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województw oraz planów zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej w części dotyczącej parku narodowego i jego otuliny – wskazano.

Procedura ta pozwolić ma – zdaniem projektodawcy – na znaczne zwiększenie poparcia społecznego dla idei tworzenia nowych parków narodowych.

Konsultacje projektu ustawy

Projektowane przepisy były przedmiotem wcześniejszych prekonsultacji. Jak podaje Ministerstwo Klimatu i Środowiska, w opracowywaniu założeń projektu brały udział parki narodowe oraz organizacje związków zawodowych działające w parkach narodowych, a w trakcie prac zaakceptowano wyznaczony w projekcie ustawy kierunek zmian. Obecnie projekt przekazany został do konsultacji publicznych. Uwagi i opinie do projektu przekazywać można w terminie do 21 dni od opublikowania projektu ustawy.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.