Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Porozumienie ws. Turowa. Komentarze ekspertów

   Powrót       07 lutego 2022       Energia   

45 mln euro, budowa podziemnej przegrody i nadziemnej bariery ochronnej oraz stały dostęp do danych z monitoringu – to m.in. założenia podpisanego porozumienia ws. kopalni Turów.

W czwartek (03.02.2022 r.) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów poinformowała, że premierzy Polski i Czech, Mateusz Morawiecki i Petr Fiala, podpisali porozumienie w sprawie trwającego od lat sporu związanego z funkcjonowania kopalni węgla brunatnego Turów. W tym samym czasie gubernator Kraju Libereckiego(1) Martin Puta oraz dyrektor PGE Sławomir Wochna podpisali umowę darowizny pomiędzy Fundacją PGE a Krajem Libereckim. Rząd mówi o sukcesie, przedstawiciele organizacji pozarządowych studzą jednak optymizm.

Wycofanie skargi z TSUE, przelew w wysokości 45 mln euro i dostęp do danych

- Polska i Czechy podpisały porozumienie, w którym zobowiązały się do współpracy dotyczącej wdrażania i finansowania na terytorium Czech działań wykrywających, minimalizujących i zapobiegających skutkom (w tym ich monitoring), które wynikają z eksploatacji i późniejszych prac rekultywacyjnych w kopalni Turów – czytamy w komunikacie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Zgodnie z postanowieniami porozumienia, polski rząd zobowiązał się do przekazania stronie czeskiej 35 mln euro rekompensaty, a także dodatkowo - wpłaty 10 mln euro od Fundacji PGE na rzecz Kraju Libereckiego. Jak czytamy w komunikacie(2) czeskiego ministerstwa środowiska, Polska zobowiązała się ponadto do dokończenia budowy podziemnej przegrody, która zapobiegać ma odpływowi wód gruntowych z terytorium Czech. - Jeśli po zakończeniu budowy podziemnej bariery poziom wód gruntowych (…) nie zacznie się podnosić lub przynajmniej przestanie opadać w określonym terminie (najpóźniej do 30 czerwca 2023 r.), nie będzie możliwe kontynuowanie wydobycia ponad limit zaplanowany przez Polskę na 2023 r. – podano w komunikacie. - Jeśli poziom wód gruntowych (…) spadnie poniżej określonej granicy w określonym czasie, strona polska będzie musiała na podstawie umowy natychmiast wstrzymać obecny zakres eksploatacji górniczej w kopalni Turów w kierunku granicy z Czechami – dodano.

Na mocy porozumienia Polska zobowiązała się ponadto do budowy barier chroniących mieszkańców regionu liberackiego przed hałasem i zanieczyszczeniami powietrza. Jak wskazuje czeskie ministerstwo, umowa określa, że „strona polska zbuduje dwie stacje monitoringu zanieczyszczenia powietrza w północnym i południowym sąsiedztwie kopalni Turów, które będą stale monitorować stężenie pyłów PM10 i PM2,5, prędkość i kierunek wiatru, temperaturę i wilgotność powietrza”. Dane te dostępne mają być publicznie, a monitoring prowadzony przez cały okres wydobywczy.

Dodatkowo strona czeska zyskała dostęp do „wszystkich istotnych danych monitorujących skutki działalności wydobywczej. - Dzięki temu będziemy w stanie dużo wcześniej i lepiej zareagować na ewentualne problemy – wskazuje tamtejsze ministerstwo. – Rozwiązań takich nie gwarantuje prawo międzynarodowe, ani Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) ani żaden inny organ ponadnarodowy – podano. A cytowana w komunikacie szefowa resortu Anna Hubáčková wskazuje, że „dzięki umowie Czesi zyskują narzędzie, o którym wcześniej nie marzyli”.

Zgodnie z postanowieniami umowy Czesi zobowiązali się do wycofania skargi ws. kopalni z TSUE. Jak poinformował rzecznik prasowy czeskiego rządu Vaclav Smolka, w piątek (04.02.2022 r.) po otrzymaniu wpłaty w wysokości 45 mln euro, strona czeska przekazała TSUE informację o zawarciu ugody. Oznacza to, zgodnie z regulaminem postępowania, że Trybunał wykreśli sprawę z rejestru.

Co na to NGO?

- Zważywszy na fakt, iż spór o Turów kosztował nas wszystkich 500 000 euro dziennie, ugoda z naszym sąsiadem została osiągnięta o wiele miesięcy za późno. Rząd niechętnie mówi, kto za to zapłaci. A nie zrobi tego z własnej kieszeni ani premier, ani żaden z jego ministrów, ale te grube miliony zapłacimy my wszyscy. Te środki powinny być przeznaczone na sprawiedliwą transformację, której planu polski rząd do tej pory nie przygotował - komentuje sprawę rzecznik polityczny Koalicji Klimatycznej Krzysztof Jędrzejewski.

Czytaj też: Deklaracje o odejściu od węgla podczas COP26. Coalexit jednak szybciej?

Greenpeace Polska wskazuje natomiast, że „w umowie zabrakło kluczowego dla regionu turoszowskiego elementu – adekwatnej daty zamknięcia kompleksu energetycznego Turów, która pozwoli na skorzystanie z funduszy UE i rozpoczęcie transformacji”. - Umowa ta jest raczej zapłatą za chwilę pozornego spokoju, niż realnym rozwiązaniem problemu. Sukcesem negocjacji byłoby wzięcie odpowiedzialności za przyszłość i zdrowie mieszkańców, czyli wyznaczenie roku 2030 jako najpóźniejszej daty zamknięcia kompleksu Turów. Porozumienie nie zmienia faktu, że kopalnia Turów w tej chwili nie ma koncesji umożliwiającej jej dalsze działanie po 2026 roku. Podtrzymywanie mrzonek przez rząd i PGE, że wydobycie i spalanie węgla w Turowie potrwa do 2044 roku, to oszukiwanie społeczeństwa. W połączeniu z brakiem planu sprawiedliwej transformacji grozi tym, że już za kilka lat tysiące ludzi straci pracę, a region pogrąży się w gospodarczej zapaści – komentuje Joanna Flisowska, szefowa działu klimat i energia w Greenpeace Polska.

Poniżej prezentujemy chronologiczny zbiór artykułów ukazujących kontekst sporu ws. kopalni węgla brunatnego Turów. Zachęcamy do lektury.

KPRM: premierzy Polski i Czech podpisali umowę ws. Turowa - 03 lutego 2022Premier Mateusz Morawiecki i szef rządu Czech Petr Fiala podpisali w czwartek międzyrządową umowę ws. funkcjonowania kopalni węgla brunatnego Turów - poinformowała w czwartek Kancelaria Premiera RP. - Premier Mateusz Morawiecki i premier Czech Petr Fiala podpisali umowę między Rządem RP a...Organizacje ekologiczne wygrywają w sądzie ws. Turowa - 02 lutego 2022Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przychylił się do skargi fundacji Greenpeace, fundacji Frank Bold oraz stowarzyszenia EKO-UNIA i uchylił rygor natychmiastowej wykonalności dla decyzji środowiskowej wydanej spółce PGE GiEK dla kopalni odkrywkowej węgla brunatnego Turów. Oznacza to,...Opinia Eksperta
Alina Pogoda
Turów – nie wszystko stracone? - 21 stycznia 2022Mimo problemów, region zgorzelecki wciąż ma szansę na udaną i sprawiedliwą transformację. Potrzebuje jednak konkretnego pomysłu i planu, jak wykorzystać fundusze unijne – przekonuje Alina Pogoda z Polskiej Zielonej Sieci.
Kolejna odsłona sporu o KWB Turów. Fala komentarzy po postanowieniu Trybunału Sprawiedliwości UE - 22 września 2021Za niezaprzestanie wydobycia w kopalni węgla brunatnego Turów, Polska będzie płacić 500 tys. euro dziennie – tak orzekł TSUE. Rząd tymczasem zapowiada, że nie zamknie kopalni. Co na ten temat sądzą eksperci?Czy region bełchatowski załapie się na środki z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji? - 10 czerwca 2021Atmosfera wokół kopalń zagęszcza się. Przez stolicę przetoczył się protest pracowników sektora energetyczno-górniczego zainicjowany przez Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych. Bełchatów walczy o środki na transformację, a o co walczy Turów?Wyrok TSUE w sprawie Turowa – dla jednych wielkie zaskoczenie, dla innych spodziewany fakt - 24 maja 2021Trybunał Sprawiedliwości UE nakazał natychmiastowe wstrzymanie prac wydobywczych kopalni Turów. Z kolei KE potwierdziła, że Zagłębie Turoszowskie nie dostanie pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji - bo tej transformacji nie planuje…Odkrywka Turów – żarty się skończyły, Czesi skarżą Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE - 23 lutego 2021Rząd Czech zapowiedział złożenie pozwu do TSUE przeciwko Polsce w związku z negatywnym oddziaływaniem na regiony przygraniczne odkrywki Turów. To już kolejna odsłona w czarnej serii środowiskowych uchybień Polski, wypunktowanych na arenie unijnej.KE przyjmuje uzasadnioną opinię w sprawie wniesionej przez Czechy przeciwko Polsce. Mowa o kopalni w Turowie - 18 grudnia 2020Komisja Europejska przyjęła w czwartek uzasadnioną opinię w ramach postępowania wszczętego przez Czechy przeciwko Polsce na mocy art. 259 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Czechy twierdzą, że Polska naruszyła prawo Unii Europejskiej poprzez pewne działania podjęte w ramach procedury...Przyszłość Turowa - samorządowcy z petycją w PE - 04 grudnia 2020Barbórkowa aktualizacja: thinktank IEEFA przeanalizował strategię PGE zapowiadającą neutralność klimatyczną do 2050 r., a prof. Jerzy Buzek chwali samorządowców z Turowa za ich aktywność i pomysł na transformację regionu.Czesi przeciwko powiększeniu kopalni Turów - 05 lipca 2019Marszałek kraju (województwa) libereckiego Martin Puta odwiedził w środę polską ambasadę w Pradze, by poinformować o próbach podważenia dokumentów planistycznych gminy Bogatynia, zezwalających na rozszerzenie odkrywki kopalni węgla brunatnego Turów. Po spotkaniu Puta powiedział PAP, że...
Joanna Spiller: Dziennikarz, inżynier środowiska Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Odpowiednik województwa. Kraj Libereckie jest regionem, który najsilniej dotknięty jest skutkami działalności KWB Turów.2/ Szczegóły tutaj:
https://www.mzp.cz/cz/news_20220203_CR-a-Polsko-dnes-podepsaly-dohodu-o-spolupraci-k-reseni-vlivu-tezby-v-dole-Turow

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Co dalej z Turowem? Zielona energetyka obywatelska propozycją dla regionu (19 marca 2024)Sprawiedliwa transformacja dla pracowników z Wielkopolski Wschodniej. Organizacje apelują do KE (08 listopada 2023)Transformacja sprawiedliwa też dla gmin. Nowy raport Fundacji Instrat (19 września 2023)Jest postanowienie WSA w sprawie Turowa. Sprawa zawieszona (31 sierpnia 2023)W Kopalni Turów zakończono okres testowy podziemnego ekranu przeciwfiltracyjnego (14 sierpnia 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony