© udmurd
Europejska Agencja Środowiska (European Environment Agency, EEA) opublikowała ocenę dotyczącą społeczno-ekonomicznych i demograficznych nierówności w dostępie do zielonych i niebieskich obszarów w europejskich miastach. Badanie wykazało, że miasta na północy i zachodzie Europy dysponują zwykle większym odsetkiem całkowitej powierzchni zieleni niż miasta w Europie południowej i wschodniej. – Zgodnie z najnowszymi dostępnymi danymi całkowita powierzchnia zielona obejmująca tereny zielone i niebieskie, takie jak ogródki działkowe, prywatne ogrody, parki, drzewa przyuliczne, zbiorniki wodne i tereny podmokłe, stanowiła średnio 42 proc. powierzchni miast w 38 krajach członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego – podaje EEA, przywołując dane z 2018 r.
Tereny publicznie dostępne to jedynie 3 proc. powierzchni miast
Miastem o największym odsetku całkowitej powierzchni zieleni (z ang. total green infrastructure) – wynoszącej aż 96 proc. - jest Cáceres w Hiszpanii, gdzie obszar administracyjny miasta obejmuje naturalne i półnaturalne obszary zieleni zlokalizowane wokół centrum miasta. Na drugim końcu zestawienia uplasowała się natomiast Trnava na Słowacji, gdzie całkowita powierzchnia terenów zielonych wynosi zaledwie 7 proc. powierzchni miasta. Jak wynika z danych EEA, w przypadku Warszawy natomiast odsetek ten wynosi 47 proc.
Jak wynika z analizy EEA(1), tereny zielone, które są publicznie dostępne (z ang. urban green space), stanowią stosunkowo niewielki udział w całkowitej powierzchni zieleni w miastach. Odsetek ten wynosi zaledwie 3 proc. Różni się to jednak w przypadku poszczególnych ośrodków miejskich. Dla przykładu – publicznie dostępne tereny zieleni zajmują 19 proc. powierzchni Sztokholmu (Szwecja), 15 proc. powierzchni w Aten (Grecja) i Dublina (Irlandia) oraz 6 proc. w przypadku Warszawy (szczegółowe dane dostępne w przypisie dolnym).
Co powoduje nierówny dostęp do zieleni?
Co ważne w tym kontekście, w obrębie miast stopień zazielenienia jest znacznie zróżnicowany. W dzielnicach charakteryzujących się niższym statusem społeczno-ekonomicznym zwykle znajduje się mniej terenów zielonych, a te które są obecne, odznaczają się znacznie niższą jakością. Tymczasem – jak wskazuje EEA – to właśnie osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym czerpią większe korzyści z miejskiej zieleni niż grupy bardziej uprzywilejowane, zwłaszcza pod względem redukcji stresu i poprawy zdrowia psychicznego.
Analiza Agencji wskazuje ponadto, że zróżnicowanie w dostępie do terenów zielonych w miastach powodowane jest m.in. przez rynek mieszkaniowy. - Nieruchomości na terenach z większą ilością terenów zielonych są zwykle droższe, co często prowadzi do gentryfikacji sąsiedztwa(2). Trend ten zaobserwowano w Polsce oraz na Węgrzech, gdzie nowe ekskluzywne dzielnice mają więcej terenów zielonych niż starsze osiedla zamieszkałe przez mieszkańców o niższych dochodach – wskazano.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
Przypisy
1/ Szczegóły dostępne tutaj:https://www.eea.europa.eu/data-and-maps/daviz/percentage-of-total-green-infrastructure#tab-googlechartid_chart_11_filters=%7B%22rowFilters%22%3A%7B%7D%3B%22columnFilters%22%3A%7B%7D%3B%22sortFilter%22%3A%5B%22urban_green_space_reversed%22%5D%7D2/ Gentryfikacja społeczna (z ang. gentrification) – pojęcie oznaczające zmianę charakteru obszaru miasta, zazwyczaj odnosi się do wzrostu statusu społecznego zbiorowości zamieszkującej dany obszar.