Renesans kolei? W Europie jest 28 tras, gdzie podróż pociągiem trwa krócej niż samolotem

Pociąg czy samolot?
© panimoni

W opublikowanym 14 lutego br. raporcie “Przyszłość podróżowania – pociąg czy samolot?⁽¹⁾” przygotowanym przez Urząd Transportu Kolejowego (UTK) przeanalizowano aktualne trendy dotyczące transportu kolejowego i lotniczego w Europie. Autorzy pracy wskazali m.in. na wyzwania, przed jakimi stoi współczesny transport pasażerski – są wśród nich gospodarcze skutki pandemii COVID-19 oraz wzrastająca świadomość społeczna w zakresie pogarszającego się stanu środowiska naturalnego.

Jako jeden z aktualnych trendów w transporcie pasażerskim w Europie wskazano tzw. efekt Grety Thunberg. By wziąć udział w Światowym Forum Ekonomicznym w Davos w 2019 r., szwedzka aktywistka klimatyczna zdecydowała się na 65-godzinną podróż pociągiem, która miała zapobiec emisji ponad 200 kg CO₂ do atmosfery. Działanie to przyczyniło się do powstania i popularyzacji nurtów określanych szwedzkimi słowami flygskam (wstyd z powodu lotu samolotem) i tagskryt (duma z podróży pociągiem).

Według autorów raportu UTK kolejnym czynnikiem mogącym aktualnie wpływać na częstszy wybór pociągu zamiast samolotu jest wpływ polityki Europejskiego Zielonego Ładu oraz dążenie do dekarbonizacji europejskiej gospodarki do 2050 r. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż w Europie w ostatnim czasie powstaje coraz więcej dalekobieżnych linii nocnych.

Kolej odpowiada za niecałe 0,4 proc. emisji gazów cieplarnianych w UE

Jak wskazują autorzy raportu, transport jest źródłem 5 proc. przychodu unijnego PKB, który generuje jednocześnie 25,8 proc. wszystkich gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej. Wskazano przy tym, że popularyzacja kolei może odegrać istotną rolę w procesie dekarbonizacji europejskiego transportu:

– Oficjalne dane dotyczące wpływu różnych gałęzi transportu w Europie na środowisko naturalne pokazują, że w 2019 r. transport drogowy odpowiadał za 71,66 proc. emisji gazów cieplarnianych, transport wodny za 14,08 proc., a lotnictwo cywilne za 13,38 proc. Kolej odpowiadała za niecałe 0,4 proc. emisji gazów cieplarnianych w Europie – poinformowano w analizie.

Autorzy raportu stwierdzili, że kolej w UE w niektórych przypadkach jest realną konkurencją dla transportu lotniczego. Na jej korzyść przemawiać ma nie tylko mniejszy ślad węglowy i niższe ceny biletów, ale niekiedy też krótszy czas podróży pociągiem i relatywnie niewielka liczba wypadków śmiertelnych na tle wszystkich lądowych środków transportu.

Na poparcie tezy o rosnącej popularności kolei wobec podróży lotniczych, autorzy raportu UTK powołali się na dane związane z ożywieniem transportu pasażerskiego po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19:

– Według danych UTK w pierwszym półroczu 2021 r. koleją przewieziono 97 mln pasażerów, czyli o 40 proc. mniej w porównaniu z analogicznym okresem w 2019 r. Według danych Urząd Lotnictwa Cywilnego w pierwszym półroczu tego roku liczba obsłużonych pasażerów w lotniczym ruchu krajowym – regularnym i czarterowym – wyniosła 420 tys., czyli o 77 proc. mniej niż w pierwszej połowie 2019 r. – przekazano.

28 tras w Europie, na których kolej wygrywa z samolotami

W raporcie wyłoniono 28 europejskich tras, na których odnotowano największe różnice czasowe, porównując czas trwania podróży pociągiem i lot samolotem. Wśród nich jest trasa Londyn – Bruksela (136 min. zaoszczędzonych przy podróży pociągiem), Frankfurt – Kolonia (124 min.), czy Londyn – Paryż (108 min.). Na liście nie ma jednak żadnego polskiego miasta.

Autorzy analizy UTK wzięli pod lupę również analogiczną sytuację w Polsce. W badaniu określono dwanaście bezpośrednich lotów krajowych, z którymi zestawiono połączenia kolejowe. Okazało się, że wybierając kolej na trasie Warszawa – Katowice można zyskać 96 min., 93 min. na trasie Warszawa – Kraków i 87 min. na trasie Warszawa – Lublin.

Transport. Spojrzenie w przyszłość

Naukowcy z UBS Investment Bank w raporcie “Dylematy podróżnika po COVID-19 w obliczu obaw związanych ze zmianą klimatu” (ang. “The Traveller's Dilemma after COVID-19 and amind Climate Change Concerns”⁽²⁾) przewidują, że zarówno świadomość zmian klimatu, jak i pandemia koronawirusa będą skutkowały rosnącą popularnością kolei wobec lotnictwa pasażerskiego. W badaniu oszacowano, że w latach 2018-2028 przemysł lotniczy najprawdopodobniej odnotuje wzrost o 4,6 proc. (wcześniej wzrost ten prognozowano na poziomie 5,1 proc.). Wedle analizy wolniejszy niż przypuszczano wzrost sektora doprowadzi do wycofania z użytku 2 tys. maszyn starszego typu w ciągu najbliższej dekady. Jeśli przypuszczenia okażą się trafne, oznaczać to będzie, że dzięki mniejszemu wzrostowi globalnego sektora lotniczego, możliwe będzie zapobiegnięcie emisji 5 mln ton CO₂ w ciągu kolejnych dziesięciu lat.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz