Ocena ex post ustawy Prawo wodne. Co udało się zrealizować?

Prawo wodne
© jro-grafik

Ocena skutków funkcjonowania (tzw. Ocenę Skutków Regulacji ex post) ustawy Prawo wodne⁽¹⁾ w zakresie instrumentów ekonomicznych w gospodarowaniu wodami opublikowano w ostatnim czasie na portalu Rządowego Centrum Legislacji ⁽²⁾(RCL).

Przypomnijmy: ustawa Prawo wodne miała na celu transponowanie unijnego porządku prawnego Ramowej Dyrektywy Wodnej. Jak wskazano w ocenie ex post, “rozwiązanie w zakresie zrównoważonego gospodarowania zasobami wodnymi zostało oparte na systemie usług wodnych będącym bodźcem finansowym kształtującym potrzeby wodne społeczeństwa i gospodarki oraz w ramach adaptacji do zmian klimatu”. Wskazano, że większość celów zakładanych w Prawie wodnym zostało osiągniętych, a wprowadzony system opłat za usługi wodne sprawniej realizuje m.in. zasadę “zanieczyszczający płaci”.

Co udało się zmienić w ramach Prawa wodnego?

W OSR ex post poinformowano, że dotychczas udało się rozwiązać problem niedofinansowania zadań w ramach gospodarki wodnej dzięki powołaniu Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie (PGW WP). PGW WP otrzymuje obecnie fundusze na utrzymanie wód i inwestycje m.in. poprzez skierowanie części wpływów z opłat i kar środowiskowych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Częściowo udało się także osiągnąć cel, jakim było zapewnienie komplementarności polityki opłat za wodę z uwzględnieniem zasady zwrotu kosztów za usługi wodne. Z tego względu stworzono nowy katalog obszarów usług wodnych, za które przewidziane są odpowiednie opłaty. Dzięki poszerzonemu katalogowi opłat za usługi wodne udało się natomiast zrealizować inny cel, jakim był wzrost współfinansowania gospodarki wodnej przez jej użytkowników. Należy jednocześnie podkreślić, że zgodnie z informacjami przekazanymi w OSR ex post, prace nad uszczegółowieniem katalogu podmiotów i rodzajów działalności objętych opisywanymi opłatami są nadal w toku.

W ramach zrównoważonego rozwoju kolejnym celem nowego systemu finansowania sektora wodnego w Polsce były plany zarządzania ryzykiem powodziowym. W OSR ex post można przeczytać, że zamierzenia nie zostały w pełni osiągnięte - Prawo wodne nie miało bowiem wpływu na zmianę systemu finansowego w kontekście finansowania inwestycji przeciwpowodziowych w dorzeczu Wisły i Odry.

Prawo wodne w kontekście opłaty rocznej⁽³⁾ za użytkowanie gruntów pokrytych wodami należącymi do Skarbu Państwa miało na celu poprawę funkcjonowania systemu gospodarowania państwowym mieniem. W OSR ex post stwierdzono, że pierwotne zamierzenia zostały osiągnięte “w znacznym stopniu”, bowiem katalog zwolnień z ponoszenia opłaty rocznej został znacznie zredukowany.

Niewprowadzone jeszcze i planowane narzędzia interwencji w ramach Prawa wodnego obejmują m.in. przejście z systemu samonaliczania opłat za korzystanie z wód na wymierzanie tych opłat przez jednostki PGW WP, zróżnicowanie stawek opłat w zależności od obecności rozwiązań wspierających zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi i dalsze zmniejszanie liczby zwolnień z opłaty za użytkowanie gruntów pokrytych wodami.

Magdalena Więckowska
Dziennikarz

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.