EEA o betonozie europejskich miast. Ile gruntów odebrano naturze?

© trekandphoto

W latach 2012–2018 w europejskich miastach znacznie wzrósł poziom uszczelniania gleby asfaltem i zajmowania gruntów. Wyraźnie wskazują na to dane⁽¹⁾ Europejskiej Agencji Środowiska (ang. European Environment Agency, EEA), która wskazuję, że „coraz większe zajmowanie gruntów i uszczelnianie gleby powodują, że europejskie ekosystemy są mniej odporne, co ma negatywny wpływ na różnorodność biologiczną i słabszy potencjał przystosowania się do zmiany klimatu”.

Ocena opiera się na analizie nowych danych dostarczonych przez Copernicus Land Monitoring Service. Dane skupiają się na zmianach użytkowania gruntów i trendach społeczno-gospodarczych w 662 funkcjonalnych obszarach miejskich — miastach i ich strefach dojazdowych — w Unii Europejskiej i Wielkiej Brytanii. Jak wyjaśnia EEA, obszary te stanowią 23% terytorium lądowego Europy, a zamieszkuje je 75% ludności UE i Wielkiej Brytanii.

Zajęto ponad 5 tys. km²

W swojej ocenie EEA wskazuje, że w analizowanym okresie na terenie funkcjonalnych obszarów miejskich UE (UE-27) i Wielkiej Brytanii zajęcie gruntów wzrosło o 3 581 km², a w regionie EOG i Wielkiej Brytanii o 5 330 km². - 78% gruntów zajęto na obszarach stref dojazdowych do miast, przekształcając je w obszary miejskie, a tym samym w tereny o mniejszej wartości dla wsparcia ekosystemów. Zdecydowana większość przypadków utraty gruntów dotyczyła najbardziej produktywnych obszarów, takich jak grunty orne (utrata 1 694 km², co stanowi 47% wszystkich przypadków utraty gruntów) i pastwiska (utrata 1 276 km², co stanowi 36% wszystkich przypadków utraty gruntów) – dodano. Jak wyjaśniono, główną presją powodującą te zmiany jest ekspansja jednostek przemysłowych i handlowych oraz rozrastanie się terenów mieszkalnych.

Czytaj też: Gleba niedocenianym zasobem w miastach

Największy wzrost zajmowanych powierzchni gruntów na obszarach dojazdowych do miast wystąpił w Rumunii (9,05%), Litwie (6,75%) oraz Polsce (6,27%).

Utracony potencjał sekwestracji CO₂

EEA wskazuje ponadto, że w związku z rozlewaniem się europejskich miast, w okresie tym o około 1 467 km² zwiększyła się uszczelniona powierzchnia funkcjonalnych obszarów miejskich UE-27 i Wielkiej Brytanii, także głównie kosztem pól uprawnych i pastwisk. - Uszczelnione powierzchnie uniemożliwiają infiltrację wody do podglebia, zwiększając w ten sposób szkodliwe skutki powodzi. Szacuje się, że potencjalna utrata zdolności zatrzymywania wody przez wierzchnią warstwę gleby w wyniku uszczelniania gleby na obszarach funkcjonalnych obszarów miejskich w UE-27 i Wielkiej Brytanii w latach 2012-2018 wyniosła około 668 mln m³ , z czego około 67 mln m³ utracono z terenów zalewowych – wskazuje EEA. Jak dodano, w niektórych krajach (Polska, Węgry, Holandia, Włochy i Finlandia), znacznie wzrosła powierzchnia uszczelnionych gruntów na terenach zalewowych.

Kolejnym skutkiem uszczelniania gruntów – jak podaje EEA – jest zmniejszenie potencjału pochłaniania i magazynowania dwutlenku węgla. Szacuje się, że w wyniku uszczelniania gleby „utracony potencjał sekwestracji CO₂ oscyluje wokół 4,2 mln ton węgla w latach 2012-2018”.

Czytaj też: Ile zieleni w europejskich miastach? Analiza EEA

Eksperci Agencji ostrzegają, że zajmowanie gruntów niszczy różnorodność biologiczną i sprawia, że ​​Europa staje się coraz bardziej narażona na klęski żywiołowe. - Tendencje w zakresie zajmowania gruntów w europejskich funkcjonalnych obszarach miejskich pokazują, że europejskie i światowe cele dotyczące ochrony klimatu i odtwarzania różnorodności biologicznej są zagrożone – wskazano. - Powstrzymanie degradacji gleby i przywracanie terenów podmokłych, torfowisk, ekosystemów przybrzeżnych, lasów, łąk i gruntów rolnych ma kluczowe znaczenie dla zapobiegania spadkowi bioróżnorodności i przystosowania się do zmian klimatu – dodano.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.