Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Koniec bezpłatnych uprawnień w ramach EU ETS? Europejski przemysł o granicznym podatku węglowym

Komisja ds. Środowiska Parlamentu Europejskiego (ENVI) wzywa do szybszej implementacji mechanizmu CBAM. W tle apel zrzeszenia przedsiębiorców AEGIS o łagodniejsze podejście m.in. do eksportu europejskich produktów, który opiewa na 135 mld euro/rok.

   Powrót       18 maja 2022       Ryzyko środowiskowe   
UE

Mechanizm dostosowywania cen na granicach(1) (ang. Carbon Boarder Adjustment Mechanism CBAM) był przedmiotem wtorkowego głosowania Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności w Parlamencie Europejskim (ENVI). Za jego wprowadzeniem opowiedziało się 49 posłów, przy 33 głosach przeciw (5 wstrzymało się od głosu). Mechanizm, jako narzędzie dekarbonizacji, ale i ochrony europejskiego przemysłu, został zaproponowany przez Komisję Europejską w lipcu 2020 r. i jest priorytetem trwającej francuskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej.

Jakie sektory będą objęte CBAM?

W dyskutowanych założeniach(2) (wbrew pierwotnym przypuszczeniom) podatek ma stopniowo wyprzeć nieodpłatne uprawnienia do emisji CO2 w systemie EU ETS. - Do tej pory UE łagodziła ucieczkę emisji poprzez bezpłatne przydziały uprawnień dla niektórych gałęzi przemysłu, ale wraz z rosnącymi ambicjami klimatycznymi i wyższymi cenami emisji Komisja Europejska stara się stopniowo wycofywać bezpłatne przydziały – czytamy w komunikacie Parlamentu Europejskiego. Równolegle ma być wprowadzony właśnie CBAM, który od 2026 r. wymagałby od importerów UE zakupu certyfikatów, odpowiadających średniej tygodniowej cenie jednostek emisji w UE.

Co istotne, importerzy w okresie przejściowym (lata 2023-2026) byliby zobowiązani do zgłaszania emisji za pomocą systemu monitorowania, raportowania i weryfikacji, zapewniającego dokładne raportowanie śladu węglowego). Na razie opłaty mają dotyczyć tylko emisji bezpośrednich, czyli zakresu 1 (tu opisujemy zakresy emisji gazów cieplarnianych), choć proponuje się zgłaszanie szerszych informacji. W komunikacie wylicza się emisje wbudowane z poprzedzającego import kwartału, emisje bezpośrednie i pośrednie oraz „wszelkie możliwe opłaty węglowe już poniesione zagranicą”. CBAM początkowo miałby zastosowanie do importu w pięciu wysokoemisyjnych sektorach, w których ryzyko „ucieczki emisji” uznano za najwyższe. Chodzi o: cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy i energię elektryczną. Opłata CBAM obejmowałaby import tych towarów ze wszystkich krajów trzecich, z wyjątkiem tych uczestniczących w ETS lub mechanizmie powiązanym.

Podkręcenie śruby

Tyle z dotychczasowych założeń, gdyż wczoraj ENVI podniosła poprzeczkę. Wniosła o szybszą o 5 lat implementację mechanizmu, czyli pełne wdrożenie w 2030 r., krótszy okres przejściowy (do końca 2024 r.), rozszerzenie zakresu o emisje pośrednie, a także zakończenie przyznawania bezpłatnych uprawnień do emisji EU ETS w objętych CBAM sektorach. Listę objętych podatkiem produktów posłowie proponują zresztą rozszerzyć m.in. o wodór i polimery.

Co na to przemysł?

Tymczasem, już w ub. tygodniu organizacja AEGIS Europe(3) apelowała podczas webinaru o łagodniejsze podejście do przemysłu na Starym Kontynencie. - Propozycja KE na temat CBAM opiera się na ocenie działań, która nie jest już aktualna. Była oceniana przed pandemią, przed kryzysem ekonomicznym, przed wojną w Ukrainie. A dziś dużo rzeczy się spiętrzyło: ceny gazu i uprawnień do emisji CO2 poszły w górę (obecnie prawie 100 euro/tonę). Europejski przemysł nie jest w dobrym stanie, a gdy dojdzie do tego podatek węglowy, nic dobrego z tego nie wyniknie – mówił przedstawiciel AEGIS podczas webinaru. Skutkiem podatku może być dalsze kurczenie się europejskiego przemysłu i nieosiągnięcie zamierzonego celu – ograniczenia globalnych emisji gazów cieplarnianych. - Od początku kryzysu cen od zeszłego roku zamknęło się 40% mocy produkcyjnych hutnictwa aluminium. To prawie 1 mln ton. Większa ilość otworzyła się za to w takich krajach, jak Chiny czy Indonezja – podała przykład Justyna Balbier Initas, reprezentująca firmę Hydro.

Zobacz: Zobowiązania redukcji emisji gazów cieplarnianych, przedłożone przez wszystkie kraje świata. INTERAKTYWNA MAPA

- Jeżeli my w Europie nie będziemy wytapiać aluminium, to po prostu ktoś nas zastąpi – stwierdziła, wspominając, ze tylko w Polsce firma zatrudnia 1500 pracowników w kilku zakładach.

AEGIS przedstawiło cztery główne postulaty:

  1. Utrzymanie nieodpłatnych uprawnień do emisji równolegle z CBAM w okresie przejściowym. Obecne założenia przewidują 3-letni okres, w którym importerzy nie będą uiszczać opłat CBAM, co może uniemożliwić zbadanie skuteczności samego mechanizmu. AEGIS proponuje, by między 2026-2030 r. firmy unijne wciąż otrzymywały nieodpłatne uprawnienia do emisji, natomiast importerzy – ponosili opłatę w ramach CBAM, ale dotyczącą tylko kosztów, które nie są pokryte obecnymi ramami ucieczki emisji. Dzięki temu KE ok. 2030 r. będzie mogła sprawdzić, czy mechanizm działa właściwie. Organizacja postuluje, by CBAM pokrywał tylko tę część kosztu emisji, której nie pokrywają przydziały nieodpłatnych uprawnień. Po pierwsze zapewni to zgodność z zasadami Światowej Organizacji Handlu (WTO), przez zapobieżenie tzw. podwójnej ochronie producentów UE. Po wtóre - opłata CBAM byłaby niższa, co ograniczy jej oddziaływanie na import. Po trzecie: pozwoli to zamortyzować konsekwencje w europejskich łańcuchach wartości.
  2. Równolegle ze stopniowym wycofywaniem się z nieodpłatnych uprawnień UE, wprowadzenie dostosowań dla eksportu. Eksport stanowi pokaźną część produkcji w Unii Europejskiej, do 22% w sektorach objętych CBAM. Przy obecnych założeniach, eksport unijny, mniej emisyjny, będzie zagrożony. Istnieje przy tym ryzyko, że rynki eksportowe zostaną „zagarnięte” przez wysoko emisyjną produkcję.
  3. Wyeliminowanie luk w propozycji CBAM, by zapobiec jego obchodzeniu. Tu jako zagrożenie podano m.in. tzw. resource shuffling, w ramach którego produkty o niskim śladzie węglowym trafiałyby do UE, ale pozostałe nadal byłyby sprzedawane na rynkach wewnętrznych czy do krajów trzecich o niskich ambicjach klimatycznych. Inna kwestia to definiowanie produktów: „kreatywny” producent przykładowo zamiast importować pełne sztabki aluminium (tzw. wlewki aluminiowe), mógłby przeciąć je na kilka kawałków i uznać, że importuje nie wlewkę, a złom. A wówczas import nie byłby objęty CBAM…
  4. Przeprowadzanie okresowej oceny CBAM z udziałem sektorów przemysłu. Ten punkt ma pozwolić sprawdzić, na ile mechanizm rzeczywiście zachęca do redukcji emisji w krajach trzecich i czy chroni europejski przemysł przed ucieczką emisji.

 

To postulaty przemysłu. Pełną aprobatę dla obecnych propozycji lub jej brak, Parlament Europejski wyrazi na posiedzeniu plenarnym w czerwcu br.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog

Przypisy

1/ Nie raz CBAM utożsamia się z głównym narzędziem tego mechanizmu, czyli podatkiem węglowym.2/ Dokument z propozycją na stronie PE:
https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/BRIE/2022/698889/EPRS_BRI(2022)698889_EN.pdf
3/ AEGIS Europe skupia ponad 20 europejskich stowarzyszeń producentów przemysłowych o łącznych obrotach > 500 mld euro rocznie, zapewniających 7,8 mln miejsc pracy na terenie Wspólnoty. Przykładowe organizacje wchodzące w skład AEGIS to FEVE (szkło), Fertilizers Europe (nawozy sztuczne), CEFS EU Sugar (cukier), European Aluminium, CIRFS, The European Ceramic Industry Association,The European Rail industry i in. (reprezentujące cały łańcuch wartości towarów konsumenckich).

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Od 1 stycznia 2024 r. można uzyskać dostęp do rejestru przejściowego CBAM (03 stycznia 2024)W 2024 r. branżę czeka gorąca dyskusja nad kształtem przyszłego systemu ZSEE (28 grudnia 2023)Każda działalność pozostaje w związku ze zmianą klimatu - ESRS E1 (28 listopada 2023)Pięta Achillesa polskiego offshore'u. Co pozostaje do rozwiązania? (22 listopada 2023)Analiza programów wyborczych pod kątem ochrony środowiska. Cz. 5 – zrównoważony rozwój (10 października 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony