Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Szara strefa wciąż wielkim problemem – raport UN Global Compact

Włączenie URE w nadzorowanie gospodarowania olejami smarowymi i lista zaufanych podmiotów - oto propozycje wynikające z raportu UN Global Compact w kwestii szarej strefy. Także odpadowej.

   Powrót       06 czerwca 2022       Odpady   
Odpady

- Szara strefa jest zjawiskiem społeczno-gospodarczym z natury rzeczy występującym we wszystkich współczesnych państwach i niemal w każdym obszarze działalności gospodarczej (…). Raport ukazuje różne oblicza zjawiska szarej strefy, którego konsekwencją jest wypaczenie zasad uczciwej konkurencji rynkowej, unikanie uiszczania danin publicznych, jak również powstawanie mafii gospodarczych – mówi Mariusz Gojny, podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, zastępca szefa Krajowej Administracji Skarbowej we wstępie do najnowszej publikacji Global Compact Network w tym zakresie: „Przeciwdziałanie szarej strefie. Współpraca Krajowej Administracji Skarbowej z branżą hazardową i odpadową (1)”. Hazardzistów odsyłamy bezpośrednio do raportu, a dla branży odpadowej mały skrót z treści.

Choć, jak czytamy, widać pewną poprawę w zwalczaniu szarej strefy na rynku odpadów, wiele problemów pozostaje nierozwiązanych. – (…) pojawiają się coraz to nowe zagadnienia, jak choćby przemyt odpadów na terytorium Polski, podczas gdy niektóre z nich, np. zjawisko wystawiania dokumentów potwierdzających recykling (DPR), który nigdy nie miał miejsca, nadal są aktualne – głosi dokument. Autorzy postulują m.in. stworzenie rejestru podmiotów zaufanych w branży odpadowej. Ta rekomendacja zresztą pojawiła się również w raportach dotyczących szarej strefy z lat 2018/2019 oraz 2020/2021.

Jako jeden z problemów wskazuje się brak odpowiedniej kontroli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów. Diagnoza brzmi: „niedostateczna koordynacja działań i współpraca z ekspertami rynkowymi znającymi niuanse działalności szarej strefy w branży odpadowej”. Jak duża jest skala problemu? Do Polski wwieziono z krajów trzecich odpady o łącznej masie 140 tys. Mg, a straty Skarbu Państwa z tytułu samego podatku VAT wyniosły minimum 9 mln zł (okres od stycznia 2018 r. do października 2021 r.). A to jedynie 400 przypadków, które Krajowa Administracja Skarbowa, Inspekcja Ochrony Środowiska, Straż Graniczna oraz Inspekcja Transportu Drogowego, zdołały namierzyć (z wyłączeniem odpadów pojazdów).

Oleje przepracowane zasilają szarą strefę

Oddzielny rozdział w raporcie, z racji istotnej skali problemu, przypadł olejom przepracowanym. Oleje te są wykorzystywane jako oleje opałowe co, poza złym wpływem na środowisko i zdrowie ludzi, stoi w sprzeczności z przepisami podatkowymi. Straty m.in. z tytułu nieodprowadzonej akcyzy szacowane są „ostrożnie” na ok 150 mln zł rocznie. Zdaniem autorów raportu niezbędne są nowe mechanizmy kontroli nad rynkiem olejów smarowych i olejów odpadowych.

W kwestii olejów smarowych autorzy proponują objęcie ich obowiązkiem uzyskiwania koncesji WPC (wytwarzanie paliw ciekłych) oraz OPZ (obrót paliwami ciekłymi z zagranicą). W połączeniu z nadzorem koncesyjnym przez Urząd Regulacji Energetyki i celowanymi obowiązkami sprawozdawczymi, miałoby to doprowadzić do egzekwowania również odzysku lub recyklingu tych olejów. Autorzy raportu twierdzą, że zmiany stanowią jedynie rozszerzenie lub powielenie już działających mechanizmów. „Od strony organizacyjnej wymagało będzie przede wszystkim złożenia wniosków o udzielenie lub zmianę koncesji przez ok. 100-150 podmiotów.” Aby ograniczyć niekontrolowane i niezgodne z prawem wprowadzanie olejów do środowiska, zaproponowano opłatę depozytową, doliczaną do ceny produktów smarowych sprzedanych lub wymienianych użytkownikom. Za kontrolę prawidłowości postępowania z olejami miałaby być odpowiedzialna Inspekcja Ochrony Środowiska.

Koncesja to nie wszystko

Dalej czytamy o kolejnych elementach uszczelnienia systemu: egzekucja przekazywania olejów w pierwszej kolejności do recyklingu (pełnej regeneracji), obowiązek przyjęcia olejów odpadowych przez recyklera, zakaz spalania olejów przepracowanych. Zmiany miałyby objąć m.in. ustawę o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz ustawę o opłacie produktowej (taki projekt pojawił się już 13 lipca 2020 r.).

Autorzy raportu przyznają, że od 2016 r., gdy powołano Krajową Administrację Skarbową, walka z szarą strefą znacząco przyspieszyła. Dodają jednak, że „zwalczanie mafii gospodarczych jest wyzwaniem trudnym, ponieważ przedstawiciele szarej strefy dopasowują się do otaczającego ich otoczenia, płynnie przenosząc się między branżami. Nie powinno to w żaden sposób dziwić, ponieważ model biznesowy tych grup nie jest nastawiony na dostarczanie klientom najwyższej jakości produktów czy usług, ale okradanie Skarbu Państwa.”

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Przypisy

1/ Link do raportu tutaj
https://ungc.org.pl/wp-content/uploads/2022/05/Raport_Przeciwdzialanie_Szarej_Strefie_2022.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

GIOŚ: elektroodpady bez zezwoleń wróciły do Holandii (31 stycznia 2024)"Warto mieć pomysł" czyli jak Warta Poznań rozgrywa ESG (17 listopada 2023)WIOŚ wykrył dwie firmy zajmujące się nielegalnym przyjmowaniem odpadów (09 maja 2023)„Śmieciowe bezhołowie”. NIK o gospodarce odpadami w Polsce (11 kwietnia 2023)Fikcyjny recykling i przemyt odpadów. Raport punktuje szarą strefę w odpadach (22 marca 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony