Zbudowany i wdrożony w 2020 r. system to obecnie ponad 30 deszczomierzy zlokalizowanych w obiektach Wodociągów Miasta Krakowa S.A. (WMK S.A.) i Politechniki Krakowskiej.
Podstawowym celem wdrożonego systemu jest zasilanie danymi z deszczomierzy modeli hydraulicznych sieci kanalizacyjnej WMK S.A. w celu ich kalibracji, jak również oceny możliwości przepustowych istniejących, przebudowywanych oraz nowoprojektowanych kanałów i systemów magazynujących wody opadowe – takich jak: (1)zbiorniki retencyjne, detencyjne czy zielone dachy. System deszczomierzy służy również do kalibracji wydzielonych modeli dla zlewni kanalizacji deszczowej, które realizowane są przez WMK S.A. na zlecenie jednostki miejskiej Klimat Energia Gospodarka Wodna (KEGW).
Model opadowy – skuteczne wymiarowanie
- Do stworzenia narzędzia w postaci modelu opadowego dla miasta Krakowa w istotny sposób przyczynił się fakt, że WMK S.A. zaczęło prowadzić pomiary opadu już w 2008 r . Model opadowy jest obecnie miarodajnym narzędziem służącym wymiarowaniu projektowanych obiektów infrastruktury odwodnieniowej na terenie miasta - wyjaśnia Piotr Ziętara, prezes Wodociągów Miasta Krakowa. Narzędzie jest dostępne pod adresem: https://model-opadowy.wodociagi.krakow.pl/
Funkcjonujący system deszczomierzy jest bardzo istotny ze względu na konieczność kwalifikowania opadów pod kątem ich intensywności oraz skali uznawanej za miarodajną przez firmy ubezpieczeniowe: tzw. skali Chomicza. Dzięki możliwości oszacowania, jaki rodzaj deszczu wystąpił w danym rejonie miasta, istnieje możliwość racjonalnej i wiarygodnej oceny możliwości przepustowych systemu w zakresie odprowadzenia wód opadowych w zestawieniu z ilością deszczu rzeczywistego.
Skutki deszczu rzeczywistego, w tym deszczu nawalnego mogą być katastrofalne, dlatego że na wielkość opadów, jaką niesie ze sobą taki deszcz nie jest przygotowany żaden miejski system odwodnienia. Wielkość i przepustowość takiego systemu musiałaby być ogromna, co ze względu na ogromne koszty jego budowy wraz z niewielką częstotliwością występowania ponadnormatywnych opadów nie ma uzasadnienia ekonomicznego. W Polsce wyjątkowy pod tym względem był rok 2021, ponieważ przyniósł aż cztery takie zjawiska opadowe, które spowodowały znaczące wylewy.
Na bazie funkcjonującego aktualnie systemu po każdym z takich zdarzeń powstaje szczegółowy raport, służący prawidłowej ocenie przejścia opadów o konkretnej intensywności przez poszczególne rejony miasta.
- Zróżnicowanie opadów dla intensywnych deszczy ponadnormatywnych jest zazwyczaj bardzo duże, stąd nie można założyć, że po takich opadach centrum miasta borykać się będzie z tymi samymi przeciążeniami czy nawet zalaniami, co inne dzielnice miasta – wyjaśnia Małgorzata Starnowska, Zastępca Dyrektora Wydziału Gospodarki Komunalnej i Klimatu Urzędu Miasta Krakowa.
Deszczomierze pomagają w … prognozowaniu pogody
System deszczomierzy WMK S.A. wykorzystywany jest obecnie przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) zasilając danymi modele opracowujące prognozy pogody. Na bazie porozumienia pomiędzy WMK S.A. a IMGW – PIB dane z prognoz pogody IMGW trafiają do systemu WMK S.A., a dane z deszczomierzy do systemu IMGW- PIB. Dla WMK S.A. miarodajne dane związane z krótkotrwałymi prognozami pogody są istotne w kontekście budowanego obecnie systemu tzw. Platformy Wsparcia Decyzji (PWD), która umożliwi zarządzanie siecią kanalizacyjną w czasie rzeczywistym, włącznie z lokalizowaniem potencjalnych miejsc zagrożenia powodziami miejskimi (tzw. flash floods).
Inteligentny system zarządzania siecią kanalizacyjną
Inteligentne systemy zarządzania siecią kanalizacyjną są w Krakowie wykorzystywane od roku 2017.
W roku 2021 zakończono proces budowy szczegółowego modelu hydraulicznego sieci kanalizacji WMK S.A. który uwzględnia wszystkie elementy konieczne do oceny przepływów dla każdego odcinka sieci, zarówno dla pogody bezdeszczowej, jak i deszczy rzeczywistych. System zarządzania siecią może być wizualizowany na mapie podkładowej zawierającej sieć kanałów, zlewni hydrologicznych oraz potencjalnych miejsc wylewów w czasie deszczy nawalnych. Umożliwia on miarodajną ocenę stanu aktualnego, ale również projektowanie rozwiązań optymalizujących istniejącą sieć poprzez np. budowę zbiorników retencyjnych, pompowni o odpowiedniej wydajności czy też zastawek hydraulicznych przekierowujących fale przepływu pomiędzy systemami kanalizacji ogólnospławnej. Dzięki tak szczegółowej analizie obecnej efektywności sieci miejskiej i możliwości jej rozbudowy, WMK S.A. może w sposób optymalny wydawać warunki przyłączenia do sieci, redukując przy tym czynniki związane z podtopieniami przyłączy.
Umożliwiając tworzenie map zalewowych dla deszczy nawalnych system ułatwia określenie miejsc szczególnie narażonych na wylewy i podtopienia, co znacznie podnosi poziom bezpieczeństwa powodziowego w mieście, chroniąc mieszkańców przed skutkami coraz częściej występujących intensywnych i gwałtownych opadów.
Czytaj: Kraków w dobrym klimacie – informacja, edukacja, katalog dobrych praktyk
Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa