© mhaprang
Zgodnie z art. 15a ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059, z późn. zm.), Polityka Energetyczna Polski (PEP) jest przyjmowana przez Radę Ministrów na wniosek ministra gospodarki. Celem tej polityki energetycznej powinno być z kolei zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego kraju, wzrostu konkurencyjności gospodarki i jej efektywności energetycznej, a także ochrony środowiska. Choć PEP jest dokumentem strategicznym i formalnie nie ma bezpośredniej mocy wiążącej – jest istotnym aktem, który dokonuje diagnozy obecnej sytuacji na rynku i określa metody, jakimi władza ma zamiar rozwiązać najbardziej istotne dla systemu problemy.
Przestarzała infrastruktura i wysokie koszty
Dokument wskazuje, że blisko 59 proc. urządzeń wytwarzających energię elektryczną w naszym kraju ma ponad 30 lat, zaś około 16 proc. – ponad 20 lat. Na tym tle perspektywa konieczności wycofania z eksploatacji przestarzałych mocy wytwórczych oraz niepewność co do faktycznego uruchomienia nowych projektów stanowią jedno z głównych wyzwań dla stabilności pracy systemu i możliwości zaspokojenia przyszłego zapotrzebowania na energię.
Niepokojące są również znaczące straty sieciowe energii, które szacuje się obecnie na około 6,9 proc. (przy średniej dla krajów „starej Unii” na poziomie 5,7 proc.). Przejście w kierunku gospodarki niskoemisyjnej wymagać będzie poniesienia wysokich kosztów dostosowawczych, które przez autorów PEP szacowane są na poziomie ok. 12,5-15 mld zł rocznie do 2030 r.
Wyzwania na przyszłość
Głównym wyzwaniem jest dziś konieczność odpowiedniego dostosowania mocy wytwórczych do rosnącego zapotrzebowania na energię oraz wymiany starych i wyeksploatowanych jednostek, przy jednoczesnym spełnieniu wymogów środowiskowych. Motorem zmian w sektorze będzie prawdopodobnie także konieczność dostosowania się do zmodyfikowanego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.
Perspektywy rozwoju przedstawiono w ujęciu scenariuszowym. Wyodrębniono jeden scenariusz wiodący – tzw. zrównoważony – zakładający kontynuację dotychczasowych trendów i realizacji podjętych już decyzji w zakresie rozwoju sektora oraz dwa scenariusze pomocnicze, mające wyłącznie charakter wariantów analitycznych: scenariusz jądrowy – przewidujący dominującą rolę energii jądrowej oraz scenariusz gaz+OZE – oparty na założeniu uruchomienia w Polsce na dużą skalę eksploatacji gazu ziemnego ze złóż niekonwencjonalnych oraz dynamicznego rozwoju źródeł odnawialnych. Biorąc pod uwagę wysokie koszty i mało realistyczne cele obu wariantów dodatkowych (udział energii jądrowej na poziomie 45-60 proc. lub udział gazu ziemnego i OZE na łącznym poziomie ok. 50-55 proc.), najwięcej uwagi należy poświęcić wariantowi zrównoważonemu i to realizację jego założeń uznać za najbardziej prawdopodobną.
Dominująca rola węgla i pojawienie się atomu
Scenariusz zakłada wciąż dominującą rolę węgla oraz umiarkowany wzrost znaczenia gazu ziemnego. Jako efekt realizacji wynikających z przepisów unijnych obowiązków przewiduje się w nim jednak stopniowe zwiększenie udziału OZE oraz włączenie energetyki jądrowej na poziomie ok. 12 proc., oznaczające budowę dwóch elektrowni jądrowych o łącznej mocy 6000 MW. Scenariusz zakłada zróżnicowaną pod względem surowcowym strukturę bilansu energetycznego, a udział poszczególnych nośników ma kształtować się równomiernie na poziomie ok. 15-20 proc., z wyjątkiem paliw stałych, których udział w dalszym ciągu ma być największy. Węgiel kamienny i brunatny nadal będą być podstawą bezpieczeństwa energetycznego, choć z uwagi na międzynarodowe trendy ich udział ma się stopniowo zmniejszać.
Dokument znajduje się na etapie konsultacji społecznych i międzyresortowych, które potrwają do 18 września br. Uwagi można składać za pomocą dostępnego na stronie resortu gospodarki formularza lub w wersji elektronicznej na adres polityka.energetyczna@mg.gov.pl. Dokument może jeszcze ulec zmianie pod wpływem propozycji i uwag poszczególnych ministerstw, które także wyrażą swoje opinie na temat PEP.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
