Jak wykorzystać dane z opłat i KOBiZE do obliczania śladu węglowego organizacji zakres 1 i 2?

© lumerb

Mimo iż obliczanie śladu węglowego nie jest obecnie wymagane w prawie polskim, to jest to jednak silnie rosnący trend, szybko przybierający na znaczeniu. Podmioty, które już dziś dobrowolnie podchodzą do tego niełatwego zadania, mają większą szansę wzmocnienia dzięki temu swojej konkurencyjności.

Więcej informacji na ten temat w artykule: Ślad węglowy. Nie tylko trend.

Raportowanie do KOBiZE

Pomocna w tym zakresie może okazać się realizacja podstawowych obowiązków środowiskowych w postaci obliczania opłat i raportowania do KOBiZE (Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami). Prowadzenie większości działalności gospodarczych jest nierozerwalnie związane z jakąś formą oddziaływania na środowisko. Zjawisko to znalazło swoje odbicie w różnych przepisach prawa, które nakładają na przedsiębiorstwa pewne obowiązki. Na przykład na mocy art. 7 ustawy z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2022 r. poz. 673) wszystkie podmioty, których działalność powoduje emisję do powietrza gazów bądź pyłów, zobligowane są złożyć do końca lutego każdego roku raport do KOBiZE.

Raport ma zawierać między innymi informacje o:

• instalacjach, źródłach powstawania i miejscach emisji;
• wielkościach produkcji oraz charakterystyce surowców i paliw towarzyszących emisjom oraz
• wielkościach emisji.

Z kolei zgodnie z art. 277 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2021 r. poz. 1973, z późn. zm.)⁽¹⁾ podmioty korzystające ze środowiska zobowiązane są wnieść do końca marca opłatę za korzystanie ze środowiska na rachunek odpowiedniego urzędu marszałkowskiego.

Obliczanie śladu węglowego organizacji – na czym się skupić?

Uwzględnienie perspektywy realizowanych obowiązków może pomóc podjąć decyzję o rozpoczęciu procesu obliczania śladu węglowego w swojej organizacji. Warto na początku skupić się na obliczaniu zakresu 1 i 2 organizacji. Realizacja środowiskowych obowiązków sprawozdawczych oznacza bowiem, że część pracy na potrzeby obliczeń śladu węglowego została już wykonana. Zinwentaryzowane zostały już źródła emisji oraz obliczona została jej wielkość. W ramach obowiązków zaraportowane zostały również dane na temat ilości i rodzaju zużywanych przez podmiot paliw. Są to dane, które wykorzystuje się także na potrzeby obliczenia śladu węglowego. W przypadku śladu węglowego organizacji pozostaje zinwentaryzowanie, czy emituje ona inne gazy cieplarniane, które należałoby ująć w obliczeniach, a w przypadku ich występowania określenie wielkości emisji. Kolejnym elementem niezbędnym do wykonania jest wyliczenie emisji powstałych wskutek zużycia zinwentaryzowanych paliw w odniesieniu do właściwych wskaźników, a także obliczenie emisji pośredniej z zakupionych z zewnątrz mediów energetycznych na przykład energii elektrycznej, ciepła, chłodu.

Sprawozdawczość- ile danych i zaangażowanych w proces osób?

W zakresie sprawozdawczym, to od rodzaju i skali prowadzonej przez dany podmiot działalności zależy ilość danych, jakimi należy zarządzać, zakres pracy, jaką trzeba wykonać oraz ilość osób, jaka będzie w nią zaangażowana. Potrzeby małych podmiotów mogą w związku z tym skupiać się na sprostaniu wymaganiom wynikającym z przepisów. Z kolei duże podmioty, na przykład wielooddziałowe zakłady wchodzące w skład dużych struktur takich jak grupa kapitałowa, potrzebują dodatkowo wyspecjalizowanych narzędzi do realizacji owych zadań. Wiele podmiotów już dziś wykorzystuje narzędzia w różnej postaci do realizacji konkretnych obowiązków środowiskowych. Coraz więcej firm dostrzega jednak, że realizacja obowiązków środowiskowych wymaga do obliczeń i analizy tych samych danych wejściowych.

Dlatego wykorzystywane narzędzia, choć użyteczne i ułatwiające pracę w określonym zakresie, mogą okazać się niewystarczające do pełnej optymalizacji pracy, jeśli nie umożliwiają integracji z innymi narzędziami lub gdy integracja ta wymaga wykonania dodatkowych czynności. Praktyka pokazuje, że narzędzia, które w zautomatyzowany sosób potrafią łączyć ze sobą dane z różnych obszarów środowiskowych, najbardziej optymalizują pracę, obniżają koszty, a jednocześnie umożliwiają szybki dostęp do wyników dla zainteresowanych na różnych szczeblach.

Zarządzanie danymi w grupie kapitałowej a obliczanie śladu węglowego

Powyżej opisane zostały zależności między danymi związanymi ze sprawozdawczością do KOBiZE i opłatami środowiskowymi a obliczaniem śladu węglowego organizacji. Przykładem wykorzystywania tych samych danych do realizacji kilku potrzeb jest narzędzie do obliczania śladu węglowego na platformie ekostrateg.com. Dzięki zastosowaniu rozwiązania platformowego możliwe jest zarządzanie danymi środowiskowymi i wykorzystywanie ich w różnym celu. Na potrzeby obliczania śladu węglowego platforma łączy e-usługę służącą m.in. do dokonywania sprawozdawczości do KOBiZE i wyliczania opłat środowiskowych z aplikacją do śladu węglowego umożliwiającą obliczenie go dla pojedynczych podmiotów jak, i grup kapitałowych. Zaletą takiego rozwiązania jest to, że dane z pierwszej aplikacji są automatycznie dostępne w tej drugiej. Dzięki zastosowaniu komunikacji między nimi znacznie ograniczono czas i zoptymalizowano proces obliczenia śladu węglowego. Jednocześnie zapewniono spójność danych. W przypadku grup kapitałowych aplikacja umożliwia jednoczesną pracę wielu użytkowników oraz agregowanie danych pochodzących z wielu oddziałów danej organizacji. Algorytmy aplikacji dbają o poprawność wyników i chronią na przykład przed podwójnym liczeniem emisji. Obliczenia wykonywane są automatycznie, a wykorzystywane w nich wskaźniki na bieżąco aktualizowane. Wyniki prezentowane są zarówno w ujęciu całej grupy kapitałowej, poszczególnych spółek oraz pojedynczych źródeł emisji. Z kolei dzięki funkcji generowania raportów i ich eksportu w różnych formatach wyniki i dane prezentowane są w przejrzystej formie. Ułatwia to ich przegląd i analizę oraz wykorzystanie na różne potrzeby obejmujące między innymi raportowanie ESG, przygotowywanie zestawień statystycznych, opracowywania strategii czy planowanie działań polityki klimatycznej.

Narzędzia optymalizujące pracę

Obliczanie śladu węglowego organizacji to kwestia, z jaką prędzej czy później będzie się musiała zmierzyć większość podmiotów korzystających ze środowiska. Warto zatem już dziś wykorzystać realizowane obowiązki jak przytoczone raportowanie do KOBiZE i opłaty środowiskowe, jako element ułatwiający wkroczenie na ten nowy obszar. Nie bez znaczenia pozostaje także wybór odpowiednich narzędzi optymalizujących pracę z uwzględnieniem występowanie zależności między różnymi kwestiami środowiskowymi i wynikającymi z nich powiązaniami danych. Wykorzystanie tych okoliczności przyczynić się może do podjęcia trafnych decyzji biznesowych.

Artykuł powstał we współpracy z firmą Atmoterm SA