Ochrona mokradeł o międzynarodowym znaczeniu a wojna w Ukrainie

Mokradła
© Mikhail

Jak przypomniano w Earth Negotiations Bulletin (ENB⁽¹⁾), mokradła nazywane są „kolebką różnorodności biologicznej”. Tereny podmokłe zapewniają słodką wodę, żywność i materiały budowlane, zmniejszają ryzyko powodziowe i łagodzą zmiany klimatyczne. - Jednak pomimo ich znaczenia dla przyrody i dobrobytu ludzi, tereny podmokłe nadal doświadczają niezwykle wysokiego tempa degradacji: szacuje się, że od lat 70. XX wieku utracono 35% terenów podmokłych – podaje ENB.

14. Konferencja w sprawie Konwencji Ramsar

Ramy dla krajowych działań i międzynarodowej współpracy na rzecz ochrony i mądrego korzystania z terenów podmokłych i ich zasobów skupiają się wokół Konwencji o obszarach wodno-błotnych o znaczeniu międzynarodowym (ang. The Convention on Wetlands of International Importance, w skrócie Konwencja Ramsar o obszarach wodno-błotnych). Została ona podpisana w Ramsar w Iranie w 1971 r. i weszła w życie w grudniu 1975 r.

W pierwszej połowie listopada br. miała miejsce 14. Konferencja Stron Konwencji Ramsar (COP14) Konferencja odbyła się w formie hybrydowej w chińskim Wuhan oraz w szwajcarskiej Genewie. Hasło przewodnie spotkania brzmiało „Wetland Actions for People and Nature” (w tłumaczeniu „Działania na terenach podmokłych dla ludzi i przyrody”).

- Delegaci przyjęli 21 rezolucji, w tym kilka mających na celu zwiększenie zakresu i różnorodności zaangażowania w prace Konwencji. Obejmowały one promowanie roli ludności rdzennej i społeczności lokalnych w zarządzaniu obszarami wodno-błotnymi, kontakt z młodzieżą oraz rozszerzanie synergii i współpracy z innymi wielostronnymi umowami środowiskowymi – raportuje ENB. Podczas konferencji poruszono wiele spraw, w tym wpływ działań wojennych na obszary chronione.

Polityka na mokradłach, czyli wojenne zniszczenia w Ukrainie

ENB podaje, że Ukraina wypowiedziała się przeciwko „niesprowokowanej i nieuzasadnionej” agresji Federacji Rosyjskiej i podkreśliła stan zagrożenia środowiskowego związany ze szkodami na terenach podmokłych Ramsar. Ukraińska rezolucja zawierała prośbę o zbadanie sposobów oceny szkód, zalecenie środków łagodzących i określenie pomocy finansowej na odbudowę. Ukrainę od początku wspierało 35 współwnioskodawców. Poparcie wyraziły m.in. Czechy w imieniu Unii Europejskiej, Gruzja, Kanada, Norwegia, Wielka Brytania, Francja, Albania, Nowa Zelandia, Japonia, USA i Gwatemala. ENB zauważa, że pojawił się też sprzeciw, tłumaczony faktem, że sprawa „wykracza poza mandat Konwencji i że kwestie polityczne powinny być rozpatrywane na innych forach ONZ”.

Pomijając długą ścieżkę, jaką przeszedł projekt, ostatecznie rezolucję poddano głosowaniu i przyjęto 50 głosami za, przy 7 przeciw i 47 wstrzymujących się. W jej ostatecznej wersji (COP14 Doc.18.24 Rev.2) znalazły się m.in. zapisy mówiące, że COP:

• przypomina zobowiązanie stron w odniesieniu do wyłącznych suwerennych praw stron, na których terytorium znajdują się tereny podmokłe;
• uznaje niszczycielski wpływ agresji Federacji Rosyjskiej na sytuację środowiskową w Ukrainie, w tym naruszenie stanu ekologicznego 16 obszarów objętych Konwencją Ramsarską i potencjalne zniszczenia kolejnych 15;
• domaga się, aby Federacja Rosyjska natychmiast, całkowicie i bezwarunkowo wycofała swoje siły zbrojne z terytorium Ukrainy w jej granicach uznanych przez społeczność międzynarodową;
• zwraca się do Sekretariatu o koordynację działań ze stronami i odpowiednimi organizacjami międzynarodowymi w celu przeprowadzenia oceny dotkniętych obszarów objętych Konwencją Ramsarską w Ukrainie, doradzania w sprawie odpowiednich działań łagodzących i rekultywacyjnych oraz przedłożenia sprawozdania na COP15; oraz
• zaprasza strony do udzielania wsparcia, w tym dobrowolnych wkładów finansowych, rządowi Ukrainy we współpracy z Sekretariatem w celu przeprowadzenia oceny zniszczeń dotkniętych obszarów objętych Konwencją Ramsarską w Ukrainie.

Czytaj: Światowy Dzień Mokradeł. Stan obszarów wodno-błotnych coraz gorszy, czas ucieka

Na zakończenie wydarzenia ustalono też miejsce następnej konferencji. Gospodarzem COP15, zaplanowanego na lato 2025 r., będzie Zimbabwe.

Artykuł powstał na podstawie informacji zamieszczonych w ENB.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf