Plastikowe butelki© PhotoHunter
29 listopada br. odbyło się posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego (KWRiST), podczas którego miały zapaść decyzje w sprawie opinii dot. ustawy ustanawiającej ramy prawne dla systemu kaucyjnego w Polsce.
Odnieśli się do tego przedstawiciele Polskiej Federacji Producentów Żywności Związek Pracodawców (PFPŻ) i organizacje reprezentujące zarówno sektor producentów napojów, jak i działające na rzecz rozwoju gospodarki obiegu zamkniętego (GOZ). Wspólny apel do komisji dotyczył jak najszybszego porozumienia w sprawie kształtu ustawy dot. systemu kaucyjnego. W przeciwnym razie wypełnienie od roku 2025 przez polskich przedsiębiorców wymagań dotyczących poziomów zbiórki odpadów opakowaniowych i opakowań oraz użycia surowców wtórnych w opakowaniach będzie praktycznie niewykonalne.
Oprócz PFPŻ apel dot. szybkiego wprowadzenia systemu kaucyjnego poparły inne podmioty, m.in.: Związek Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie, Krajowa Izba Gospodarcza Przemysł Rozlewniczy, Stowarzyszenie Krajowa Unia Producentów Soków, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Polskie Stowarzyszenie Zero Waste, Reloop Europe, Związek Pracodawców Przemysłu Opakowań i Produktów w Opakowaniach EKO-PAK oraz Związek Przedsiębiorców i Pracodawców.
Czytaj też: Czerpmy z doświadczeń innych państw, czyli jak wdrożyć system kaucyjny w Polsce
Niski poziom recyklingu odpadów opakowaniowych w Polsce
PFPŻ przytacza raport Instytutu Ochrony Środowiska - Państwowego Instytutu Badawczego oceniający efektywność gospodarki opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w Polsce. Wynika z niego, że w 2020 roku tylko 45% odpadów opakowaniowych z systemów gminnych trafiało do recyklingu. Mimo selektywnej zbiórki, mniej niż 29% tworzyw sztucznych, 49% szkła, 54% metali i 60% opakowań papierowych i tekturowych jest wykorzystywana powtórnie. Tymczasem cele postawione przez UE w obszarze odzysku surowców zakładają, że do 2030 r. w każdym państwie członkowskim poddawane recyklingowi ma być już co najmniej 70% odpadów opakowaniowych rocznie.
- Na polski rynek rocznie trafia ok. 13 mld sztuk opakowań po napojach, z których powstaje prawie 700 tys. ton odpadów, ale tylko połowa z nich jest poddawana recyklingowi. System kaucyjny pozwoli odzyskać 90% tych odpadów, co przyniesie nam ok. 610 tys. ton własnych surowców do ponownego przetworzenia lub sprzedaży. System kaucyjny pozwoli podnieść wyniki recyklingowe w przypadku różnych frakcji, takich jak PET, puszka czy szkło – czytamy w apelu PFPŻ.
PFPŻ zwraca także uwagę, że system kaucyjny powinien zapewnić spełnienie wymogów wynikających z unijnej dyrektywy Single Use Plastic (SUP) dotyczących poziomów użycia surowców wtórnych (recyklatu) w nowych opakowaniach. Już w roku 2025 każda nowa butelka PET będzie musiała zawierać minimum 25% recyklatu, a od 2030 r. udział surowca wtórnego ma wzrosnąć do 30%.
Długa i kręta droga systemu kaucyjnego w Polsce
Obecnie 27 państw Europy zdecydowało się na wprowadzenie systemu kaucji na wybrane rodzaje opakowań po napojach. W niektórych z nich funkcjonuje to już od lat, a w innych - podobnie jak w Polsce - dopiero prowadzone są prace legislacyjne w tym zakresie.
Pierwotne założenia projektu ustawy wdrażającej opublikowano we wrześniu 2021 roku w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Pierwsza wersja projektu opublikowana została w Rządowym Centrum Legislacji 31 stycznia br. Jednakże niespełna pół roku później, 2 czerwca br., podczas konferencji prasowej, wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba zapowiedział spore zmiany w stosunku do pierwotnego projektu ustawy. Od tamtego momentu resort w miarę regularnie informował o bliskim zakończeniu prac legislacyjnych w tym zakresie, a projekt miał trafić do Sejmu „nie później niż do wczesnej jesieni [2022 r. – przyp. red.]”.
W ramach posiedzenia z końca listopada KWRiST rozpatrzyła blisko 60 punków dotyczących projektów ustaw i rozporządzeń oraz wniosków informacyjnych. Nie opublikowano jednak żadnych nowych informacji dot. systemu kaucyjnego. Kolejne posiedzenie komisji zaplanowano na 20 grudnia br.
88% Polaków za systemem kaucyjnym
Legislacyjna opieszałość i niezdecydowanie w sprawie systemu kaucyjnego wyraźnie kontrastuje z oczekiwaniami społecznymi. Wyniki badania ARC Rynek i Opinia przeprowadzonego w czerwcu br. wskazują, że pomysł systemu kaucyjnego podoba się aż 88% Polaków, natomiast 86% respondentów przyznało, że powinien on zostać wprowadzony jak najszybciej.
Czytaj też: Kto i jak powinien odpowiadać za odpady?
Damian NowickiDziennikarz
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
