Odpady© Pavel
Wsparcie dla budowy instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ITPOK) wyrazili we czwartek przedstawiciele Ministerstwa Klimatu i Środowiska podczas obrad sejmowej Komisji Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych. Tematem posiedzenia była właśnie rola ITPOK-ów w kontekście wdrażania gospodarki o obiegu zamkniętym.
– Mamy zdecydowany deficyt tego typu instalacji. Niemcy mają ich ponad 96, Francja – ponad 100, Szwecja ponad 30. Polska – osiem, dziewięć (…). W obecnej sytuacji(…) zakaz składowania frakcji kalorycznej powoduje, że (…) Polska powinna jeszcze kilka tego typu obiektów mieć. – mówił Jacek Ozdoba, wiceminister klimatu i środowiska. O to, czy będzie to „kilka” instalacji, czy więcej obawiali się przedstawiciele strony społęcznej i ugrupowań opozycyjnych. Padły głosy, że instalacje są przewymiarowane i są traktowane jako ratunek dla lokalnych ciepłowni, choć w przyszłości takim ratunkiem – przez włączenie do systemu ETS oraz brak surowca – nie będą.
- Dlaczego potrzebujemy dużych mocy spalarniowych? Bo nie wdrażamy przepisów gospodarki obiegu zamkniętego, nie wdrażamy rozszerzonej odpowiedzialności producenta (…). W efekcie podatnicy, a nie producenci ponoszą koszty utylizacji odpadów, nie rosną też wskaźniki recyklingu – mówił Jacek Werder, ze Instytutu Strategie 2050. Wskazał, że „polski podatnik”, od początku 2021 r. zapłacił do budżetu Unii Europejskiej 700 mln euro z tytułu niepoddanego recyklingowi plastiku. - Gdzie ten plastik trafi? Jako frakcja palna, bardzo atrakcyjna dla spalarni, bo mająca dużą kaloryczność? – pytał Werder.
- Uważamy, że są one bardzo potrzebne i niezbędne obecnie w Polsce. Wiem, że programy NFOŚiGW zmierzają w tym kierunku – podkreślał jednak Robert Chciuk, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami w MKiŚ. Przedstawiciele MKiŚ podjęli też kwestię finansowania takich instalacji oraz objęcia spalarni odpadów systemem handlu emisjami, do którego nie są obecnie włączone. - Stanowisko UE jest przeciwne co do możliwości dofinansowania tego typu instalacji - przyznał Chciuk.
Odwołując się do unijnej taksonomii (art. 17), Jarosław Żugaj z ruchu „Stop wrocławskiej spalarni”, wyraził niezrozumienie dla finansowania inwestycji w ITPOK. Co mówi ten artykuł? Wprost wskazuje, że działalność gospodarczą uznaje się za wyrządzającą poważne szkody dla celów środowiskowych, a dokładniej gospodarki o obiegu zamkniętym, m.in. wówczas, gdy "działalność ta prowadzi do znacznego zwiększenia wytwarzania, spalania lub unieszkodliwiania odpadów, z wyjątkiem spalania odpadów niebezpiecznych nienadających się do recyklingu".
– Rozumiem, że jest jakaś część frakcji do zagospodarowania w inny sposób niż recykling. I my to zagospodarujemy już dzisiaj, 9 spalarniami, 9 cementowniami – stwierdził. Odniósł się do programu NFOŚiGW przeznaczającego 3 mld zł na ITPOK, pytając o sens finansowania takich instalacji ze środków publicznych. Stwierdził, że w Danii 30% spalarni jest „planowanych do zamknięcia” z powodu przewymiarowania. Podkreślił unijny kierunek dążenia do minimalizacji produkcji odpadów. – MKiŚ w projekcie strategii rozwoju ciepłownictwa na lata 2030-2040 szacowało w art. 6.4, że strumień odpadów komunalnych nienadających się do recyklingu będzie wynosił w 2034 r. 1,5-1,8 mln ton. Jeżeli nawet ten strumień chcielibyśmy sprawdzić, dziś cementownie które mają wydajność 1,8 do nawet 3 mln ton, pokrywają całkowicie ten strumień – podkreślił.
Ozdoba skontrował, że cementownie "mogą dowolnie ustalać ceny", a samorządowcy potrzebują tańszej energii ze spalania odpadów. Zapewnił, że MKiŚ nie będzie tego typu instalacji blokować.
Czytaj też: Rośnie rywalizacja o odpady. Czy cementownie zostaną wysadzone z siodła?
Marta Wierzbowska-KujdaRedaktor naczelna, sozolog
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
