Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Polski sektor OZE w 2022 roku – kamienie milowe i nowe bariery

Pomimo kryzysu gospodarczego oraz wybuchu wojny na Ukrainie mijający rok był czasem wzrostu dla sektora OZE w Polsce. Kryzys energetyczny okazał się dla OZE najważniejszym testem. Oto kluczowe momenty dla sektora w 2022 roku.

   Powrót       30 grudnia 2022       Energia   
Co wydarzylo się w branży OZE w 2022 r?

Sektor energetyczny ledwo otrząsnął się po turbulencjach związanych z COVID-19, a już w lutym stanął w obliczu wojny. Europa skupiła się na walce ze skutkami bestialskiego ataku Rosji na Ukrainę, który uwydatnił toksyczną zależność od importu paliw kopalnych z Rosji. Wzrok decydentów skierował się w stronę OZE, jako „energii wolności”. W maju Komisja Europejska przedstawiła plan odejścia od paliw kopalnych REPowerEU, który zakłada przyspieszenie inwestycji w OZE. Pod koniec roku posłowie Parlamentu Europejskiego opowiedzieli się za wnioskiem Komisji ws. skrócenia procedur wydawania pozwoleń na nowe instalacje OZE.

Polskie podwórko

Wojna u polskich granic jeszcze mocniej uwidoczniła znaczenie niezależności energetycznej, oraz to, jak niebezpieczne jest poleganie na imporcie surowców, w szczególności z jednego źródła. Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapowiedziało w tym roku aktualizację Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku, ale też podtrzymanie dalszego rozwoju OZE. Podjęcie dodatkowych działań ma umożliwić osiągnięcie ok. 50 GW w OZE w 2030 roku.

W tym roku polski sektor OZE osiągnął kolejny kamień milowy – łączna moc zainstalowana przekroczyła barierę 20 GW, na koniec roku zbliżając się do poziomu 22 GW. Można to uznać za niemałe osiągnięcie, mają na uwadze fakt, że Polska kojarzona jest z węglową monokulturą w energetyce. Co więcej, nasz kraj kolejny rok był jednym z europejskich liderów rozwoju energetyki słonecznej, w dużej mierze za zasługą Polaków – prosumentów.

„Dwa Bełchatowy” i zamieszanie wokół prosumentów

Czy ktoś jeszcze pamięta publiczną dyskusję z przełomu 2021 i 2022 roku na temat zmiany systemu rozliczeń dla prosumentów w Polsce? 1 kwietnia 2022 roku, po kilku latach funkcjonowania, pożegnaliśmy system opustów na rzecz net-billingu. Dotychczasowy system rozliczenia z wyprodukowanej energii elektrycznej był bardziej korzystny, co zmotywowało Polaków do inwestycji w mikroinstalacje słoneczne. Ci, którzy chcieli jeszcze wejść w system opustów przyspieszyli inwestycje, w efekcie w marcu przyłączono do sieci rekordową liczbę blisko 75 tys. mikroinstalacji. Rząd wprowadził nowy system Prosumenta 2.0, który ma zachęcać do bycia aktywnym na rynku energii oraz do inwestycji m.in. w magazyny energii. Tej rewolucji zostały podporządkowane zmiany w popularnym programie Mój Prąd. W czwartej edycji objęto dofinansowaniem magazyny energii, ciepła i systemu zarządzania energią. Od wiosny boom fotowoltaiczny znacznie wyhamował, obecnie miesięczne przyłączenia sięgają ok. 14 tys. mikroinstalacji. Niemniej, obecnie Polska może pochwalić się blisko 1,2 mln mikroinstalacjami OZE o łącznej mocy ok. 9 GW, co odpowiada mocy zainstalowanej w dwóch elektrowniach węglowych Bełchatów. Na dokładne liczby za 2022 r. będziemy musieli poczekać jeszcze kilka tygodni.

Porażka aukcji OZE. Te zdominowała też fotowoltaika

W tym roku odbyła się tylko grudniowa runda aukcji OZE, w ramach której do sprzedaży przeznaczono ponad 34 TWh energii elektrycznej o łącznej wartości ponad 14,3 mld zł. Prezes URE poinformował, że łącznie zakontraktowano ok. 8,5 TWh (25 proc.) energii elektrycznej o wartości niespełna 2,5 mld zł (17 proc.). Oznacza to właściwie porażkę aukcji OZE, którą wiąże się m.in. z sytuacją na rynku energii oraz wzrostem atrakcyjności kontraktów PPA. Tegoroczne aukcje zdominowały instalacje słoneczne, co z kolei wynika m.in. z wciąż niezliberalizowanej reguły 10H. Czy zapowiadają się dyskusje o zmianach w systemie aukcyjnym? Z pewnością będzie na to czas w 2023 r.

Czytaj: Czy aukcje dla PV mają jeszcze sens?

Niedoinwestowane sieci realnym problemem

W tym roku jako największą barierę rozwoju OZE w Polsce wskazywano niedoinwestowany system sieciowy. Inwestorzy otrzymują coraz częściej odmowy przyłącza – na przełomie 2021 i 2022 roku było ich blisko 3,5 tys. Jesienią podpisano Kartę Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnych Polskiej Energetyki, która ma być podstawą przyspieszeniu rozwoju systemu dystrybucyjnego.

Częściowe przełamanie marazmu w offshore wind

Po przyjęciu długo oczekiwanej ustawy offshore wind deweloperzy polskich projektów przeszli do intensywnych prac nad farmami wiatrowymi.. Inwestorzy w ciągu roku sygnalizowali, że problemem staje się inflacja i rosnące koszty materiałów. W tym roku pojawił się raport NIK, z którego wynika, że administracja rządowa nie zajęła się właściwie rozwojem branży. Być może jego pokłosiem i apelów płynących od inwestorów były najświeższe zmiany prawne dla branży offshore, wniesione ustawą chroniącą odbiorców paliw gazowych z 15 grudnia 2022 r.

W ciągu roku dowiedzieliśmy się o pierwszych kontraktach na dostawy komponentów, a Minister Infrastruktury ogłosił postępowania lokalizacyjne dla 11 nowych obszarów w ramach tzw. drugiej fazy rozwoju. Według zapowiedzi pierwsze wyniki postępowań miały pojawić się pod koniec 2022 roku. W branży dało się dostrzec pesymizm związany z polskimi portami instalacyjnymi i serwisowymi, ze względu na brak postępów w ich rozwoju. W październiku PKN Orlen poinformował o planach budowy portu instalacyjnego w Świnoujściu oraz fabryki gondoli i piast dla turbin o mocy 15 MW marki Vestas w Szczecinie. Był to zdecydowany powiew świeżości. Inwestycje stanowią szansę dla wyższego udziału local content w rozwoju polskiego projektu strategicznego (jak określa się offshore w dokumentach rządowych). Na ostateczną ocenę poczekamy do oficjalnego otwarcia terminala.

Pogoń za króliczkiem. Batalia o 10H

Obecnie łączna moc zainstalowana w energetyce wiatrowej na lądzie wynosi około 9 GW (dane PSE), które w wietrzne dni znacznie obniżają koszt energii w systemie. Rekord generacji wiatrowej odnotowano 5 kwietnia 2022 r., kiedy farmy wiatrowe pracowały z mocą 7,2 GW. Potencjał byłby większy, gdyby nie tzw. ustawa antywiatrakowa. Nie ma już wątpliwości, że w tym roku nie doczekamy się/12848/ jej nowelizacji. Prace wyhamowały w połowie roku na skutek mrożenia projektu w Sejmie od lipca. Rząd musiał przedyskutować kilka zapisów, co miało związek z m.in. brakiem zgody Solidarnej Polski na minimalną odległość 500 metrów. Rząd zaproponował autopoprawkę do projektu nowelizacji, który ma trafić na posiedzenie Sejmu w styczniu 2023 roku.

Rośnie rynek pomp ciepła

Według danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) na dzień 29 grudnia br. w Polsce zgłoszono funkcjonowanie 294 519 pomp ciepła, co stanowi 2,15 proc. urządzeń grzewczych w naszym kraju. Jak informowała organizacja branżowa PORT PC, tylko w ciągu pierwszych trzech kwartałów 2022 roku sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda w Polsce zwiększyła się aż 140 proc. w porównaniu do analogicznego okresu w 2021 r. Eksperci prognozują wzrost tegorocznej sprzedaży pomp ciepła do ogrzewania budynków o blisko 130 proc. do poziomu 200 tys. urządzeń. Zainteresowanie pompami ciepła jest wynikiem rosnących cen tradycyjnych surowców grzewczych (gaz i węgiel), taniejącej technologii oraz możliwości dofinansowania inwestycji. W tym roku ruszył program Moje Ciepło. Dotacje można utrzymać też w ramach programu Czyste Powietrze – udział pomp ciepła we wnioskach sięgnął 63 proc. w październiku.

Nowe otwarcie dla biogazu

W 2022 roku można było dostrzec wyraźne otwarcie na rozwój biogazu i biometanu w Polsce. W tym roku kontynuowano prace w grupach (110 podmiotów) działających w ramach porozumienia sektorowego podpisanego w ubiegłym roku. Według MKiŚ Polska ma bardzo duży potencjał jeśli chodzi o produkcję biogazu. Szacunki wskazują, że Polska ma do dyspozycji ok. 120-150 mln ton użytecznych biogazowo odpadów. Potencjał produkcji biogazu z odpadów wynosi 13-15 mld m3 biogazu rocznie, co odpowiada ok. 8 mld m3 biometanu. Autorem szczególnie szumnych w tym roku zapowiedzi rozwoju biogazowni jest pełnomocnik rządu ds. transformacji energetycznej obszarów wiejskich, sekretarz stanu Janusz Kowalski, który przekonuje, że biomasa z rolnictwa powinna być paliwem OZE numer jeden w Polsce. Obecnie rozwój sektora biogazu w Polsce jest wspierany poprzez system aukcyjny, system stałych taryf gwarantowanych oraz dopłat do ceny rynkowej. Dalszy rozwój biogazowni w Polsce umożliwi nowelizacja ustawy o OZE z 17 września 2021 r. oraz przygotowywana nowelizacja ustawy o OZE oraz niektórych innych ustaw (UC99).

Czytaj: Polska ma jeden z największych w Europie potencjałów do produkcji biogazu i biometanu. Co nie gra?

MAE o polskiej polityce energetycznej

Międzynarodowa Agencja Energetyczna MAE przedstawiła pod koniec roku tłumaczenie raportu „Poland 2022. Energy Policy Review”(1), z którego wynika, że nasz kraj w ostatnich latach zrealizował znaczne postępy w obszarze poprawy bezpieczeństwa i rozwoju zrównoważonego systemu energetycznego. Dr Fatih Birol dyrektor wykonawczy wskazał, że z zadowoleniem obserwuje znaczące kroki Polski w kierunku transformacji energetycznej, „jednak pomimo znaczących sukcesów w dziedzinie czystej energii i bezpieczeństwa energetycznego, Polska nadal jest w dużym stopniu uzależniona od paliw kopalnych”. Oznacza to jeszcze dużo pracy i wysiłków po stronie Polski na rzecz transformacji energetycznej.

Patrycja Rapacka: Redaktor

Przypisy

1/ Polska wersja raportu dostępna pod linkiem:
https://www.gov.pl/web/klimat/iea-poland-2022-energy-policy-review--tlumaczenie

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Co dalej z Turowem? Zielona energetyka obywatelska propozycją dla regionu (19 marca 2024)Potrzeba taksonomii OZE. IRENA z postulatem (14 marca 2024)Nowy zarząd PGE. Dariusz Marzec prezesem (07 marca 2024)Biogaz i trigeneracja. Wod-kan wie, jak wykorzystać swój potencjał energetyczny (27 lutego 2024)OZE w budowie i na budowie. Efektywność energetyczna z perspektywy Budimeksu (19 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony