Biometanownie - przepisy mają odblokować ich rozwój w 2023 r.© Natasha
Pod koniec grudnia 2022 r. zakończył pracę zespół ekspertów ds. biometanu, który działał przy pełnomocniku rządu ds. transformacji energetycznej obszarów wiejskich. W trakcie spotkań realizowanych od połowy listopada wypracowano regulacje na rzecz rozwoju obszaru wytwarzania biometanu w Polsce. Ten rodzaj gazu ma być wsparciem polskiej transformacji energetycznej.
Jak wyjaśnia Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, wykorzystanie biometanu pomoże w celu realizacji tzw. Narodowego Celu Wskaźnikowego. Jest to obowiązek wprowadzania na rodzimy rynek paliw transportowych biokomponentów lub biopaliw produkowanych z udziałem OZE. Resort podkreśla, że w 2023 r. transport musi zmierzyć się z wdrożeniem tzw. biopaliw drugiej generacji i dodaniem do paliw ciekłych tzw. biokomponentów drugiej generacji pochodzenia odpadowego.
- W celu utrzymania konkurencyjnej pozycji na rynku wspólnotowym, kluczowym jest zapewnienie możliwości wykorzystywania biokomponentów rodzimej produkcji wykorzystującej w tym zakresie krajowy potencjał sektora rolno-spożywczego. Polski biometan wytwarzany z biodegradowalnych substratów pochodzenia odpadowego oraz z zachowaniem zasad zrównoważonego rozwoju stanowi odpowiedź na to zapotrzebowanie – przekonuje resort.
O dużym potencjale produkcji biometanu informowało już wcześniej Ministerstwo Klimatu i Środowiska. W odpowiedzi na jedną z interpelacji na temat biogazowni czytamy, że rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy dysponuje znacznym potencjałem substratowym, w szczególności w postaci „biomasy oraz produktów ubocznych i odpadów pochodzenia rolniczego”.
- Szacunki wskazują, że jest to ok. 120-150 mln ton użytecznych biogazowo odpadów. Potencjał produkcji biogazu z odpadów wynosi niemal 13-15 mld m3 biogazu rocznie, co odpowiada ok. 8 mld m3 biometanu – informował Ireneusz Zyska, wiceminister klimatu i środowiska oraz pełnomocnik rządu ds. OZE.
Z kolei Sylwia Koch-Kopyszko, ekspertka ds. biogazu wskazuje w komentarzu dla Teraz Środowisko, że biometan może być zastosowany w Polsce zarówno jako zielony gaz do ciepłownictwa, ale także jako zeroemisyjne paliwo transportowe. Jej zdaniem, przy wykorzystaniu polskiego potencjału bioodpadów można liczyć na produkcję 4mld m3 biometanu rocznie.
Kontrakt różnicowy jako mechanizm wsparcia rynku biometanowego
Co zakłada przygotowany pakiet przepisów? Przede wszystkim jest to wprowadzenie „legalnej” definicji biometanu, która uwolni potencjał biogazowni rolniczych oraz wzmocni tę formę zagospodarowania osadów ściekowych z oczyszczalni ścieków. Przewiduje się też uruchomienie specjalnego mechanizmu wsparcia produkcji biometanu na bazie różnych surowców. Rekomenduje się również formułę dwustronnego kontraktu różnicowego (ang. contract for difference, CfD), która sprawdziła się już w sektorze OZE (np. w morskiej energetyce wiatrowej).
Kolejnym elementem jest techniczne wprowadzenie biometanu do sieci gazowych. Zespół zarekomendował wdrożenie specjalnych taryf przesyłowych i dystrybucyjnych obejmujących odbiorców końcowych biometanu. Usprawnienia administracyjne mają przyspieszyć inwestycje w biometanownie.
Projekt przepisów prawnych zostanie włączony do nowelizacji ustawy o OZE (UC99), nad którą obecnie pracuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Zgodnie z informacjami Rządowego Centrum Legislacji, projekt przekazano do Komitetu ds. Europejskich. W ustawie znalazły się już propozycje przepisów usprawniających rozwój biometanu m.in. utworzenie „rejestru wytwórców biogazu” prowadzonego przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki czy określenie zasad i warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania biometanu z biogazu rolniczego. Planowanie jest też poszerzenia działalności spółdzielni energetycznych o możliwość wytwarzania biometanu oraz wprowadzenie gwarancji pochodzenia dla biometanu.
W Polsce nie ma jeszcze biometanowni
W opinii Sylwii Koch-Kopyszko 2022 rok był przełomowy dla branży biometanu w Europie.
- Komisja Europejska przyjęła ambitny plan osiągnięcia przez kraje członkowskie 35 miliardów m3 biometanu do 2030 roku. Z drugiej strony następuje w polityce dążenie do zastępowania paliw kopalnych i uniezależnienia się od dostaw z Rosji, co w dużej mierze jest wynikiem sytuacji gospodarczej z 2022 roku – mówi.
Polski rynek natomiast nie osiągnął jak na razie przełomu. Koch-Kopyszko dodaje, że pomimo wielu lat rozwoju rynku biogazu i biometanu w Polsce branża nie osiągnęła przede wszystkim dynamicznego wskaźnika powstających instalacji. Jeszcze gorzej jest na rynku biometanu, bowiem nie ma ani jednej biometanowni. W związku z tym do tej pory nie został zatłoczony ani jeden m3 biometanu do sieci w Polsce. W jej ocenie należałoby skrócić przede wszystkim „utrudniony i niezwykle czasochłonny” proces administracyjny uzyskiwania pozwoleń na budowę instalacji. Konieczność regulacji rynku biometanu, przepisów usprawniających przyłączenia do sieci, czy też handel i rozliczenia emisyjności to kolejne elementy postulatów branży biometanu.
- W Polsce nie funkcjonuje jeszcze ani jedna instalacja biometanowa, ale przygotowania takich inwestycji prowadzone są na dużą skalę zarówno przez polskie firmy zainteresowane tym paliwem OZE jak i zagranicznych, nieco bardziej doświadczonych inwestorów – wskazuje z kolei Michał Tarka, prawnik w kancelarii SMM Legal oraz dyrektor generalny Polskiej Organizacji Biometanowej, która powstała w ubiegłym roku.
Rok 2022 ocenia jako dobrze przepracowany czas na rzecz promocji biometanu i zwiększenia świadomości kluczowych interesariuszy z otoczenia administracji jak i biznesu. Organizacja opracowała wspólne stanowiska w zakresie kluczowych dla rozwoju tej branży zmian prawnych, które - ma nadzieję - wejdą w życie w 2023 r.
- W tym roku należy spodziewać się bardzo ważnego przełomu i silnego rozwoju branży biometanu w postaci licznych, nowych projektów inwestycyjnych i uruchomienia pierwszych instalacji wytwarzających biometan. W kolejnych latach spodziewamy się dalszego, stabilnego wzrostu obecności biometanu w bilansie gazowo-paliwowym Polski – prognozuje.
Tarka dodaje, że branża oczekuje z dużą nadzieją wprowadzenia zapowiadanych przez rząd zmian prawnych.
Inwestycjami w biometan zainteresowani są najwięksi
Wśród firm – państwowych i prywatnych - można dostrzec zainteresowanie produkcją biometanu. W odpowiedzi na jedną z interpelacji Ministerstwo Aktywów Państwowych poinformowało, że spółka Enea planuje zbadanie możliwości wykorzystania biogazu do wytwarzania paliwa alternatywnego, jak wodór czy metan, celem użycia ichdo generacji konwencjonalnej z wykorzystaniem turbin gazowych. Najbardziej zaangażowaną spółką jest jak dotąd Grupa Orlen, która jest właścicielem pięciu biogazowni w Polsce. Wytworzony biogaz może być wykorzystany do produkcji energii elektrycznej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła (CHP), jak również „uszlachetniony poprzez oczyszczenie do biometanu”, który może być wtłoczony do sieci gazowej, sprężony do bioCNG lub skroplony do bioLNG.
Patrycja RapackaRedaktor
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
