Wartość odpadów niebezpiecznych – kiedy odzysk, a kiedy unieszkodliwianie?

© Forance

Odpadami niebezpiecznymi określamy odpady, które w perspektywie krótko lub długoterminowej są szkodliwe dla ludzi, zwierząt lub ekosystemu, jeżeli nie zostaną zutylizowane we właściwy sposób.

Trendy na rynku są takie, że coraz więcej rejestrowanych produktów chemicznych klasyfikowanych jest jako odpady niebezpieczne. Idzie to w parze z coraz bardziej restrykcyjnymi przepisami i wymogami dotyczącymi postępowania, znakowania i transportu, jakie stawia się podmiotom gospodarczym zajmującymi się tym obszarem. Nie bez znaczenia pozostaje również wzrastająca świadomość przedsiębiorców.

Aby prawidłowo sklasyfikować i zagospodarować odpady niebezpieczne, często potrzebna jest wiedza z dziedziny chemii, a także znajomość przepisów dotyczących transportu drogowego w zakresie pakowania, zabezpieczania ładunku, klasyfikacji i oznakowania towarów niebezpiecznych (ADR). Specjalistyczne know-how wymagane jest również w obszarze procesu unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, a poszczególne instalacje wykorzystają własne, opatentowane technologie.

Czytaj: Współpraca instalacji odzyskujących z odpadów energię z Uniwersytetem Śląskim – relacja win-win

Spalanie odpadów przemysłowych i medycznych

W instalacjach do termicznego przekształcania odpadów przyjmowane są między innymi odpady niebezpieczne takie jak farby, rozpuszczalniki czy odpady rafineryjne o kaloryczności od 18-40 MJ/kg⁽¹⁾. Kolejną kategorią są odpady medyczne pochodzące z publicznych i prywatnych ośrodków opieki zdrowotnej, szpitali oraz od producentów leków o kaloryczności od 19 do 24 MJ/kg. – Są to odpady, które oprócz faktu konieczności ich spalenia w instalacjach termicznego przetwarzania odpadówe ze względu na zagrożenie epidemiologiczne, to mogą być jednocześnie w bezpieczny sposób wykorzystane w celu odzysku energii. Może mieć ona różną postać: energii cieplnej w postaci pary technologicznej lub energii elektrycznej w najbardziej zaawansowanym stadium. Spalarnie zrzeszone w Związku Pracodawców Zakładów Termicznego Przekształcania Odpadów Przemysłowych i Medycznych Na Rzecz Ochrony Zdrowia i Środowiska w Poznaniu (ZPZTPO) dysponują jak również podążają za najnowocześniejszymi technologiami spełniającymi wymogi BAT – wskazuje Wiktor Mokrzycki, Członek Rady Głównej ZPZTPO, Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych w Mo-BRUK S.A.

Zauważa przy tym,  że polskie ustawodawstwo kwalifikuje spalanie odpadów niebezpiecznych jako proces ich unieszkodliwiania (D10), a nie odzysku energii (R1), mimo iż de facto mają one wartość opałową, co jest niezrozumiałe. W zdecydowanej większości Państw członkowskich UE za pomocą odrębnie wydanych dyrektyw tudzież rozporządzeń spalarnie odpadów niebezpiecznych mają  status instalacji wytwarzających energię w procesie spalania używających procesu R1 a nie D10 bez względu na kod odpadu ale z uwzględnieniem wartości energetycznej danego odpadu. To instalacje decydują o tym po przebadaniu odpadów w laboratorium przed podaniem odpadów do pieca, czy dany odpad wnosi wartość energetyczną czy też nie, a nie jak to ma miejsce w naszym ustawodawstwie kod odpadu – czyli tak naprawdę urzędnik. Instalacje prowadzone przez podmioty zrzeszone w ZPZTPO średniorocznie wytwarzają blisko 1 mln kWh energii cieplnej i elektrycznej wprost wykorzystywanej do celów gospodarczych - W spalarni zachodzi jeden proces cieplny i jeśli tylko dany odpad ma wartość opałową, to jego energia zostanie odzyskana w postaci gorącego powietrza, wody czy pary wodnej, a następnie może być przetworzona na energię elektryczną – wyjaśnia Wiktor Mokrzycki. Przy tym należy docenić to, że każda z tych instalacji emituje do atmosfery mniej pyłów i gazów niż dom jednorodzinny opalany węglem lub innym paliwem stałym.

Odrębną kategorią odpadów są paliwa alternatywne (RDF) będące również skodyfikowane w katalogu odpadów niebezpiecznych, które kwalifikowane są już jako odzysk energii R1 i spalane w cementowniach.

Zasadne jest więc pytanie, czym różni się unieszkodliwianie odpadów w piecu spalarni  odpadów niebezpiecznych od pieca cementowni, który również może spalać odpady niebezpieczne i to w procesie R1?

Artykuł powstał we współpracy ze Związkiem Pracodawców Zakładów Termicznego Przekształcania Odpadów