Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Nadszedł czas przywracania mokradeł

Światowy Dzień Mokradeł 2023 promuje hasło „Już czas na przywrócenie mokradeł”. Tradycyjnie z jego okazji publikujemy artykuł. W tym roku prezentujemy pomysł programu wykupu i odtwarzania torfowisk, wśród którego celów jest tzw. offset węglowy.

   Powrót       02 lutego 2023       Zrównoważony rozwój   
Światowy Dzień Mokradeł 2023

Światowy Dzień Mokradeł obchodzony jest 2 lutego w celu upamiętnienia podpisania konwencji o obszarach wodno-błotnych mających znaczenie międzynarodowe, zwłaszcza jako środowisko życiowe ptactwa wodnego (zwaną w skrócie konwencją ramsarską(1)), a także zwiększania świadomości w zakresie obszarów wodno-błotnych.

W 2023 r. jego hasło przewodnie brzmi „Już czas na przywrócenie mokradeł” (w oryginale ang. It's time for wetland restoration).

Przywracanie mokradeł. Dlaczego jest tak ważne?

Ochrona i odtwarzanie terenów podmokłych są istotne nie tylko ze względu na los żyjących tam gatunków, ale także długą listę funkcji.

- Tereny podmokłe pełnią niezwykle istotne funkcje – nie tylko dla przyrody, ale także dla ludzi: poczynając od filtrowania wody, magazynowania jej, poprzez ochronę przed sztormami i powodziami, a kończąc na podtrzymywaniu różnorodności biologicznej i wiązaniu węgla – wylicza w swoim komunikacie Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska (GDOŚ).

W odtwarzanie mokradeł zaangażowane mogą (i powinny) być nie tylko władze krajowe. W materiałach poświęconych Światowemu Dniu Mokradeł 2023, GDOŚ wylicza 7 kluczowych podmiotów:

  1. #GenerationRestoration, czyli entuzjastyczne osoby wspierają odtwarzanie mokradeł poprzez swoje wybory, opinie i zaangażowanie w lokalne inicjatywy.
  2. Sektor publiczny, czyli władze lokalne, regionalne i krajowe, które opracowują działania na rzecz odtwarzania mokradeł, a także pomagają zebrać informacje od kluczowych interesariuszy, podejmują decyzje dotyczące rozwiązań kompromisowych oraz prowadzą projekty i zarządzają nimi.
  3. Fundatorzy, do których mogą należeć władze, instytucje finansowe, fundacje i osoby prywatne.
  4. Liderzy społeczności lokalnych.
  5. Sektor prywatny, czyli lokalne przedsiębiorstwa, rybacy i rolnicy, którzy często są zależni od jakości terenów podmokłych, więc rekultywacja mokradeł może wpłynąć na poprawę ich sytuacji finansowej.
  6. Edukatorzy, czyli nauczyciele i inne osoby mające wpływ na podnoszenie świadomości w zakresie korzyści płynących z odtwarzania mokradeł, które mogą też pełnić funkcje doradcze, wspomagając decydentów.
  7. Naukowcy i praktycy zajmujący się terenami podmokłymi, czyli eksperci techniczni przekazujący wiedzę społeczności i liderom projektów. Gwarantują oni, że proces odtwarzania mokradeł będzie bazować na innowacyjnych rozwiązaniach technologicznych oraz wynikach badań naukowych.

Offset węglowy szansą na przywrócenie mokradeł w Polsce?

Centrum Ochrony Mokradeł we współpracy z naukowcami, praktykami i organizacjami pozarządowymi rozpoczęło pracę nad wprowadzeniem w Polsce systemu certyfikacji i sprzedaży kredytów węglowych z restytucji torfowisk. Skąd taki pomysł?

- Pod względem magazynowania węgla torfowiska są najbardziej efektywnymi ekosystemami na Ziemi. Zajmują zaledwie 3% powierzchni lądów, ale magazynują w sobie dwa razy więcej węgla, niż wszystkie lasy na świecie, które pokrywają około 30% lądów. W naturalnych warunkach, wysycone wodą bagna pobierają z atmosfery dwutlenek węgla i wbudowują zawarty w nim węgiel w pokłady torfu, gdzie pozostaje unieruchomiony przez tysiące lat. Niestety, osuszanie torfowisk powoduje rozkład torfu i uwolnienie zawartego w nim węgla ponownie do atmosfery, zamieniając te naturalne magazyny węgla w kolejne źródła emisji gazów cieplarnianych i przyspieszając proces zmiany klimatu – wyjaśnia Magdalena Galus, dyrektorka Centrum Ochrony Mokradeł.

Jak czytamy w materiałach poświęconych programowi certyfikacji, „w Polsce osuszonych zostało już ponad 85% dawnej powierzchni torfowisk”. Jedną z konsekwencji tych działań są emisje dwutlenku węgla, które szacuje się na „ok. 10% całkowitych spowodowanych przez człowieka emisji gazów cieplarnianych w Polsce”. Dobra wiadomość jest taka, że proces ten można zatrzymać poprzez odtwarzanie mokradeł.

Czytaj: [Wywiad] Torfowiska: wielowiekowy sprzymierzeniec może obrócić się przeciwko nam

Pomysłodawcy programu przywołują dane, według których „powstrzymując osuszanie torfowisk jesteśmy w stanie uzyskać bardzo wysoką redukcję emisji dwutlenku węgla – w przeliczeniu na hektar powierzchni nawet ponad 20 ton rocznie”. - Dlatego projekty restytucji torfowisk są atrakcyjnym sposobem kompensacji (czyli tzw. offsetu) śladu węglowego – to propozycja dla firm, które nie mogą zredukować wszystkich swoich emisji CO2, ale też osób indywidualnych, chcących np. skompensować emisje związane z podróżą lotniczą czy używaniem samochodu – wskazują. Istnieją standardy offsetów węglowych na rynku wolontaryjnym (np. Verra, Gold Standard), ale nie wszystkie z nich umożliwiają certyfikowanie projektów prowadzonych na torfowiskach.

- Podobne programy są już z powodzeniem realizowane w Wielkiej Brytanii, Francji, Szwajcarii, Niemczech i Holandii, a prace nad ich wdrożeniem trwają w Irlandii, Estonii i Litwie. Chcemy wykorzystać sprawdzone zagranicą rozwiązania i dopasować je do krajowych potrzeb – mówi Magdalena Galus. - Niezwykle cieszy nas rosnąca świadomość i odpowiedzialność biznesu oraz oddolna presja wywierana przez coraz bardziej wymagających konsumentów. Kontaktują się z nami zarówno zagraniczne firmy mające swoje oddziały w Polsce, jak i polskie przedsiębiorstwa, które poszukują sposobów na zminimalizowanie swojego negatywnego wpływu na środowisko, w tym ograniczenie i kompensację śladu węglowego. Działania przedsiębiorców są w pełni dobrowolne i znacznie wykraczają poza zobowiązania wynikające z przepisów – dodaje.

Ideą programu jest pozyskanie funduszy z sektora prywatnego na zakup nieużytkowanych osuszonych torfowisk od prywatnych właścicieli i ponowne ich nawodnienie (powstrzymanie dalszego osuszania poprzez budowę zastawek na rowach odwadniających lub całkowite ich zasypanie). Podmiotami odpowiadającymi za działania renaturyzacyjne i ochronę mokradeł w postaci społecznych rezerwatów przyrody powinny być polskie organizacje pożytku publicznego zajmujące się ochroną przyrody. Nad skutecznym działaniem programu oraz prawidłową realizacją zabiegów ochronnych czuwać będzie międzynarodowa rada naukowa oraz niezależna instytucja certyfikacyjna. Właśnie rozpoczynają się projekty pilotażowe w celu przetestowania programu w Polsce.

Dominika Adamska: Sekretarz redakcji, geograf

Przypisy

1/ Nazwa pochodzi od miejsca sporządzenia konwencji, czyli irańskiego miasta Ramsar. Podpisano ją 2 lutego 1971 r., a weszła w życie 21 grudnia 1975 r. Do tej pory ratyfikowały ją 172 państwa.
https://www.worldwetlandsday.org/

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Mokradła, parki i ogrody chłodzą miasta w upały. Analiza naukowców z University of Surrey (01 marca 2024)Ponowne nawadnianie torfowisk to realne zyski ekonomiczne (09 lutego 2024) „Ochrona i odnowa mokradeł: jak to zrobić w Polsce?”. Naukowcy w Światowy Dzień Mokradeł (05 lutego 2024)Próby osuszania dotknęły większości torfowisk w Polsce. Obraz sytuacji przed Światowym Dniem Mokradeł (31 stycznia 2024)Przywrócić nawodnienie, odnowić bagna. Oczekiwania Centrum Ochrony Mokradeł (14 grudnia 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony