Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Potrzeby inwestycyjne w odpadach i kielecki przykład zbilansowania systemu – trwa EKOTECH 2023 r.

NFOŚiGW wskazuje trzy główne wyzwania w gospodarce odpadami i czeka na ROP. Z kolei Kielce pokazują, że gminny budżet odpadowy nie musi świecić pustkami. Znalazły na to sposób przy stawce 14 zł/mieszkańca. Relacja z Targów EKOTECH 2023.

   Powrót       08 marca 2023       Odpady   
Targi Ekotech

Potrzeby inwestycyjne w sektorze gospodarki odpadami oscylują wokół 40 mld zł do 2034 r., z uwzględnieniem instalacji odzyskujących energię z odpadów – wynika z prezentacji dyrektora Rolińskiego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podczas IX Międzynarodowego Forum Gospodarki Odpadami, organizowanego podczas XXIII Targów Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH.

- Bez recyklingu organicznego nie osiągniemy celów recyklingu, a bez odzysku energetycznego - nie ograniczymy składowania w wymaganym zakresie. Te dwa elementy są nieodzowne. Gdzieś pośrodku jest recykling materiałowy – mówi Roliński. Jakie obecnie wyzwania wskazuje przedstawiciel NFOŚiGW? Primo, niewystarczająca wydajność instalacji: przetwarzania selektywnie zebranych bioodpadów, recyklingu, spalarni. Secundo, niewystarczające moce przerobowe instalacji zagospodarowania odpadów problemowych (medycznych, weterynaryjnych, niebezpiecznych). Tertio, wsparcie w zaspokojeniu zapotrzebowania na energię elektryczną i cieplną.

Niedobór instalacji – rośnie szara strefa

Choć Roliński nie odżegnuje się od idei zero waste, podkreśla, że odpady nie znikną i trzeba się nimi zająć. Obecnym priorytetem Funduszu są inwestycje w Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, recykling (odpadów biodegradowalnych i surowcowych) oraz instalacje termicznego przekształcania odpadów. Podkreśla, że problem niewystarczających mocy przerobowych eskaluje rozrost szarej strefy i nielegalnego porzucania odpadów (nie tylko niebezpiecznych). - Lepiej spalać z odzyskiem energii niż gasić pożary – kwituje.

Dodaje, że program Feniks został przyjęty i „zapewne w tym roku ruszą projekty związane z gospodarowaniem odpadami”, a alokacja jest znaczna - rzędu 160 mln euro. Inwestycje będą więc znaczące, choć bez odpowiedzialności producentów o zbilansowanie finansowe będzie ciężko. Roliński zaznacza, że NFOŚiGW „wspiera, ale nie zastępuje”, mając na myśli działania legislacyjne. - Czekamy wszyscy na to, co się zdarzy z rozszerzoną odpowiedzialnością producenta – konkluduje.

Gminny budżet bez dziury

W skali lokalnej systemy gospodarki odpadami niejednokrotnie mierzą się ze znaczącymi deficytami.

Kielce jednak kończą rok 2022 r. niemalże na zero. Dokładne dane jeszcze są przetwarzane, już dziś jednak wiadomo, że same wpływy z opłat wyniosły 45 037 800 zł, przy kosztach na poziomie 45 515 765 zł. Jak ocenia Adam Rogaliński z Urzędu Miasta Kielce, to naprawdę niewielka różnica. Kluczem do takich efektów są nieruchomości niezamieszkałe.

- Jeżeli nie ma nieruchomości niezamieszkałych w systemie, mamy łatwiej (…), ale odpady od tych przedsiębiorców i instytucji i tak trafiają do systemu gminnego i mieszkańcy muszą ponieść tę część kosztów – mówi Rogaliński. To dodatkowy zastrzyk pieniędzy, choć równocześnie wyzwanie logistyczne. Kieleccy przedsiębiorcy sami wybierają częstotliwość odbioru odpadów i ich rodzaj. Każda firma produkuje innego rodzaju odpady (np. znaczne ilości papieru/tektury). - Przedsiębiorcy muszą mieć wybór. To skomplikowana logistycznie rzecz, ale do opanowania – wskazuje Rogaliński. Od kilku miesięcy wybór obejmuje także pojemniki – czy są podziemne, czy nie.

Stawki dla mieszkańców wynosiły w 2022 roku 14 zł/mieszkańca (najniższe w województwie świętokrzyskim wśród większych miast). Od 2023 r. opłaty zostały podniesione do 19 zł od mieszkańca (18 zł dla tych, którzy kompostują). Przedsiębiorcy ponoszą koszt 6 zł za pojemnik. - Wychodzimy z założenia, że system powinien się bilansować. Każdy powinien płacić za siebie – podaje. Na 2024 r. miasto planuje wzrost wydatków do 49 mln zł, co pociągnie za sobą dalszy wzrost stawek. Do wyliczenia jaki, urząd skorzysta z kalkulatora liczenia stawek.

Co więcej, pod kątem liczby w mieście odnotowano wzrost deklaracji odpadowych. Dokładnie były to 263 deklaracje, ale zważywszy ubytek demograficzny 2693 osób, oznacza, że niemal 3 tys. nowych osób udało się zmobilizować do składania deklaracji. Do tego, co ciekawe, posłużyły m.in. wnioski o dopłaty węglowe.

Jest jeszcze jeden klucz do sukcesu. - To wszystko bardzo dobrze funkcjonuje, jeśli jest bardzo dobra kontrola podmiotu odbierającego odpady. Umowa obejmuje 45 pozycji z możliwymi karami. Jeśli stawiamy warunek - musi być kara za jego niespełnienie – wskazuje Rogaliński. Nie oznacza to jednak, że firma ponosi ogromne kary. Rogaliński podkreśla rolę systemu ścisłej wymiany informacji miedzy pracownikami urzędu a firmą wywozową. Poziom kar w ub. roku wyniósł jedynie 1500 zł (przykładowa kara to np. 100 zł za jeden nieodebrany pojemnik).

Kielce mogą się pochwalić wzrostem jakości selektywnej zbiórki, co przypisują m.in. kampanii edukacyjnej „żółta kartka”. Skąd skuteczność? Publicznie dostępna mapa wskazuje mieszkańców źle segregujących odpady (do miasta można wysyłać zdjęcia obrazujące takie przykłady), a takie sąsiedzkie napiętnowanie okazuje się skuteczną motywacją do zmian w postawach.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Podsumowanie Polskiego Kongresu Klimatycznego 2024 (27 marca 2024)Recykling nawet 15,6 razy większy przy zbiórce selektywnej. Dane z Europy i Polski o tworzywach sztucznych (27 marca 2024)XXIV Targi Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH (18 marca 2024)Cele redukcyjne poniżej oczekiwań, dobry krok z odpadami zmieszanymi. Głosy ws. rewizji dyrektywy (15 marca 2024)Zagrożenia dla rozwoju sektora gospodarki odpadami. Apel (13 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony