Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Uzupełnienie miksu, ale nie panaceum na transformację energetyczną

Polska przygotowuje regulacje, które mają zdynamizować rozwój rynku biogazu. Rząd chce, by biogaz stanowił ważną część produkcji energii elektrycznej, ale jako uzupełnienie miksu energetycznego. Rozmawiamy z Ireneuszem Zyską, wiceministrem klimatu i środowiska, pełnomocnikiem rządu ds. OZE.

   Powrót       03 kwietnia 2023       Energia   
Ireneusz Zyska
Wiceminister klimatu i środowiska, pełnomocnik rządu ds. OZE

Teraz Środowisko: Czy rozwój biogazu jest realną szansą na rozwiązanie problemów polskiej energetyki?

Ireneusz Zyska: Sytuacja międzynarodowa, w szczególności związana z agresją Rosji na Ukrainę i wywołany nią kryzys energetyczny, sprawiła, że Polska musiała dokonać korekty dotychczasowych planów w zakresie mapy drogowej dotychczas prowadzonej transformacji energetycznej. Naszym zobowiązaniem i priorytetem jest zapewnienie stabilnych dostaw energii elektrycznej i ciepła (z możliwie jak najwyższym udziałem energii odnawialnej) w konkurencyjnej cenie dla przemysłu i gospodarstw domowych. Polska zdała egzamin w tym trudnym czasie, obejmując obywateli realnym wsparciem, które minimalizuje negatywne skutki kryzysu energetycznego. Ostatni rok pokazał jednak, jak ważne jest opieranie bezpieczeństwa energetycznego o własne stabilne źródła wytwórcze.

Jednym z kierunków, który obraliśmy w tej sytuacji, jest rozwój sektora biogazu i biometanu. Uważam, że zwiększenie jego roli służy wzmocnieniu suwerenności energetycznej Polski. Rozwój lokalnej produkcji zielonego gazu w oparciu o dostępne surowce oznacza ograniczenie konieczności importu surowca z zagranicy. Polska potrzebuje biogazu, szczególnie w sektorze elektroenergetycznym, ale musi pamiętać, że nie jest on panaceum na wszystkie wyzwania związane z transformacją energetyczną. Chcemy, żeby był ważną częścią produkcji energii elektrycznej, ale będzie on tylko uzupełnieniem polskiego miksu energetycznego.

Z kolei biometan, który powstaje z biogazu, może w pewnym stopniu zastąpić gaz ziemny, który dzisiaj musimy importować. Cieszę się, że spółki z udziałem Skarbu Państwa w tym m.in. Grupa Orlen, jeden z największych koncernów multienergetycznych w Europie, inwestują w biogazownie rolnicze i chcą rozwijać linię biznesową w zakresie produkcji biogazu i biometanu. W ciągu najbliższej dekady realnie jesteśmy w stanie osiągnąć produkcję biometanu na poziomie 1 mld m3. Zgodnie z prognozami Gaz-System, operatora sieci przesyłowej gazu w Polsce, zapotrzebowanie na błękitne paliwo w Polsce w 2033 roku wyniesie w zależności od scenariusza od 22,5 do 27,4 mld m3. Biometan stanowiłby niewielką część potrzebnego surowca. Można dyskutować czy 1 mld m3 to dużo? Chcielibyśmy, aby wolumen produkcji był znacznie większy, jednak to wymaga czasu.

TŚ: Jaki jest potencjał rynku biogazu?

IZ: Na koniec ubiegłego roku w Polsce funkcjonowało łącznie 378 instalacji biogazowych, o mocy 271,1 MW. Od 2015 r. liczba biogazowni wzrosła o 111, a moc zainstalowana o 66,7 MW, co w obydwóch przypadkach oznacza wzrost o jedną trzecią. Jeżeli za punkt odniesienia przyjmiemy takie kraje jak Niemcy, gdzie tego typu instalacji jest ponad 10 tys., jesteśmy na początku naszej drogi do produkcji własnego gazu i jeszcze wiele mamy do zrobienia. Polska gospodarka, w szczególności rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy, dysponuje bardzo dużym potencjałem substratowym, m.in. w postaci biomasy oraz produktów ubocznych i odpadów pochodzenia rolniczego. Szacunki wskazują, że jest to ok. 120-150 mln ton użytecznych biogazowo odpadów. Potencjał produkcji biogazu z odpadów wynosi niemal 13-15 mld m3 biogazu rocznie, co odpowiada ok. 8 mld m3 biometanu rocznie. Celem Ministerstwa Klimatu i Środowiska jest wykorzystanie tego potencjału w możliwie jak najszerszym zakresie. Rozwój sektora biogazu i biometanu służy dywersyfikacji źródeł energii i zwiększa bezpieczeństwo energetyczne. Jest szansą na budowę nowej gałęzi gospodarki.

Chcemy także, aby biogazownie były ważnym komponentem spółdzielni energetycznych, wspierającym rozwój energetyki rozproszonej. Zachęcamy społeczności lokalne do współpracy na rzecz wykorzystania istniejącego potencjału OZE. Dlatego oprócz rozwiązań legislacyjnych uruchomiliśmy programy wsparcia, takie jak realizowany przez NFOŚiGW ,,Rozwój kogeneracji w oparciu o biogaz komunalny”, którego celem jest promowanie wytwarzania energii w warunkach wysokosprawnej kogeneracji przy wykorzystaniu biogazu komunalnego. Budżet tego programu to 1,5 mld zł. Proces składania wniosków został uruchomiony 13 lutego 2023 r. Kolejnym programem jest „Energia dla wsi”, którego celem jest wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym instalacji biogazowych, na terenie gmin wiejskich i wiejsko-miejskich. Budżet na realizację programu wynosi 1 mld zł.

Tworząc warunki dla rozwoju sektora, musimy pamiętać o edukacji w tym zakresie. Niezwykle ważnym elementem w zwiększeniu wykorzystania potencjału biogazu i biometanu jest podnoszenie świadomości i kształtowanie postaw w zakresie nowych rozwiązań.Wkrótce ruszy kampania informacyjno-edukacyjna dotycząca biogazu i biometanu w Polsce, która będzie realizowana ze środków NFOŚiGW przez Instytut Ochrony Środowiska PIB w partnerstwie z WFOŚiGW w Białymstoku i Lublinie.

TŚ: Na ile rynek biogazu jest „polski"?

IZ: Ministerstwo Klimatu i Środowiska zabiega o to, aby budowa tej gałęzi gospodarki opierała się w jak największym stopniu o polską myśl technologiczną, przy udziale polskich przedsiębiorców w łańcuchu dostaw związanym z budową i eksploatacją biogazowni i biometanowni oraz rozwoju rynku i powszechnego zastosowania biogazu i biometanu w gospodarce. To są główne cele Porozumienia sektorowego zawartego 23 listopada 2021 r. o współpracy na rzecz rozwoju sektora biogazu i biometanu. Mamy potencjał, aby produkować urządzenia czy całe komponenty na potrzeby instalacji biogazowych i biometanowych. Możemy zbudować niezwykle zaawansowany przemysł, który będzie dostarczał rozwiązania nie tylko na potrzeby rynku krajowego, ale także na rynki zagraniczne. Przypomnijmy, że zgodnie z przedstawionym przez Komisję Europejską planem RePowerEU do 2030 roku produkcja biometanu w UE ma wzrosnąć do 35 mld m3.

Zwiększenie wykorzystania tego paliwa ma także wymiar gospodarczy. Poprzez utylizację odpadów pochodzenia rolnego i obniżenie śladu węglowego, biogazownie mogą przyczynić się do zachowania konkurencyjnej pozycji polskiej żywności na europejskich i światowych rynkach. Nowe biogazownie to także nowe miejsca pracy. Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Biogazu produkcja biogazu i biometanu wygenerowała 210 tys. miejsc pracy w Europie. Według szacunków, średniej wielkości biogazownia rolnicza generuje bezpośrednio 5 miejsc pracy, ale stwarza też możliwość współpracy z podmiotami lokalnymi. To umożliwia budowanie łańcuchów dostaw, które przyczynią się do rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich, ale również całego kraju. To oznacza inwestycje, które możemy szacować w setkach milionów zł.

TŚ: Jakie są dotychczasowe efekty prac w ramach porozumienia sektorowego?

IZ: To bezprecedensowa inicjatywa Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Przedstawiciele 120 podmiotów, działających w ramach 8 grup roboczych, pracują na rzecz budowy tej gałęzi gospodarki. Przedstawiciele administracji rządowej, producentów biogazu, uczelni i instytutów naukowych, instytucji finansowych oraz organizacji branżowych, wypracowują rozwiązania, które pozwolą zdynamizować rozwój sektora biogazu i biometanu w Polsce. Wsłuchując się w głosy przedstawicieli sektora, podnoszone w trakcie prac, zwiększyliśmy o 25% cenę referencyjną dla nowych instalacji biogazowych. Wnioski z dyskusji zostały wykorzystane w pracach nad projektem nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii (UC99), a także opracowanym we współpracy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi projektem ustawy o ułatwieniach w przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie biogazowni rolniczych. To dzięki współpracy w ramach porozumienia zaprojektowaliśmy w UC99 szereg rozwiązań służących budowie, regulacji i wsparciu rynku biometanu wytwarzanego z biogazu.

Nasze działania są dostrzegane także w Unii Europejskiej. 28 września 2022 r. Komisja Europejska powołała Biomethane Industrial Partnership, które zostało włączone do planu REPowerEU. Inicjatywa była wzorowana na naszym porozumieniu sektorowym.

TŚ: Jakie regulacje są obecnie przygotowywane na rzecz rozwoju rynku biogazu i kiedy MKiŚ planuje ich wdrożenie? Jakie są plany resortu na 2023 r. w tym zakresie?

IZ: Polska od kilku lat konsekwentnie wspiera rozwój biogazu. Punktem przełomowym były lata 2015-2016, gdy branża biogazu przeżywała kryzys. Dzięki przygotowanej przez rząd w 2016 r. ustawie o OZE wprowadzono system błękitnych certyfikatów, a dwa lata później kolejny system wsparcia w postaci systemu FIT/FIP. To przyczyniło się do wzrostu mocy zainstalowanej w instalacjach biogazowych. Podjęliśmy działania, których celem było stworzenie solidnych fundamentów do dalszego rozwoju branży. Nie ustawaliśmy w wysiłkach, czego przykładem jest nowelizacja ustawy o OZE z 17 września 2021 r., w ramach której m.in. został przedłużony system wsparcia FIT/FIP oraz wprowadzenie ułatwień koncesyjnych dla instalacji o mocy do 1 MW i w zakresie planowania przestrzennego. Ponadto, jak wspomniałem, w ubiegłym roku o jedną czwartą podnieśliśmy cenę referencyjną dla instalacji biogazowych, oferując w ten sposób najwyższe wsparcie w historii. Ułatwiliśmy również udział tych instalacji w aukcjach OZE poprzez złagodzenie wymagań – tzw. reguły 85%, polegającej na stworzeniu dodatkowych odstępstw od konieczności dostarczania w ramach systemu aukcyjnego 85% produkcji energii elektrycznej zaoferowanej w aukcji.

W obecnie procedowanych regulacjach zawarliśmy szereg rozwiązań, które umożliwią dynamiczny rozwój sektora biogazu i biometanu w najbliższych latach. W ramach projektu UC99 proponujemy wprowadzenie m.in. wsparcia operacyjnego dla instalacji biogazowych, które mają wysokie koszty eksploatacji, mimo zakończenia 15-letniego okresu wsparcia. Sugerujemy także określenie definicji biometanu i zakresu prowadzenia działalności w tym zakresie, jak również proponujemy nowy system wsparcia dla wytwórców wytwarzających biometan (FIP). Projekt UC99 jest obecnie przedmiotem prac Rady Ministrów.

Istotnym aktem prawnym jest też przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska projekt ustawy o zmianie ustawy o biokomponentach i biopaliwach ciekłych oraz niektórych innych ustaw (UC110), w której został określony minimalny udział biopaliw zaawansowanych w realizacji Narodowego Celu Wskaźnikowego w roku 2030, w tym biometanu wykorzystywanego w procesie produkcji paliw węglowodorowych. Już niebawem projekty ustaw UC 99 i UC 110 zostaną przyjęte przez Radę Ministrów i przekazane do dalszych prac w Parlamencie.

Patrycja Rapacka: Redaktor Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Biometan w transporcie. W Polsce to wciąż tylko obiecująca perspektywa (27 marca 2024)Wiadomo jak mierzyć ilości energii z OZE. Przepisy wykonawcze do zeszłorocznej nowelizacji (25 marca 2024)237 m3 wody na 1 MWh w Elektrowni Skawina. O mokrych długach termicznych elektrowni w Światowy Dzień Wody (22 marca 2024)Planujemy działania, które wpłyną na wykorzystanie biometanu do celów transportowych (20 marca 2024)Biometanownia w Polsce okiem inwestora (19 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony