Sieci energetyczne© cihy407
W raporcie liczącym 270 stron przedstawiono wyzwania stojące przed operatorami systemu przesyłowego i dystrybucyjnego w związku z przyrostem dużej liczby instalacji OZE oraz potrzebą ich przyłączenia do sieci. Zgodnie z wyliczeniami prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), w perspektywie do 2030 r. potrzebnych będzie 20 GW w energetyce słonecznej o potencjalne produkcyjnym 21 TWh energii, 15 GW w wiatrakach na lądzie (37 TWh) oraz 11 GW w offshore wind (40 TWh). Aktualizacja PEP2040 w obszarze elektroenergetyki zakłada instalację w sumie 50 GW mocy OZE do 2030 r.
Polska transformacja łapie techniczną zadyszkę
Janusz Gajowiecki, prezes Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), powiedział podczas premiery raportu, że w Polsce wskazuje się najczęściej trzy argumenty stanowiące za tym, że nie da się przyłączyć więcej OZE do systemu sieciowego - jest to zły stan techniczny sieci, przeciążenie linii oraz rezerwowanie sieci dla morskich farm wiatrowych. W ciągu siedmiu najbliższych lat Polska ma podwoić moc zainstalowaną OZE. Z punktu widzenia branży wiatrowej kluczem jest usprawnienie permittingu, skrócenie planowania przestrzennego, oraz terminów uzyskiwania pozwoleń dla onshore.
Prezes Urzędu Regulacji EnergetykiRafał Gawin powiedział, żeenergetyka za sprawą ambitnej polityki klimatycznej i postawy obywateli wobec zielonej energii zaczęła się zmieniać. Regulator dostrzegł problem barier technicznych wiele lat temu, a efektem prac i dyskusji jest podpisana w ubiegłym roku Karta Efektywnej Transformacji Sieci Dystrybucyjnej. Przewiduje się, że do 2030 r. będzie trzeba przyłączyć do sieci 2 mln nowych odbiorców i wytwórców OZE, których łączna moc zainstalowana wyniesie 50 GW. Zidentyfikowano potrzebę zainwestowania 130 mld zł na inwestycje w OSD do 2030 r.
- Wnioski płynące z raportu są w większości spójne ze stanowiskiem URE – wskazał Gawin.
Łukasz Tomaszewski, zastępca dyrektora departamentu OZE w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, powiedział, że można uznać, że Polska jest na początku zmian energetycznych. Trwają obecnie prace nad nowelizacją ustawy o OZE (UC99), która zawiera szereg rozwiązań usprawniających rozwój OZE, i w trybie pilnym będzie skierowana do Rady Ministrów. Inne rozwiązanie to linie bezpośrednie (UC74). Trwają też prace nad specustawą w zakresie elektrowni szczytowo-pompowych, oraz projektem nowelizacji ustaw o przygotowaniu i realizacji strategicznych inwestycji w zakresie sieci przesyłowych oraz innych ustaw (UD437).
Wojciech Tabiś, prezes Polskiego Towarzystwa Przesyłu i Rozdziału Energii Elektrycznej (PTPiREE), zauważył, że dokumenty unijne Fit for 55 i RePowerEU będą zobowiązywały do działań na rzecz rozwoju OZE, co wiąże się z większą aktywnością po stronie operatorów. Zdynamizowanie rozbudowy i modernizacji sieci dystrybucyjnych nie będzie możliwe bez wprowadzenia zmian prawnych. Zmiany prawne powinny objąć m.in. prawo budowlane, ustawę o gospodarce nieruchomościami oraz ustawę o drogach publicznych poprzez dodanie m.in. definicji „przebudowy”.
- Kwotę 130 mld zł nie pozyska się tylko z opłat taryfowych, ale część nich zostanie sfinansowana z programów unijnych – powiedział.
12 sposobów na zdynamizowanie przyłączeń instalacji OZE
Prof. Piotr Kacejko reprezentując Politechnikę Lubelskąwskazał, że problemy przyłączeniowe w raporcie zostały zidentyfikowane według obecnego stanu i nie stanowią rozważań na temat sytuacji w sieciach w przyszłości. Raport jest odpowiedzią na pytanie, czy można na ten moment zwiększyć potencjał mocy przyłączeniowych.
Po pierwsze, aby zoptymalizować proces przyłączania inwestycji, potrzebna jest przede wszystkim weryfikacja strategicznych dokumentów rządowych, w tym PEP2040 w odniesieniu do potrzeb rynkowych. Potrzebne jest ujednolicenie metody wyznaczania możliwości przyłączenia źródeł do sieci oraz umieszczenie jest w specjalnym rozporządzeniu.
Kolejny postulat to ujednolicenie systemu informowania o aktualnie dostępnych zdolnościach przyłączeniowych w sieci przesyłowej i liniach 110 kV. Brakuje jasnej metodyki, według której operatorzy dokonują oceny możliwości przyłączenia źródeł OZE do sieci.
Ważna jest też zgodna z prawami fizyki interpretacja wyników analiz rozpływowych oraz obciążeń linii. Potrzebne jest prawne uregulowanie dopuszczalnych poziomów tolerancji w interpretacji wyników obliczeń poprzedzających wydanie decyzji o warunkach przyłączenia.
Kluczowa jest eliminacja barier inwestycyjnych w zakresie efektywnego zwiększania obciążalności linii do 80 st. C.Najprostszym sposobem jest uprating wybranych linii do 70 st. C.
Korzystne byłoby wdrożenie możliwości współdzielenia infrastruktury sieciowej pomiędzy różne technologie, zwane popularnie cable pooling. Na tym rozwiązaniu traci się jedynie ok. 5% energii.
Potrzebne jest też wykorzystanie na dużą skalę linii bezpośrednich, dla których obecnie opracowywane są regulacje (projekt regulacji nr UC74).
Kolejna propozycja to wprowadzenie zachęt finansowych dla OSD do redukcji liczby wydawanych odmów przyłączenia źródeł OZE.
Potrzebne jest wprowadzenie mechanizmów redukcji mocy w sposób optymalny i inteligentny.
Prof. Kacejko jako ostatnią propozycję wymienił uelastycznienie i ujednolicenie kryteriów przyłączeń do sieci średniego napięcia oraz wykorzystanie możliwości regulacyjnych instalacji OZE. Potrzebna jest poprawa warunków pracy sieci najniższych napięć.
Patrycja RapackaRedaktor
