© Buffaloboy
W najnowszym raporcie "Europe run on Polish lithium-ion batteries. The Potential of the battery sector in Poland and the CEE Region" ukazano miejsce Polski jako producenta baterii litowo-jonowych na silnie rozwijającym się rynku elektromobilności. Według prognoz ekspertów BloombergNEF globalna zdolności produkcyjna w obszarze baterii litowo-jonowych wzrośnie ośmiokrotnie do 2027 r. osiągając poziom 8 945 GWh. W 2022 r. Polska, Węgry, Czechy i Słowacja znalazły się pierwszej trzydziestce krajów wiodących w łańcuchu dostaw baterii litowo-jonowych. Kraje europejskie odpowiadały za 14% globalnych zdolności produkcyjnych baterii, a jednym z liderów jest Polska. Baterie litowo-jonowe stanowią już ponad 2,4% całego polskiego eksportu produktów. Wartość eksportu w sektorze baterii wzrosła 38-krotnie w ciągu ostatnich sześciu lat z około 1 mld zł (0,21 mld euro) w 2017 r. do ponad 38 mld zł (8,24 mld euro) w 2022 r.
W pogoni za konkurencyjnością…
W produkcji baterii EV dominują Chiny, ale ich udział ma się zmniejszyć z 77% w 2022 r. do 69% w 2027 roku. Jak czytamy w raporcie, w perspektywie 2027 r. dziesięć krajów europejskich będzie wiodło produkcyjny prym, a Polska ma się uplasować na szóstej pozycji.
W zakresie konkurencyjności namieszał pakiet regulacji wspierających przemysł technologiczny w USA (ang. Inflation Reduction Act). Prognozuje się ponad 10-krotny wzrost mocy produkcyjnych baterii tylko za sprawą m.in. ulg podatkowych. Zarówno USA, jak i Europa będą musiały zainwestować odpowiednio 87 mld i 102 mld dolarów, aby zaspokoić krajowy popyt na baterie przy pomocy lokalnych łańcuchów dostaw do 2030 r.
Czytaj: Do 2027 r. UE może uniezależnić się od chińskich baterii
W Europie do 2030 r. ma powstać blisko 50 projektów bateryjnych o szacowanej zdolności produkcyjnej do 1,8 TWh. LG Energy Solution Wrocław w Biskupicach Podgórnych to największe centrum produkcji baterii w Europie posiadające kilkadziesiąt najnowocześniejszych linii produkcyjnych o zdolności 86 GWh, która wkrótce zostanie zwiększona do 115 GWh. W Polsce inwestują również inne wiodące firmy z branży bateryjnej, a są to m.in. Northvolt, Umicore, SK hi-tech battery materials, Capchem, Guotai Huarong, BMZ oraz Mercedes-Benz Manufacturing Poland.
Piotr Dytko z Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu powiedział podczas debaty nad wnioskami z raportu, że pomimo wielu wyzwań Polska jest dalej atrakcyjnym miejscem dla inwestorów przez wzgląd na infrastrukturę, coraz lepsze kadry oraz położenie.
- Polska nie jest już krajem taniej siły roboczej – podkreślił.
Jedną z przełomowych inwestycji jest budowa fabryki magazynów energii w Gdańsku przez Northvolt Systems Poland, która zapewni pracę dla ok. 500 pracowników. Obecnie kończony jest pierwszy etap inwestycji. W maju będzie zainstalowana pierwsza linia produkcyjna.
… i surowcami
W produkcji baterii litowo-jonowych kluczowe są surowce. Europa posiada znaczne rezerwy litu, a kilka projektów wydobywczych znajduje się obecnie w fazie przygotowawczej. W naszym regionie są realizowane trzy takie projekty - w Czechach, Serbii i Rumunii, ale ich potencjał nie zaspokoi branżowych potrzeb.
Stworzenie zrównoważonego łańcucha dostaw litu w Europie mógłby stanowić nowy standard ekologiczny dla tego sektora. Zwiększenie skali działań w zakresie recyklingu może znacząco zmniejszyć zależność od surowców pierwotnych importowanych spoza Europy. A szansa jest ogromna. Prognozy dotyczące baterii wycofanych z eksploatacji dostępnych do recyklingu wskazują, że do 2030 r. pojawi się 1,7 mln ton odpadów bateryjnych, co stanowi wzrost o 259% w porównaniu z 2021 r. Obecnie ok. 73 europejskich przedsiębiorstw jest bezpośrednio zaangażowanych w działania związane z zastosowaniami zużytych baterii w innych obszarach.
Anna Sobolewska, dyrektor ds. komunikacji w Northvolt Systems Poland, wskazała, że amerykańska ustawa inflacyjna będzie silnie datować rynek bateryjny, co wpływa na konkurencyjność firm, ale to w Europie odbywa się ich recykling. W związku z publikacją europejskiej odpowiedzi w postaci Net Zero Industry Act pojawiły się możliwości uwolnienia wsparcia. Inwestor czeka na środki z Funduszu Suwerenności. Celem Northvolt jest, aby do 2030 r. 50 proc. wykorzystywanych surowców pochodziło z recyklingu.
- W 2021 r. w Sztokholmie wyprodukowaliśmy pierwsze ogniwo z materiałów pochodzących recyklingu, gdzie mamy pilotażową linię recyklingu – powiedziała.
Sektor bateryjny czeka na kadry
Oczekuje się, że zatrudnienie w łańcuchu wartości w sektorze bateryjnym wzrośnie do poziomu 10 milionów miejsc pracy w 2030 r. Komisja Europejska spodziewa się, że do 2025 r. powstanie 4 mln nowych miejsc pracy, w związku z czym planuje przeszkolić 800 tys. nowych pracowników.
Czytaj: Studia podyplomowe z zakresu elektromobilności na Politechnice Warszawskiej
Przemysł motoryzacyjny w Polsce utrzymuje obecnie prawie 400 tys. miejsc pracy. W ambitnym scenariuszu rozwój elektromobilności w naszym kraju ma stworzyć do 6 tys. nowych miejsc pracy. Filip Gabryelewicz, manager ds. produktu w Wamtechnik, powiedział, że jego firma koncentruje się na współpracy ze szkołami i uniwersytetami, stawiając na inicjatywy lokalne np. poprzez seminaria. Firma zachęca młodzież do wybierania drogi rozwoju związanego z elektromobilnością. Dorosłe osoby wykazują zainteresowanie przekwalifikowaniem, zwłaszcza zatrudnione w wygaszanych zakładach produkcyjnych komponentów dla samochodów spalinowych. W jego ocenie administracja powinna wspierać takie idee.
Co Polska może zrobić?
Maria Majewska, manager ds. nowej mobilności w PSPA zaprezentowała kilka kluczowych działań, które pomogą Polsce utrzymać pozycję rynkową. Przede wszystkim do 2027 r. koniecznie będzie podwojenie mocy produkcyjnych do ponad 200 GWh. Ponadto potrzeba programów wsparcia dla sektora, programów służących przekwalifikowaniu i podnoszeniu kompetencji oraz wspierania podmiotów inwestujących w ograniczenie emisji w procesach produkcyjnych. Jest to kluczowe, aby zmniejszyć ryzyko przekierowania inwestycji z krajów europejskich do USA.
Kluczem są technologie recyklingu
W Polsce prowadzone są inicjatywy badawczo-rozwojowe dotyczące recyklingu i zastosowań wtórnych baterii. Takie podejmuje Elemental Strategic Metals w nowym zakładzie recyklingu Zawierciu.
Ireneusz Konarski, dyrektos.ds. strategii sprzedaży i rozwoju rynku w Elemental Strategic Metals, powiedział, że będzie to największy tego typu zakład w Polsce i w tej części Europy, który zostanie uruchomiony w 2023 r. Na początku będzie zatrudnionych ok. 200 osób. Celem firmy jest rozwój technologii recyklingu i odtwarzania metali strategicznych. W planie jest powstanie lokalnego hubu recyklingowego dla baterii litowo-jonowych.
- Recykling baterii litowo-jonowych pozwoli nie tylko uzależnić się od Chin, ale też kontrolować zasoby wykorzystywane w sektorze – powiedział.
Dodał, że jeśli Polska chce, aby surowce zostawały w Polsce po procesie recyklingu, muszą pojawić się producenci tacy jak w Chinach np. w zakresie materiałów katodowych.
Czytaj: Jak baterie ze stałym elektrolitem zmieniłyby sektor transportu? Raport T&E
Z kolei Solaris Bus & Coach oraz TAURON Polska Energia wspólnie realizują projekt, którego celem jest opracowanie prototypowego systemu magazynowania energii w oparciu o zużyte baterie EV.
Na poziomie europejskim opracowywane są regulacje dla sektora bateryjnego. W dniu 9 grudnia 2022 r. osiągnięto wstępne porozumienie w sprawie proponowanego rozporządzenia bateryjnego. Jego przyjęcie i wejście w życie przewidywane jest w najbliższych miesiącach. Celem dokumentu jest budowa bardziej zrównoważonego rynku bateryjnego.
Wyzwaniem ślad węglowy baterii
Gabryelewicz z Wamtechnik powiedział, że wyzwaniem dla producentów może być obliczanie śladu węglowego baterii w całym cyklu życia, chociaż metodologia nie jest jeszcze znana. Na poziomie unijnym prowadzone są prace nad regulacjami i ta kwestia pozostaje zagadką. Pojawia się pytanie, w jaki sposób kontrolować baterię po zainstalowaniu jej w samochodzie aż do momentu recyklingu.
Z kolei Marcin Lewenstein z EIT InnoEnergy wskazał, że innym wyzwaniem są kwestie związane z wydawaniem pozwoleń oraz konkurowanie z innymi branżami. Problemem może być skorelowanie potrzeb popytowych z podażą oraz zadbanie o to, by materiały odzyskane z recyklingu nie wypłynęły poza Europę.
Patrycja RapackaRedaktor
