Recepta na klimat i środowisko. JST o głównych problemach w sektorze

© ZMP

Z okazji Dnia Samorządu Terytorialnego (27 maja  br.) w Senacie RP odbyło się spotkanie Związku Miast Polskich (ZMP), Unii Metropolii Polskich i innych organizacji zrzeszających jednostki samorządu terytorialnego z przedstawicielami Senatu. Jak wyjaśnia ZMP, głownym celem spotkania było zaprezentowanie informacji o stanie samorządu terytorialnego w Polsce oraz przedstawienie koniecznych kierunkowych zmian wypracowane przez różne środowiska. Informacje te zagregowano w opracowaniu pt. Diagnozy i recepty na główne problemy samorządu terytorialnego 2023.

- Mają one odwrócić negatywne zmiany oraz zredukować niebezpieczne tendencje ograniczenia samodzielności społeczności lokalnych, zmniejszania ich zasobów finansowych. Trzeba również odwrócić obecne ubezwłasnowolnienie samorządów w organizacji i finansowaniu gospodarki komunalnej oraz lokalnych i regionalnych usług publicznych, a także w polityce rozwoju. Wiele z proponowanych postulatów ma kształt gotowych projektów ustaw – wskazuje ZMP w komunikacie prasowym.

Gospodarka komunalna, energetyka, wod-kan

Samorządowcy proponują pilne działania w m.in. sektorze finansów, w tym poprzez zwiększenie udziałów JST w podatkach dochodowych czy przywrócenie subwencji rozwojowej w 2023 roku, aby wyrównać ubytki we wpływach z PIT. Zwrócono także uwagę na sektor oświaty czy ochronę zdrowia. Na celowniku znalazły się ponadto działania z zakresu środowiska i klimatu.

Jak wskazuje ZMP, „narastający od 2019 r. kryzys w energetyce lokalnej, spowodowany wzrostem cen surowców, uprawnień do emisji CO₂ i rosnącą inflacją, dodatkowo pogłębił kryzys globalny, wywołany przez agresję Rosji na Ukrainę”. Zdaniem przedstawicieli JST działania związane z wyzwaniami klimatycznymi i środowiskowymi nie znajdują odpowiedniego wsparcia finansowego. - Kolejne zmiany przepisów międzynarodowych będą skutkować dalszym wzrostem obciążeń społeczności lokalnych kosztami niezbędnej rozbudowy i/lub modernizacji infrastruktury lokalnej. Środki, które Polska ma otrzymać na transformację energetyczną z różnych źródeł, powinny być jak najlepiej wykorzystane i stać się kołem zamachowym dla unowocześniania różnych dziedzin polskiej gospodarki – dodano.

Wśród zaleceń ZMP wskazuje m.in. pilne opracowanie i uchwalenie ustawy o zielonej transformacji miast i gmin, zapewnienie wystarczających środków na rozwój sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich (niedawna transza 4 mld zł to mniej niż 10% faktycznych potrzeb w tym zakresie) czy urealnienie finansowania działań w zakresie usuwania zalegających odpadów.

Kluczowe działania obejmują przede wszystkim „pilną likwidację barier prawnych” – w zakresie wytwarzania energii z termicznego przetwarzania odpadów, produkcji i przesyłu zielonej energii z biogazu i OZE czy gospodarki wodno-ściekowej.

JST postulują zmiany w następujących ustawach: ustawa o gospodarce komunalnej, Prawo energetyczne, Prawo zamówień publicznych, ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków i ustawa o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.