Łukasz SosnowskiPrezes Fundacji ProKarton
Teraz Środowisko: Rozmawiamy z okazji Dnia Środowiska. Z roku na rok tematyka ochrony przyrody zyskuje na znaczeniu, bo i wyzwania stają się coraz większe. Co jest Pana zdaniem dzisiaj najważniejsze z punktu widzenia ochrony środowiska?
Łukasz Sosnowski (ŁS): Zmniejszanie naszego oddziaływania – w tym stwierdzeniu zawiera się podstawowa myśl, która dotyczyć może wszystkich aspektów otaczającego nas środowiska. Niezależnie od tego, czy mówimy o odpadach, powietrzu, wodzie czy innych surowcach. Mądre wykorzystywanie zasobów może sprawić, że ślad naszych działań – czyli ślad środowiskowy – będzie coraz niższy. A to z kolei przekłada się na niższe emisje, mniej odpadów i większą bioróżnorodność.
W Fundacji ProKarton działania kierujemy w szczególności w stronę opakowań. To z jakich surowców są zbudowane, czy poddają się recyklingowi oraz w jakim stopniu chronią zapakowane produkty. W każdym z tych tematów kartony do płynnej żywności mają szereg cech, które pozwalają na zmniejszanie naszego oddziaływania na środowisko. Chronią produkty spożywcze, takie jak mleko, soki czy napoje roślinne przed czynnikami zewnętrznymi, co przeciwdziała psuciu się oraz wydłuża czas przydatności do spożycia. Ponadto, opakowania takie są poddawane recyklingowi w zakładach zlokalizowanych również w Polsce. Co więcej, są zbudowane w ok. ¾ z celulozy – surowca w pełni odnawialnego. Co myślę, że ma szczególne znaczenie z punktu widzenia hasła tegorocznego Dnia Środowiska - #BeatPlasticPollution. 
TŚ: Jaką rolę w działaniach prośrodowiskowych odgrywają regulacje prawne, w tym chociażby te dotyczące tak głośnego obecnie w Polsce tematu jak system kaucyjny?
ŁS: Przepisy prawne stanowią solidną ramę, która pozwala m.in. na osiągnięcie wyższych poziomów selektywnej zbiórki i recyklingu odpadów. Dzięki temu więcej surowców pozostaje w obiegu, ograniczając wykorzystanie zasobów pierwotnych planety.
Obecnie toczy się dyskusja nad nowymi unijnymi przepisami dotyczącymi opakowań i odpadów opakowaniowych. Rozporządzenie to ma m.in. sprawić, że wszystkie opakowania w UE będą recyklingowane w dużej ilości. W pełni popieram ten postulat – to także cel Fundacji ProKarton i producentów kartonów do płynnej żywności. Do jego zrealizowania konieczne są jednak odpowiednie narzędzia regulacyjne. Dlatego opowiadamy się za stworzeniem obowiązkowych celów selektywnej zbiórki opakowań. Przy zbiórce na poziomie 90 proc. jesteśmy w stanie osiągnąć recykling – w tym kartonów do płynnej żywności – na bardzo wysokim poziomie. To szansa na utrzymanie surowców w obiegu i na realne wytchnienie dla natury.
Do osiągnięcia wspomnianych 90% zbiórki najlepszym rozwiązaniem jest system kaucyjny. Opublikowane wiosną tego roku badanie pokazało, że w krajach, w których system kaucyjny już działa, aż 93 proc. badanych zwraca co najmniej 90 proc. zużytych, objętych systemem opakowań(1). Te statystyki są najlepszym argumentem za jak najszybszym wprowadzeniem systemu kaucyjnego także w Polsce. Uważam, że kaucją powinny być objęte wszystkie opakowania do napojów, a więc butelki plastikowe i szklane, metalowe puszki, a także kartony do płynnej żywności. Co więcej, takie rozwiązanie ma poparcie społeczne – zeszłoroczne badanie Fundacji pokazało, że 58% Polaków uważa, że system powinien być szeroki i obejmować wszystkie opakowania do płynnej żywności. Jednocześnie prawie połowa (48%) ankietowanych wprost opowiada się za włączeniem kartonów po płynnej żywności do systemu kaucyjnego.
TŚ: Jakie znaczenie w tej układance mają zachowania konsumenckie, na przykład selektywna zbiórka odpadów oraz ograniczenie marnowania żywności, wody, energii?
ŁS: Działania nas wszystkich jako konsumentów są jednym z filarów, na których opiera się cały system ponownego wykorzystania surowców. Coś tak prostego i codziennego, jak wyrzucenie opakowania do właściwego pojemnika, umożliwia poddanie go recyklingowi i przetworzenie na nowe opakowania lub produkty. Decyzje w domu czy sklepie to drobne kroki, które w całościowym obrazie mają duże znaczenie. Kiedy wybieramy produkty w opakowaniach wpisujących się w założenia
TŚ: Czy świadomość konsumentów, związana z troską o przyrodę i klimat, jest na zadowalającym poziomie? Jak obecnie wygląda środowiskowa wiedza konsumentów, np. dotycząca selektywnej zbiórki?
ŁS: W ciągu ostatnich lat świadomość nas jako konsumentów wzrosła, wciąż jednak jest wiele do zrobienia. O zasadach poprawnej segregacji piszą dość często media, a działania edukacyjne administracji i organizacji pozarządowych przynoszą efekty. Z badania społecznego Fundacji ProKarton, które przeprowadziliśmy w zeszłym roku, wynika, że już 79% Polaków segreguje odpady opakowaniowe, a ponad połowa umie wskazać prawidłowy pojemnik na zużyte kartony po płynnej żywności. Tym, którzy jeszcze mają wątpliwości, przypominam, że kartony po mleku, napojach roślinnych lub sokach wyrzucamy zawsze do żółtego pojemnika, przeznaczonego na metale, tworzywa sztuczne i odpady wielomateriałowe.
Czytaj: Recykling i niski ślad węglowy kartonów do płynnej żywności
TŚ: Czego szczególnie powinniśmy sobie życzyć w Dniu Środowiska?
ŁS: Wzrostu świadomości społecznej, większej aktywności na rzecz środowiska oraz wprowadzenia przepisów, które pomogą chronić naszą planetę. Przy tej okazji myślę, że warto jeszcze raz przypomnieć, że ważne są nie tylko życzenia i chęci, ale również nasza aktywność, nawet ta najdrobniejsza. Wyrzucenie odpadu do właściwego pojemnika, zakręcanie wody podczas mycia zębów czy wybór produktów pochodzących ze zrównoważonych, odnawialnych źródeł i po zużyciu nadających się do recyklingu to proste czynności, które dla planety robią dużą różnicę.
Artykuł powstał we współpracy z Fundacją ProKarton
