Polska wśród państw UE zagrożonych niespełnieniem celów w zakresie gospodarki odpadami

© Axel Bueckert/Wirestock

Komisja Europejska w opublikowanym wczoraj (8 czerwca br.) sprawozdaniu⁽¹⁾ „Waste Early Warning Report” wskazała państwa członkowskie UE, w przypadku których istnieje ryzyko, że nie będą w stanie osiągnąć celu na 2025 r. dotyczącego przygotowania do ponownego użycia oraz recyklingu odpadów komunalnych, celu na 2025 r. dotyczącego recyklingu odpadów opakowaniowych oraz celu na 2035 r. dotyczącego ograniczenia składowania odpadów komunalnych. Wymieniono 18 państw, w tym Polskę.

- Wdrażanie środków ograniczania odpadów i zwiększania recyklingu na miejscu ma kluczowe znaczenie dla przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Przekształcanie odpadów w zasoby pomaga nam na drodze do neutralności klimatycznej, zwiększa bezpieczeństwo dostaw energii i surowców oraz tworzy lokalne miejsca pracy i możliwości innowacyjne. Sprawozdanie wczesnego ostrzegania pozwala nam, w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi, wykrywać niedociągnięcia, podejmować działania przed terminami osiągnięcia celów oraz dzielić się najlepszymi praktykami w zakresie należytego gospodarowania odpadami – powiedział Virginijus Sinkevičius, komisarz UE ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa.

9 na 27 państw zrealizuje wyznaczone cele?

Jak wynika z danych KE, jedynie dziewięć państw członkowskich UE znajduje się obecnie na dobrej drodze do osiągnięcia celów na 2025 r. Są to Austria, Belgia, Czechy, Dania, Niemcy, Włochy, Luksemburg, Niderlandy i Słowenia. W przypadku pozostałych 18 państw UE zidentyfikowano ryzyko „niespełnienia jednego lub więcej” celów na 2025 r.

- W odniesieniu do ośmiu państw członkowskich ryzyko to występuje jedynie w związku z celem dotyczącym odpadów komunalnych, natomiast nie występuje w przypadku celu dotyczącego wszystkich odpadów opakowaniowych – są to Estonia, Finlandia, Francja, Irlandia, Łotwa, Portugalia, Hiszpania i Szwecja - czytamy.

Dziesięć państw członkowskich zagrożonych jest natomiast ryzykiem nieosiągnięcia celów na 2025 r. zarówno w zakresie odpadów komunalnych, jak i wszystkich odpadów opakowaniowych. Są to Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Grecja, Węgry, Litwa, Malta, Rumunia, Słowacja i Polska.

Jak dodano, niektóre kraje nadal składują większość swoich odpadów komunalnych i w związku z tym prawdopodobnie nie osiągną celu dotyczącego ograniczenia składowania odpadów w 2035 r.

Recykling poszczególnych frakcji odpadów opakowaniowych

Na podstawie przeprowadzonej oceny wskazano ponadto, że w przypadku kilku państwach członkowskich występuje ryzyko nieosiągnięcia co najmniej jednego z celów dotyczących konkretnych materiałów. Najbardziej krytyczną frakcją okazują się opakowania z tworzyw sztucznych. Szczegółowe informacje w tabeli.

W szczegółowej analizie Europejskiej Agencji Środowiska⁽²⁾ wskazano, że w zakresie recyklingu opakowań z tworzyw sztucznych Polska uzyska w 2025 r. prawdopodobnie wskaźnik o wartości 25,1 punktów procentowych poniżej celu. W przypadku recyklingu opakowań ze szkła wskaźnik prawdopodobnie osiągnie wartość 6,3 punktów procentowych poniżej celu.

Znaczące różnice między państwami członkowskimi

Sprawozdanie KE uwypukliło ponadto znaczne różnice w zakresie gospodarki odpadami w całej UE. Ryzyko nieosiągnięcia zakładanych celów w zakresie recyklingu odpadów komunalnych w przypadku Polski oszacowano na 27%, dla odpadów opakowaniowych ryzyko to oszacowano na 30%. Dla Grecji jest to kolejno 25% i 45%, dla Węgier 30% i 38%, dla Słowacji 22% i 47%, a dla Bułgarii 15% i 40%.

- W przypadku niektórych krajów jest jeszcze długa droga do osiągnięcia celów uzgodnionych w prawodawstwie UE i potrzebne są dalsze reformy, w szczególności: zapewnienie przetwarzania bioodpadów, które stanowią jedną trzecią odpadów komunalnych; selektywna zbiórka odpadów – warunek recyklingu; i poprawa jakości danych – czytamy.

KE dodaje jednak, że większość państw UE przeprowadziła lub jest w trakcie wdrażania niezbędnych reform, z których „niektóre powinny przynieść rezultaty w nadchodzących latach”.

Zalecenia i wsparcie UE

Wraz z oceną KE przedstawiła zalecenia dla wszystkich 18 państw członkowskich, którym grozi nieosiągnięcie głównych celów w zakresie recyklingu na 2025 r. Zalecenia te obejmują szeroki zakres działań, w tym zmniejszenie ilości odpadów nienadających się do recyklingu, zwiększenie ponownego wykorzystania, zwiększenie selektywnej zbiórki, rozwój zdolności przetwarzania odpadów w zakresie sortowania i recyklingu, poprawa zarządzania czy podnoszenie świadomości konsumentów.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska