Potrzebny nowy cel w gospodarce odpadami

© Sergey Nivens

Jak mówią dane Eurostatu przeciętny Europejczyk wytworzył w 2014 r. 475 kg odpadów, z czego tylko 44 proc. zostało poddanych recyklingowi lub kompostowaniu. Pozostałe 56 proc. skończyło na składowisku (28 proc.) lub zostało poddane termicznemu przekształceniu (27 proc.).

Organizacja Zero Waste Europe zauważa dwa dominujące trendy w tych statystykach: po pierwsze widać bardzo małą poprawę, jeśli chodzi o samą ilość wytwarzanych odpadów, ponadto nastąpiło przesunięcie strumienia odpadów ze składowisk w kierunku spalarni (wzrost o 1,1 proc.), w mniejszym stopniu zaś w kierunku recyklingu (1-proc. wzrost).

Generalnie kraje, które dobrze sobie radzą z gospodarowaniem odpadami, nie potrafią zredukować ilości produkowanych odpadów. Z kolei państwa najbardziej efektywne pod względem ograniczania powstawania odpadów nie wykorzystują należycie potencjału recyklingu i kompostowania.

Odpady resztkowe w Europie w 2014 r. (per capita)© Eurostat

Konieczny nowy cel: 100 kg odpadów resztkowych na głowę rocznie

W obliczu tych faktów, a także w ramach dążenia do modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, Zero Waste Europe domaga się przyjęcia celu 100 kg wytworzonych odpadów resztkowych⁽¹⁾ per capita do 2030 roku. Organizacja uważa, że pozwoliłby on z kolei osiągnąć cele dotyczące recyklingu w krajach, których mieszkańcy produkują mniej odpadów. Jednocześnie cel taki wpłynąłby na zmniejszenie ilości śmieci tam, gdzie programy recyklingu są już zaawansowane.

Patrząc na statystyki za 2014 rok dotyczące odpadów resztkowych przypadających na mieszkańca widać, że generalnie istnieje znaczna zbieżność między państwami członkowskimi UE. Średnio w UE przypada 259 kg na mieszkańca, a więc cel w postaci 100 kg na 2030 rok wydaje się wykonalny.

Jak wskazuje Joan Marc Simon, dyrektor wykonawczy Zero Waste Europe, cel dotyczący odpadów resztkowych to dobry wskaźnik efektywności zasobów oraz zużycia zasobów. Byłby bowiem odzwierciedleniem jakości polityk dotyczących zapobiegania, ponownego wykorzystania i recyklingu odpadów, czyli sposobów postawionych wysoko w hierarchii metod postępowania z odpadami.

Słowenia europejskim liderem, Dania „śmieci” najwięcej

Jeśli chodzi o wytwarzanie odpadów komunalnych oraz o metody ich zagospodarowania, kraje członkowskie różnią się między sobą wynikami. Statystyka Eurostatu pokazuje, że Rumunia, Polska czy Litwa przodują w rankingu (wytwarzają najmniej odpadów na tle innych państw). Ilość śmieci na jednego mieszkańca w tych krajach nie przekracza 300 kg. Jednocześnie Dania, Cypr, Luksemburg i Niemcy wytwarzają ponad 600 kg odpadów per capita (Dania jest tu rekordzistką z ponad 750 kg na głowę).

Można też zauważyć, że Słowenia, relatywnie nowy kraj członkowski, to obecnie lider europejski w dziedzinie wdrażania dobrych praktyk związanych z zarządzaniem odpadami – charakteryzuje ją nie tylko stosunkowo niewielka ilość odpadów na jednego mieszkańca, ale także wysokie wskaźniki recyklingu. Jednocześnie kraj ten już dziś może się pochwalić osiągnięciem postulowanego celu – w 2014 r. ilość odpadów resztkowych per capita wyniosła 102 kg. Przykład Słowenii pokazuje, że idea circular economy, czyli redukcja ilości odpadów przy jednocześnie osiąganych wysokich poziomach recyklingu, jest możliwa do wdrożenia.

Ewa Szekalska
Dziennikarz