Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Niezbędna współpraca na rzecz zrównoważonego rozwoju

Ponad 150 przedstawicieli polskiego biznesu, nauki, instytucji publicznych, a także organizacji międzynarodowych i pozarządowych zadeklarowało w czwartek w Warszawie wzmożoną współpracę na rzecz osiągnięcia Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ.

   Powrót       19 września 2016       Zrównoważony rozwój   

Podpisali oni Inicjatywę Partnerstwa na rzecz realizacji środowiskowych Celów Zrównoważonego Rozwoju. Wyrazili tym samym gotowość do podejmowania wspólnych działań na rzecz propagowania idei zrównoważonego rozwoju, poszerzania wiedzy o ochronie środowiska i rozwijania samej inicjatywy (jej treść jest dostępna tutaj). Okazją do złożenia deklaracji była międzynarodowa konferencja, podczas której odbyła się polska premiera najnowszego raportu o stanie środowiska regionu paneuropejskiego (Raport GEO-6 dla regionu paneuropejskiego(1)). Został on wydany przez UNEP w ramach serii GEO (Global Environment Outlook(2)), a zaprezentowano go po raz pierwszy w czerwcu br., podczas konferencji ministrów środowiska w Batumi.

Patrzeć z globalnej perspektywy

Metthiew Billot, regionalny koordynator UNEP w Europie z wydziału wczesnego ostrzegania i oceny podkreśla, że raport dostarcza ważnych informacji dla decydentów politycznych nie tylko całego regionu, ale także na szczeblach krajowych i lokalnych. Przydatne mogą się okazać pozytywne przykłady z różnych miejsc regionu (jako jeden z nich ukazano m.in. ogród na dachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego). Przede wszystkim jednak raport akcentuje problemy wspólne dla wszystkich krajów.

Połączenie tego raportu z analizą pozostałych pięciu regionów ukaże różnice i podobieństwa między regionami. - Na przykład, zgodnie z raportem, jakość powietrza jest największym wyzwaniem dla regionu paneuropejskiego, z kolei temat burz piaskowych jest szczególnie ważny dla części azjatyckiej czy afrykańskiej – mówi Billot. Raport opiera się na analizie danych z 54 krajów i ukazuje kierunek zmian (porównywano stan środowiska względem poprzednich raportów GEO) oraz to, na co mogą wpłynąć.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze z dostrzeżonych problemów.

  • Jakość powietrza. Ponad 95 proc. mieszkańców miast jest narażonych na kontakt z zanieczyszczonym powietrzem, którego jakość nie spełnia standardów Światowej Organizacji Zdrowia. Głównymi zanieczyszczeniami w regionie są pyły zawieszone i ozon.

  • Utrata różnorodności biologicznej i degradacja ekosystemów. Utrzymuje się pomimo coraz większych wysiłków wkładanych w działania na rzecz ochrony i odtwarzania siedlisk. W Europie Zachodniej i Środkowej obecne bogactwo gatunkowe stanowi tylko 38,4 proc. pierwotnego. Zmiany napędzane są intensyfikacją rolnictwa, urbanizacją i fragmentacją siedlisk naturalnych.

  • Emisje gazów cieplarnianych. W Europie Południowo-Wschodniej wciąż rosną, ale generalnie w całym regionie nastąpił spadek emisji ze wszystkich źródeł, z wyjątkiem sektora transportowego oraz produkcji lodówek i klimatyzatorów.

  • Zanieczyszczenia chemiczne. Wpływają negatywnie zarówno na zdrowie ludzi, jak i kondycję ekosystemów. Substancje niebezpieczne nie są odpowiednio kontrolowane i transportowane. Duże zagrożenie stanowi rtęć, związki zaburzające działanie układu hormonalnego, niebezpieczne związki w produktach elektronicznych i elektrycznych, a także leki i nanomateriały zanieczyszczające na długi czas środowisko. Zredukowano jednak stężenie w powietrzu metali ciężkich i trwałych zanieczyszczeń organicznych.

  • Odpady. Wciąż rośnie objętość odpadów. Potrzebne jest promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym. Region paneuropejski może zaoszczędzić aż 1,8 biliona euro poprawiając obieg materiałów w gospodarce, na przykład poprzez regenerację i wydłużenie cyklu życia produktów. Samej Unii Europejskiej usprawniony obieg materiałów mógłby przynieść 1,2 do 3 milionów dodatkowych miejsc pracy. Wyzwaniem jest też niemarnowanie żywności. Około jedna trzecia ziemi uprawnej w Europie dostarcza produktów, które nie są konsumowane, lecz wyrzucane.

  • Zanieczyszczenie wód śródlądowych. W naszym regionie spowodowane przede wszystkim przez rolnictwo, a także przez złe zagospodarowanie ścieków. Ilość i jakość dostępnej wody pitnej mogłaby zwiększyć lepsza koordynacja czworokąta: energia-rolnictwo-bioróżnorodność-gospodarowanie wodami.

  • Zanieczyszczenia gleb. Głównym problemem są zmiany użytkowania ziemi. Gleby są ponadto podatne na zagrożenia związane ze zmianą klimatu, erozją, skażeniami, zasoleniem, powodziami i osuwiskami, co negatywnie wpływa na produkcję żywności.

  • Utrata obszarów zielonych w miastach. Wzmacnia negatywne efekty zmian klimatycznych i niekorzystnie wpływa na zdrowie psychiczne i fizyczne ludzi, a nawet na rozwój poznawczy dzieci;

Jedna planeta nie wystarczy?

Problem stanowi także obecnie model gospodarki surowcami w Europie. Nadmierna eksploatacja zasobów naturalnych i struktura handlu z innymi regionami sprawiają, że nasze zużycie surowców osiąga poziom naruszający równowagę ekologiczną.

- Gdyby wszyscy ludzie na świecie prowadzili styl życia Europejczyków, potrzebowalibyśmy czterech planet, aby nas utrzymać mówi dyrektor UNEP na Europę, Jan Dusik. – Pierwszy swego rodzaju raport GEO-6 o stanie środowiska w regionie paneuropejskim pokazuje, na czym powinno opierać się nasze przejście do zielonej, inkluzywnej gospodarki: czyste systemy produkcji, odpowiedzialne wybory konsumenckie, odporne ekosystemy i należyte zarządzanie substancjami chemicznymi – podsumowuje.

Powszechny dostęp do informacji

Obecna na konferencji prof. Jaqueline McGlade, dyrektor wydziału wczesnego ostrzegania i oceny UNEP, zaznaczyła, że do podjęcia wspólnych działań niezbędny jest publiczny dostęp do baz danych. Wyniki licznych badań prowadzonych na obszarze całego regionu są bowiem publikowane z dużym opóźnieniem, co często uniemożliwia ich praktyczne zastosowanie. Jest to jednak problem złożony, wymaga bowiem standaryzacji metod badawczych, rozwiązania problemu finansowania badań, a także zmiany podejścia wśród naukowców. Potrzebę dzielenia się danymi podkreślił także Hugo de Groof, członek Komisji Europejskiej pracujący w generalnej dyrekcji środowiska. Zauważył, że w tym zakresie widoczny jest pewien postęp: w 2007 roku mieliśmy 17 tys. baz danych, teraz jest ich już 80 tys.

Niezbędne jest też włączenie przyszłych pokoleń we wspólne działania. Profesor Henk Scholten, nagradzany wykładowca GIS z Amsterdamu, podał tutaj przykład zorganizowanej akcji, w którą zaangażowano 50 tys. dzieci. Z wykorzystaniem znanej gry komputerowej Minecraft, najmłodsi budowali zabezpieczenia i projektowali rozwiązania architektoniczne służące adaptacji do zmian klimatu. Wykazali się przy tym niestandardowymi pomysłami, stając się nieświadomie ekspertami w planowaniu przestrzennym.

Konferencja została zorganizowana przez Centrum UNEP/GRID-Warszawa, ośrodek realizujący w Polsce misję UNEP (Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska). Centrum obchodzi w tym roku jubileusz 25-lecia działalności.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog UNEP-GRIDArtykuł powstał przy współpracy z Centrum UNEP/GRID-Warszawa

Przypisy

1/ Do pobrania tutaj: http://www.unep.org/geo/Regionalsummaries.asp2/ Global Environment Outlook (GEO) to proces konsultacyjny, który pozwala na przeprowadzanie zintegrowanej oceny oddziaływania na środowisko i raportowanie jego obecnego stanu, trendów i perspektyw. GEO ma na celu m.in. ułatwienie współpracy między nauką, biznesem i polityką. Pierwszy raport GEO został wydany w 1997 roku. W czwartek w Warszawie zaprezentowano część najnowszego raportu (GEO-6) dotyczącą regionu paneuropejskiego, zaś całość ma zostać wydana w połowie 2017 roku. Ocena dotycząca regionu paneuropejskiego oparta jest na zasobach danych gromadzonych m.in. w ramach Europejskiego Systemu Wymiany Informacji o Środowisku (SEIS - ang. Shared Environmental Information System). System powstaje dzięki skoordynowanym wysiłkom Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE), Programu Narodów Zjednoczonych ds. Środowiska (UNEP), Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) oraz krajów członkowskich UE.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Podsumowanie Polskiego Kongresu Klimatycznego 2024 (27 marca 2024)Partnerstwo na rzecz zrównoważonych surowców lądowych i łańcuchów wartości baterii. UE i Norwegia (27 marca 2024)Zielono-niebieska infrastruktura i zrównoważona turystyka. Program rozwoju północno-wschodnich obszarów (26 marca 2024)Zielona Koalicja dla Zdrowia – jakie cele i strategia działania? (26 marca 2024)Zwiększa się „zielony” rynek pracy. Tychy (25 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony