Lasy: czy staną się jednym z motorów rozwoju kraju?

© szmuli

Oceny projektu „Strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju" (SOR) pod kątem tego, w jakim stopniu przyczynia się ona do realizacji polityki klimatycznej, podjął się Instytut na rzecz Ekorozwoju. Zrobił to z udziałem ekspertów, przedstawicieli rządu i samorządów, instytucji badawczych oraz osób zaangażowanych w ochronę środowiska czy w promowanie OZE – podczas debaty zorganizowanej w czwartek w Centrum Bankowo-Finansowym w Warszawie.

Zdaniem Andrzeja Kassenberga z Instytutu na rzecz Ekorozwoju lasy w Strategii (zwanej również Planem Morawieckiego) po prostu giną. Również eksperci obecni na debacie zgodzili się, że lasy i leśnictwo powinny zajmować ważniejsze miejsce w tym dokumencie, choć – jak przyznał Mariusz Błasiak z Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie – SOR jest i tak pierwszym rządowym dokumentem, która w ogóle wagę lasów dostrzega.

Przemysł drzewny i meblarski nieuwzględniony

SOR jako dokument, który ma prowadzić do zwiększenia produktywności gospodarki, powiększenia dochodów ludności oraz poprawy jakości życia, przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu działalności gospodarczej na środowisko, w teorii przynajmniej powinien wspierać leśnictwo i lasy. Przedstawiciele Instytutu na rzecz Ekorozwoju wraz z ekspertami podkreślali, że Strategia właściwie nie uwzględnia roli przemysłu drzewnego i meblarskiego (wśród tzw. 10 „motorów polskiej gospodarki” go nie ma – są za to np. systemy wydobywcze, np. inteligentna kopalnia). Również gdy mowa była w SOR o 20 inteligentnych specjalizacjach krajowych, zabrakło sektora leśno-drzewnego.

Lasy motorem lokalnego rozwoju

Eksperci wskazali też, że należy lepiej wykorzystać lokalny potencjał energetyczny lasu, jak również wspierać świadczenie przezeń usług dla klimatu. W Strategii mówi się wielokrotnie o „rozwoju w oparciu o endogeniczne potencjały gospodarcze”. Gospodarka leśna mogłaby być instrumentem takiego właśnie, lokalnego rozwoju poszczególnych terytoriów, tym bardziej że jedna osoba zatrudniona w leśnictwie generuje od 8 do 10 miejsc pracy w przemyśle drzewnym (dane FAO). Choć eksperci stwierdzili, że nie ma na dziś strategicznego programu dotyczącego takiego rozwoju, pewne działania są przez Lasy Państwowe podejmowane, o czym mówił Mariusz Błasiak z Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie. Zapowiedział m.in., że LP będą promować drewno jako doskonały surowiec odnawialny do budowy - zwłaszcza budynków pasywnych.

Drugim ważnym projektem LP jest dostarczanie drewna w postaci surowca energetycznego dla samorządów, a także dla energetyki zawodowej. Jak zapewnił M. Błasiak, w roku 2030 ma być dostarczane na powyższe cele około 8 mln m sześc. drewna energetycznego rocznie. Instytut na rzecz Ekorozwoju przypomina jednak, że poza lasami państwowymi mamy w Polsce 17 proc. lasów prywatnych, a ich powierzchnia wzrasta. Oprócz tego obszar o wielkości od ok. 700 tys. ha do ok. 1,2 mln ha można zalesić lub zadrzewić i uzyskać z niego za 15-20 lat 7-10 mln m sześc. drewna energetycznego rocznie. Drewno tego rodzaju może być też pozyskiwane z parków, sadów, pasów przydrożnych, a także pochodzić z przemysłu drzewnego (w postaci odpadu).

Lasy remedium na zmiany klimatu

Lasy oprócz tego, że są m.in. ofiarą zmian klimatycznych, to jednak najważniejsze jest to, że służą jako remedium na te zmiany, o czym mówił dr hab. Kazimierz Rykowski, profesor w Instytucie Badawczym Leśnictwa. - Pozwolenie na sukcesję naturalną na gruntach niezagospodarowanych jest działaniem łatwym, dostępnym, bezinwestycyjnym – powiedział. W tym kontekście przedstawiciel Lasów Państwowych wspomniał o leśnych gospodarstwach węglowych mających absorbować węgiel. - Chodzi o to, aby gospodarstwa te w jak największym stopniu pochłaniały węgiel organiczny i w jak najmniejszym go oddawały. Dotąd nie badaliśmy, ile węgla są w stanie pochłaniać, ale przeprowadzimy taki projekt – zapowiedział M. Błasiak. Innym projektem LP jest (będący kontynuacją istniejącego) program małej retencji nizinnej i górskiej (chodzi zarówno o zatrzymywanie wody w lesie, jak i o jej udostępnianie w czasie suszy). Przedsiębiorstwo planuje też zinwentaryzować bogactwo przyrodnicze na terenie całego kraju i poddać je szczegółowej ochronie.

Uczestnicy debaty przypomnieli ponadto o jakże ważnych, ale w Strategii pominiętych, usługach ekosystemowych świadczonych przez las, a więc o przyczynianiu się lasu do poprawy jakości życia, zdrowia i dobrobytu mieszkańców danego obszaru.

Wszystkie te uwagi spotkały się ze zrozumieniem sekretarza stanu w Ministerstwie Rozwoju Jerzego Kwiecińskiego. Zgodził się, że kwestie leśnictwa zostały być może ujęte w SOR w niewystarczającym stopniu i obiecał, że resort weźmie pod uwagę rekomendacje specjalistów.

Ewa Szekalska
Dziennikarz