Sposób na zrównoważony ekosystem rolniczy

© Maslov Dmitry

Grupa badaczy finansowana w ramach projektu AGFORWARD⁽¹⁾ zebrała 53 publikacje naukowe na temat agroleśnictwa powstałe w ciągu ostatnich 20 lat w 10 krajach Europy. Po ich przeanalizowaniu naukowcy dowiedli, że systemy agroleśne są szczególnie skuteczne w świadczeniu usług ekosystemów i mogą znacząco wspierać bioróżnorodność.

W porównaniu z konwencjonalnie prowadzoną produkcją rolną i leśnictwem, agroleśnictwo wpływa pozytywnie na żyzność gleb (zmniejsza erozję i poprawia obieg składników odżywczych), przyczynia się w większym stopniu do pochłaniania CO₂, poprawia zapylanie roślin i pomaga zwalczać szkodniki.

Poza tym, jak czytamy na stronie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, agroleśnictwo może łagodzić skutki powodzi i zmniejszać zanieczyszczenie wód. Uważa się też, że przyczynia się do uzyskania większych plonów.

Nie należy też zapominać o funkcjach rekreacyjnych takich terenów i poprawie estetyki krajobrazu, co jest istotne zwłaszcza w przypadku gospodarstw agroturystycznych.

Leśnictwo w połączeniu z wypasem zwierząt szczególnie korzystne

Jeśli chodzi o szczegółowe wnioski z badań, to ustalono, że zarówno leśnictwo połączone z wypasem zwierząt, jak i hodowlą roślinną ma pozytywny wpływ na gleby (bardzo istotna ochrona przed erozją), jednak już tylko leśnictwo w połączeniu z wypasem zwierząt pozwala lepiej chronić bioróżnorodność. Stwierdzono też, że z punktu widzenia ochrony bioróżnorodności najlepiej sprawdzają się uprawy drzew oliwnych, kasztanowców, orzecha i różnych odmian wiśni.

Zauważono, że pozytywne efekty związane z agroleśnictwem były bardziej widoczne w skali całych regionów niż w skali indywidualnych gospodarstw. Może to oznaczać potrzebę zmian w polityce rolnej Europy, gdyż programy rolnośrodowiskowe w Europie kieruje się dziś głównie do indywidualnych rolników.

Żywopłoty chronią i zwiększają produktywność upraw

Naukowcy promują ponadto takie elementy krajobrazu, jak żywopłoty. Żywopłoty, oprócz zachowania różnorodności biologicznej, tworzą barierę dla wiatru, podnoszą żyzność gleby oraz odporność na szkodniki i choroby. Odpowiednio usytuowane mogą przyczynić się do wzrostu produktywności pól uprawnych, lasów i pastwisk o kilka, a nawet kilkanaście procent. Wspólna Polityka Rolna na lata 2014-2020 przewiduje zresztą, że w krajach członkowskich UE minimum 7 proc. powierzchni użytków rolnych kwalifikującej do płatności bezpośrednich powinna obowiązkowo posiadać szpalery żywopłotów lub inne powierzchnie zalesione.

Jak czytamy na stronie Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, agroleśnictwo jest stosowane z powodzeniem w krajach Europy Zachodniej, takich jak Francja, Wielka Brytania czy Niemcy od blisko 20 lat, w Polsce jest jednak mało popularne.

Ewa Szekalska
Dziennikarz