Według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 roku w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt w Polsce chronione prawnie są wszystkie gatunki nietoperzy oraz większość gatunków ptaków. Oczywistym jest, że ta ochrona ma miejsce na obszarach od pierwszego spojrzenia kojarzących się z naturą i bioróżnorodnością, takich jak rezerwaty i parki narodowe. Mniej już oczywisty jest fakt, że te same przepisy mają zastosowanie w przestrzeni miejskiej.
Co mają wspólnego jerzyki z termomodernizacją?
Na skutek antropopresji wywieranej na kolejne obszary naturalne, zwierzęta nieustannie przystosowują się do nowych warunków. Dotyczy to bardzo wielu gatunków ptaków, na przykład jerzyków, które kiedyś gniazdowały przede wszystkim w szczelinach skalnych. Obecnie, bardzo często gnieżdżą się w szczelinach pomiędzy płytami wielkich bloków mieszkalnych.
Czy można pogodzić ocieplanie budynku z ochroną bytujących w nim ptaków?
Prace remontowe takie jak termomodernizacja mogą mieć negatywne skutki dla żyjących w środowisku miejskim ptaków i nietoperzy, jeżeli są przeprowadzone w nieodpowiedni sposób. Jednym z elementów termomodernizacji jest łatanie wszelkich szczelin, wykruszeń i ubytków zewnętrznej strony budynku. Dokładnie te przestrzenie są miejscem bytowania chronionych zwierząt. W myśl ustawy, niszczenie ich siedlisk, jest łamaniem prawa. Oczywiście, jest możliwe pogodzenie remontu z ochroną przyrody, ale wymaga to świadomości problemu i podjęcia kilku działań.
Pierwszym z nich jest obserwacja budynku ze szczególnym uwzględnieniem okresu lęgowego ptaków i zimowania nietoperzy (długość tych okresów dla poszczególnych gatunków i zasady przeprowadzania obserwacji znajdują się na stronach Regionalnych Dyrekcji Ochrony Środowiska - RDOŚ). Dopiero w przypadku braku stwierdzenia bytowania, można przystąpić do prac remontowych. Gdy bytowanie zostanie stwierdzone, należy skontaktować się z RDOŚ i przedstawić sporządzoną podczas obserwacji ekspertyzę przyrodniczą w celu uzyskania zgody na prace remontowe w miejscu występowania chronionych zwierząt. Następnie, należy uwzględnić roczny cykl funkcjonowania zaobserwowanych gatunków w planowaniu prac remontowych. Ostatnim etapem jest zadbanie o nowe miejsca bytowania dla ptaków i nietoperzy w ocieplonym i wyremontowanym budynku. To zadanie może być wykonane między innymi poprzez zamontowanie pod dachem niewielkich budek lub pozostawienie niezasłoniętych izolacją wlotów do szczelin dylatacyjnych.
Skąd czerpać informacje?
W celu zwiększenia świadomości w kwestii obowiązujących w miastach zasad budowlanych, RDOŚ w Olsztynie wraz z Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie organizują w lutym 2017 roku szkolenie poświęcne tematyce prowadzenia remontów i termomodernizacji budynków.
Dominika AdamskaSekretarz redakcji, geograf