Zabawki mogą być bezpieczne

© yaruta

Zgodnie z dyrektywą zabawkową 2009/48/WE zabawka to wyrób zaprojektowany lub przeznaczony do zabawy przez dzieci w wieku poniżej 14 lat. Prawo stara się nadążać za zmianami pojawiającymi się w technologiach produkcji, by uczynić zabawki bardziej bezpiecznymi. W artykułach przeznaczonych dla najmłodszych pojawia się bowiem coraz więcej szkodliwych substancji, o których zwykły konsument nie ma pojęcia. Zmiany w przepisach, które weszły w życie 20 lipca 2013 r. dotyczą wymagań chemicznych w zabawkach, m.in. dopuszczalnej ilości kadmu i baru. Od tego dnia producenci lub importerzy zabawek mają też obowiązek umieszczania ostrzeżenia dotyczącego substancji zapachowych potencjalnie powodujących alergie wraz z podaniem nazw tych substancji.

Zmiany są również planowane w obowiązującym obecnie rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie zasadniczych wymagań dla zabawek. Po pierwsze poszerzona zostanie możliwość stosowania niklu w zabawkach, po drugie wprowadzono granicę maksymalnego stężenia trzech substancji chemicznych: TCEP, TCPP TDCP (ich dopuszczalną obecność ograniczono do 5 mg/kg), po trzecie zaś ograniczono dopuszczalną zawartość bisfenolu A (BPA) do 0,1 mg/l.

Do komunikacji między producentem (importerem) a klientem służą powszechnie rozpoznawalne symbole, które pomagają kupującemu upewnić się co do bezpieczeństwa produktu, zidentyfikować jego pochodzenie, określić właściwości. Niektóre zaś same w sobie są ostrzeżeniem.

Obowiązkowe symbole CE i EN 71

Najważniejsze symbole używane na zabawkach© Teraz Środowisko

Najczęściej spotykany na zabawkach znak CE nie świadczy, wbrew powszechnym opiniom, o jakości produktu ani nie jest znakiem bezpieczeństwa. Mówi jedynie o tym, że produkt spełnia wymagania dyrektywy dotyczącej zabawek. Każda wprowadzana do obrotu zabawka musi zostać w ten sposób oznaczona. Symbol powinien być umieszczony w widocznym miejscu, np. na samej zabawce, metce lub opakowaniu - tak, aby kupujący nie miał problemu z jego odnalezieniem. Zdarza się, że oznakowanie jest podrabiane, więc należy zwrócić uwagę, czy ma ono co najmniej 5 mm wysokości i czy między literami jest odpowiednia odległość.

Jednocześnie wszystkie zabawki sprzedawane w Unii Europejskiej powinny zawierać oznaczenie EN 71 świadczące o spełnieniu europejskich wymogów bezpieczeństwa. Można je spotkać w wersji z kolejnymi cyframi np. EN 71-1, EN 71-2 itd. Przykładowo, EN 71-1 odpowiada za jakość fizyczną i mechaniczną zabawki dla dzieci poniżej 14 miesiąca życia. EN 71-2 świadczy o tym, że zabawkę przebadano pod kątem łatwopalności. EN 71-3 z kolei oznacza bezpieczeństwo pod kątem ulatniania i reakcji chemicznych, np. podczas kontaktu ze śliną dziecka.

Opinie organizacji i niezależnych laboratoriów

Do dobrowolnych oznakowań zabawek należy np. symbol GS spotykany sam lub w połączeniu ze znakiem TÜV. Potwierdza on, że produkt spełnia europejskie normy jakości i bezpieczeństwa. Certyfikat GS może być przyznany tylko przez akredytowane laboratoria, np. TÜV, DGUV Test, Nemko, IMQ. Ważnym oznaczeniem jest również międzynarodowy znak jakości TÜV przyznawany zabawkom wykonanym z bezpiecznych substancji, nie zagrażających życiu i zdrowiu dziecka.

Na zabawkach spotkać można jeszcze znaczek Safe Toys świadczący o bezpieczeństwie zarówno w odniesieniu do wieku dziecka, jak i pod względem materiałów zużytych do  produkcji zabawki. Do zakupu mogą przekonać również pozytywne opinie wydane przez Państwowy Zakład Higieny albo Instytut Matki i Dziecka. Na wyrobach z materiału np. maskotkach spotyka się znak Öeko-Tex Standard 100. Świadczy on o tym, że materiał nie zawiera składników rakotwórczych, alergizujących ani barwników azotowych. Nie ma w nim również szkodliwych związków chemicznych czy metali ciężkich.

Wytworzone w poszanowaniu natury i człowieka

Na zabawkach drewnianych można spotkać np. oznaczenie FSC, które informuje, że drewno wykorzystane do produkcji zabawki pochodzi z lasów, w których dba się o ochronę środowiska. Podobną funkcję spełnia certyfikat PEFC. Z grupy oznaczeń przyjaznych środowisku należy wymienić ponadto symbol GOTS, który mówi o tym, że zabawka ma w składzie organiczną bawełnę wyhodowaną bez udziału środków chemicznych. Z kolei symbol Fair Trade to dowód, że do produkcji zabawki nie zatrudniano dzieci, a pracownicy otrzymali uczciwe wynagrodzenie.

Uwaga na bisfenol A

Jeśli na zabawce wykonanej z tworzywa sztucznego spotkamy symbol w formie trójkąta 03 PVC lub 07 O, będzie to oznaczało, że produkt zawiera szkodliwy dla zdrowia BPA (bisfenol A). Jeżeli obdarowane ma być małe dziecko, które z pewnością będzie brało zabawkę do buzi, powinno się w tej sytuacji zrezygnować z zakupu. Bezpiecznym dla dzieci tworzywem jest za to polipropylen, a na butelkach czy zabawkach z tego materiału zobaczyć można znak trójkąta z literami PP.

Ewa Szekalska
Dziennikarz