O co tyle hałasu?

© lefebvre_jonathan

Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku wymusza na członkach UE przygotowanie map akustycznych dotyczących hałasu przemysłowego, drogowego, kolejowego i lotniczego. Jak dotąd zostały przeprowadzone dwie rundy mapowania, obecnie dobiega końca runda trzecia - prace w ramach tego etapu powinny się zakończyć do 30 czerwca 2017 r., a z końcem bieżącego roku każdy kraj, w tym Polska, musi wysłać do Komisji Europejskiej informację dotyczącą map akustycznych. Mapy akustyczne są wykonywane dla aglomeracji, poza tym hałas mierzy się przy głównych drogach, głównych liniach kolejowych i przy głównych portach lotniczych.

Na podstawie map mają zostać z kolei opracowane programy ochrony środowiska przed hałasem (POŚH). W trwającej obecnie trzeciej rundzie obowiązują jeszcze dotychczasowe, przejściowe metody oceny hałasu, dopiero w ramach rundy czwartej (rok 2022) zostanie wprowadzona obowiązkowa dla wszystkich członków UE metodologia CNOSSOS-EU⁽¹⁾.

Ujednolicenie metod pomiarów wydaje się o tyle ważne, że obecnie w poszczególnych krajach członkowskich metody te różnią się od siebie, uniemożliwiając właściwą interpretację czy porównanie wyników. W dyrektywie nie określono żadnych poziomów granicznych ani celów, nie zaleca ona też konkretnych sposobów walki z hałasem, pozostawiając w tym zakresie swobodę krajom członkowskim.

Obowiązek nadsyłania map akustycznych nie jest spełniany

W Polsce sprawozdanie dla Ministra Środowiska, które następnie zostanie przekazane Komisji Europejskiej i Europejskiej Agencji Środowiska, musi sporządzić Główny Inspektor Ochrony Środowiska. Jak wyjaśnia GIOŚ, instytucja ta nie ma jednak instrumentów prawnych, by egzekwować terminowe nadsyłanie sprawozdań, podobnie jak nie może zapewnić ich wysokiej jakości (choć pewnym krokiem mającym tę jakość podnieść były warsztaty dotyczące sporządzania map akustycznych przeprowadzone na zlecenie GIOŚ).

Okazuje się, że do dnia dzisiejszego wpłynęły tylko pojedyncze informacje z map akustycznych od zarządców głównych dróg, głównych linii kolejowych i głównych lotnisk, podczas gdy zobowiązani oni byli je przesłać do 1 stycznia 2017 r. (!) Wydaje się więc, że brakuje w naszym kraju pewnej polityki, która usprawniałaby ten proces. Również starostowie powinni sporządzić mapy akustyczne dla aglomeracji i mają na to czas do 30 czerwca 2017 r.

Inspekcja przypomina, że nadsyłanie sprawozdań jest obowiązkowe i kieruje na stronę internetową⁽²⁾, na której znajduje się komplet materiałów sprawozdawczych wraz z instrukcją ich wypełniania.

Hałas drogowy największym problemem Polski i Europy

Generalnie na podstawie dotychczas prowadzonego mapowania można stwierdzić, że największym źródłem hałasu – tak w Europie, jak i w Polsce – jest hałas drogowy. Hałasu tego rodzaju na poziomie przekraczającym 55 dB w ciągu dnia (czyli takim, przy którym pojawiają się negatywne skutki zdrowotne), doświadcza około jednej czwartej mieszkańców Unii Europejskiej. Jedna na sześć osób jest z kolei narażona na hałas drogowy powyżej bezpiecznego poziomu 50 dB w ciągu nocy. Komisja Europejska oszacowała społeczny koszt hałasu związanego z ruchem drogowym w UE – włączając w to śmierć i choroby – na około 40 mld euro rocznie (dane z 2011 r.).

Raport o stanie akustycznym sporządzony na podstawie dwóch poprzednich rund mapowania pokazuje, że w polskich aglomeracjach poziom hałasu powodowanego przez ruch drogowy jest zbliżony do średniej w UE.

Bardziej niż w innych krajach Unii w Polsce zaznacza się jednak problem pozamiejskiego hałasu drogowego, pochodzącego od głównych dróg. Ekspozycja na ten rodzaj hałasu jest u nas na ogół wyższa niż w państwach członkowskich. Nie polepszają wcale sytuacji ekrany akustyczne wzdłuż głównych dróg, co – jak zasugerowano w raporcie – może wynikać ze złego ich zaprojektowania.

Ewa Szekalska
Dziennikarz