Głównym źródłem zanieczyszczeń zbiorników wodnych na terenach rolniczych są pestycydy. Każdego roku w Unii Europejskiej sprzedawane jest 320 000 ton pestycydów - głównie dla przemysłu rolniczego - które trafiają do wody i osadów zgromadzonych na dnie zbiornika, co zagraża trwałości zasobów i bioróżnorodności wodnej. Z problemem pestycydów zmierzył się francuski ENGEES (instytucja szkolnictwa wyższego prowadzona przez Ministerstwo Rolnictwa) w kooperacji z francuskimi, włoskimi i niemieckimi ośrodkami akademickimi. Projekt ARTWET(1) został sfinansowany z programu LIFE - instrumentu finansowego Unii Europejskiej
Siła bioremediacji
Zgodnie z Dyrektywą Rady 98/83/WE w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi maksymalny poziom zanieczyszczeń w wodzie pitnej nie powinien wynosić więcej niż 0,1 μg/L dla substancji pojedynczych i 0,5 μg/L dla sumy pestycydów i produktów ich rozkładu. Dlatego też zwalczenie pestycydów należy do kluczowych narzędzi w strategii ochrony wód. Niestety, lokalizacja zanieczyszczeń nie będących punktowym źródłem, takich jak pestycydy, wciąż stanowi wyzwanie. Z takimi zanieczyszczeniami można jednak walczyć, m.in. dzięki zastosowaniu bioremediacji.
Niskokosztowa i naturalna
Celem francuskiego projektu było zademonstrowanie niskokosztowych systemów oczyszczania wód naturalnych w celu redukcji zanieczyszczenia pestycydami pochodzenia rolniczego. Dodatkowo, realizacja projektu miała udowodnić, że bioremediacja może być skutecznym i wydajnym sposobem oczyszczania wód powierzchniowych. W ramach projektu testowano oczyszczanie pestycydów przez wprowadzeniem ich do systemu wodnego. Jednym z założeń projektu było także dostosowanie jakości wody do wymogów określonych w Ramowej Dyrektywie Wodnej.
Likwidacja glifosatu
Projekt ARTWET z sukcesem wykazał, że sztuczne tereny podmokłe, pokryte głównie makrofitami, są trwałą i obiecującą opcją wykorzystywaną przy unieszkodliwianiu pestycydów niebędących źródłami punktowymi. W ramach projektu opracowano prototypy do testowania nowych koncepcji w dziedzinie remediacji, zarówno w skali laboratoryjnej jak i w pełnej skali w trzech krajach europejskich.
W wyniku przeprowadzonych badań wykazano skuteczność retencji między 40 a 88 proc, także w obrębie młodych systemów, skąpo pokrytych roślinnością. Projekt wykazał, że bioremediacja może niemalże w całości usunąć niektóre pestycydy, takie jak glifosat. Dodatkowo, recyrkulacja wody umożliwiła ograniczenie niektórych pestycydów, takich jak metalaksyl, penkonazol i chloropiryfos, o 99,8 proc. Także herbicydy stosowane przy uprawach kukurydzy, pszenicy i pomidorów zostały unieszkodliwione.
Także dla ścieków komunalnych
Stworzenie sztucznych terenów podmokłych zaowocowało rozwiązaniem nie tylko tanim, lecz także wpisującym się w naturalny potencjał biodegradacyjny. Zastosowana technologia - po odpowiedniej adaptacji - może w przyszłości oczyszczać także ścieki komunalne oraz zanieczyszczenia azotanem lub fosforem. Dla ułatwienia transferu technologii, twórcy projektu opublikowali przewodnik techniczny z poradami dotyczącymi wykorzystania odpowiedniego systemu(2). Rok po zakończeniu projektu zostały wdrożone trzy nowe systemy w Niemczech i we Francji.
Natalia Rytelewska-ChilczukDziennikarz, specjalista ds. ochrony środowiska
Przypisy
1/ Projekt ARTWEThttp://ec.europa.eu/environment/life/project/Projects/index.cfm?fuseaction=home.showFile&rep=file&fil=ArtWet_Flyer.pdf2/ Przewodnik jest dostępny na stronie internetowej projektu
http://ec.europa.eu/environment/life/project/Projects/index.cfm?fuseaction=search.dspPage&n_proj_id=3099.0