Drożdże przetworzą odpady

© stanislavss

Efektem ubocznym produkcji skrobi ziemniaczanej są setki tysięcy litrów wody sokowej. Natomiast odpadem poprodukcyjnym biodiesla - tony gliceryny. Naukowcy ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie⁽¹⁾ podjęli badania nad zagospodarowaniem powyższych odpadów i wykorzystaniem ich w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym oraz do produkcji żywności. Za przekształcenie odpadów w produkty mają odpowiadać mikroorganizmy - w tym przypadku drożdże. Drożdże charakteryzują się dużym potencjałem biochemicznym, ponieważ do wzrostu wystarcza im pożywka ze składników bogaych w węgiel i azot.

Woda sokowa na pola uprawne

Produkcja skrobi ziemniaczanej jest związana m.in. z przemysłem krochmalniczym, który jest jednym z sektorów odpowiedzialnych za największą ilość powstających ścieków. Jako odpad poprodukcyjny w zakładach przetwórstwa skrobi powstaje tzw. woda sokowa, której przy przerobie 1000 ton ziemniaków powstaje około 600 ton. Jej cechą charakterystyczną jest wysoka zawartość substancji organicznych, w tym 2 proc. związków białkowych, które powodują znaczne trudności podczas utylizacji.

Pierwotnie woda sokowa zawiera tak duże ilości związków azotowych i białek, że nie znajduje się dla niej odpowiedniego zastosowania. Aby zmniejszyć obciążenie ścieków, z wody sokowej usuwa się część związków azotowych. W wyniku tego zabiegu powstaje odbiałczona woda sokowa, która jest nadal bogata w różne związki chemiczne, w tym białka, cukry i składniki mineralne, ale już w stężeniach odpowiednich do wykorzystania np. w rolnictwie. Tak przygotowana woda sokowa może być stosowana do spryskiwania pól uprawnych, dzięki czemu następuje wzbogacenie gleby w związki azotowe.

Coraz więcej gliceryny

Produkcja biopaliwa w Polsce wzrosła w ostatnich latach, w 2013 roku osiągnęła poziom 648 tysięcy ton rocznie, podczas gdy w 2005 były to jedynie 64 tys. ton. Odpadem poprodukcyjnym w przypadku biopaliw jest gliceryna, która po kosztownych procesach oczyszczania może być wykorzystywana m.in. w przemyśle kosmetycznym. Natomiast w mniejszych zakładach stosuje się zazwyczaj tańszą metodę polegającą na rozcieńczeniu gliceryny wodą, a następnie zamienieniu jej w nawóz. Niesłabnące tempo rozwoju rynku biopaliw i brak możliwości zagospodarowania coraz większych ilości gliceryny pobudzają naukowców do intensywnych poszukiwań sposobu jej utylizacji. Szansą na rozwiązanie problemu jest propozycja utylizacji poprzez utworzenie z niej podłoża dla mikroorganizmów.

Innym rozwiązaniem może być także połączenie wody sokowej z gliceryną w celu stworzenia pożywki dla drożdży.

Z odpadów do szczepionek

W wyniku przeprowadzonych badań odkryto, że drożdże karmione wodą sokową i gliceryną posiadają grubsze ściany komórkowe. Ta cecha umożliwia wydajniejszą produkcję glukanu i białek bogatych w lizynę. Obie te substancje, są wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym. Glukan aktywizuje układ immunologiczny, w związku z czym może funkcjonować jako nośnik szczepionek i suplementów diety. Natomiast lizyna może stanowić dodatek do niektórych pasz roślinnych.

Natalia Rytelewska-Chilczuk
Dziennikarz, specjalista ds. ochrony środowiska